Tại Bệnh viện Răng Hàm Mặt trung ương, các bác sĩ thường xuyên tiếp nhận các ca biến chứng sau khi làm răng thẩm mỹ. Theo PGS.TS Trần Cao Bính, Giám đốc Bệnh viện Răng hàm mặt Trung ương, hiện nay, dịch vụ làm răng sứ thẩm mỹ tràn lan, thậm chí các phòng khám răng bình thường chỉ lấy cao răng, nhổ răng cũng tư vấn làm răng thẩm mỹ cho khách. Tuy nhiên, quá trình làm răng thẩm mỹ cũng rất khắt khe, đòi hỏi đúng đối tượng và yêu cầu bác sĩ có tay nghề.

Theo bác sĩ Nguyễn Văn Hòa, Hiệp hội Răng Hàm Mặt Việt Nam, không phải ai cũng có chỉ định làm thẩm mỹ răng. Đặc biệt, những trường hợp răng yếu không được phép thực hiện. Bởi việc mài răng sẽ dẫn đến ê buốt, một số phải điều trị tủy. Bên cạnh đó, việc chỉ định làm răng thẩm mỹ không đúng có thể dẫn đến viêm nha chu kéo dài, thời gian điều trị lâu tốn kém, ảnh hưởng đến tủy răng.

Tiến sĩ, bác sĩ Chu Quỳnh Hương, Trưởng khoa Phục hình Bệnh viện Răng Hàm Mặt Trung ương, cho biết hiện nay, nhu cầu làm đẹp răng, bọc sứ là chính đáng. Tuy nhiên, người dân cũng hết sức cẩn trọng, tham khảo, tìm hiểu kỹ trước khi quyết định làm đẹp để có được hàm răng tốt, đẹp và tránh biến chứng. 

Ví dụ, đối với răng bị nhiễm tetraxicline, men có ánh xám, việc dán sứ thuỷ tinh sẽ làm lộ ánh màu xỉn ra ngoài. Theo bác sĩ Hương, trường hợp này cần được sử dụng phương pháp dán sứ bằng vật liệu cản được màu xám, giúp khắc phục được tình trạng xỉn màu của răng do bị nhiễm tetraxicline.

Trước tình trạng dịch vụ thẩm mỹ răng ngày càng nở rộ, các bác sĩ khuyến cáo khi muốn làm răng thẩm mỹ, người dân nên tìm hiểu rủi ro có thể xảy ra, chọn cơ sở uy tín, bác sĩ có chuyên môn… Sau khi bọc răng sứ, cần lưu ý thăm khám định kỳ, sàng lọc nguy cơ từ 6 tháng đến 1 năm/lần đề phòng ngừa biến chứng.

Chị N.T.M (33 tuổi, trú tại Hai Bà Trưng, Hà Nội) chi 108 triệu đồng trồng răng sứ thẩm mỹ. Tuy nhiên, sau khi làm răng được gần 1 năm, chị M. thấy các dấu hiệu đau và ê buốt răng. Thậm chí, việc nhai cắn gặp khó khăn. Hàm răng sứ chị M. trồng cũng không được thẩm mỹ. 

“Tôi hơi hô và thưa răng. Ban đầu, tôi đi tư vấn niềng nhưng sau đó được tư vấn làm răng sứ. Thấy đẹp, tôi đồng ý ngay nhưng sau đó răng tôi dày, mỗi lần cười rất thiếu tự tin. Hiện tại, tôi còn thường xuyên ê buốt khó chịu dọc hai bên cơ hàm lên tận thái dương. Cảm giác rất hối hận vì đã bỏ số tiền lớn đi làm răng”, chị M. tâm sự.

Tại Bệnh viện Răng Hàm Mặt trung ương (Hà Nội), các bác sĩ chẩn đoán chị M. bị lệch khớp cắn vì làm răng thẩm mỹ không đúng kỹ thuật.

Trường hợp khác là chị N.P.A (Nam Từ Liêm, Hà Nội) bị men răng đen xỉn do nhiễm tetraxicline, được tư vấn làm răng sứ, cam kết đảm bảo trọn đời. Tuy nhiên, hàm răng trắng tinh lại không hợp với làn da ngăm. Khuôn răng thiết kế không đều đẹp và thiếu tự nhiên. Đặc biệt, chị còn bị viêm lợi rất nặng, đánh răng và chạm nhẹ cũng chảy máu. 

Tại Bệnh viện Răng Hàm Mặt trung ương, các bác sĩ thường xuyên tiếp nhận các ca biến chứng sau khi làm răng thẩm mỹ. Theo PGS.TS Trần Cao Bính, Giám đốc Bệnh viện Răng hàm mặt Trung ương, hiện nay, dịch vụ làm răng sứ thẩm mỹ tràn lan, thậm chí các phòng khám răng bình thường chỉ lấy cao răng, nhổ răng cũng tư vấn làm răng thẩm mỹ cho khách. Tuy nhiên, quá trình làm răng thẩm mỹ cũng rất khắt khe, đòi hỏi đúng đối tượng và yêu cầu bác sĩ có tay nghề.

Theo bác sĩ Nguyễn Văn Hòa, Hiệp hội Răng Hàm Mặt Việt Nam, không phải ai cũng có chỉ định làm thẩm mỹ răng. Đặc biệt, những trường hợp răng yếu không được phép thực hiện. Bởi việc mài răng sẽ dẫn đến ê buốt, một số phải điều trị tủy. Bên cạnh đó, việc chỉ định làm răng thẩm mỹ không đúng có thể dẫn đến viêm nha chu kéo dài, thời gian điều trị lâu tốn kém, ảnh hưởng đến tủy răng.

Tiến sĩ, bác sĩ Chu Quỳnh Hương, Trưởng khoa Phục hình Bệnh viện Răng Hàm Mặt Trung ương, cho biết hiện nay, nhu cầu làm đẹp răng, bọc sứ là chính đáng. Tuy nhiên, người dân cũng hết sức cẩn trọng, tham khảo, tìm hiểu kỹ trước khi quyết định làm đẹp để có được hàm răng tốt, đẹp và tránh biến chứng. 

Ví dụ, đối với răng bị nhiễm tetraxicline, men có ánh xám, việc dán sứ thuỷ tinh sẽ làm lộ ánh màu xỉn ra ngoài. Theo bác sĩ Hương, trường hợp này cần được sử dụng phương pháp dán sứ bằng vật liệu cản được màu xám, giúp khắc phục được tình trạng xỉn màu của răng do bị nhiễm tetraxicline.

Trước tình trạng dịch vụ thẩm mỹ răng ngày càng nở rộ, các bác sĩ khuyến cáo khi muốn làm răng thẩm mỹ, người dân nên tìm hiểu rủi ro có thể xảy ra, chọn cơ sở uy tín, bác sĩ có chuyên môn… Sau khi bọc răng sứ, cần lưu ý thăm khám định kỳ, sàng lọc nguy cơ từ 6 tháng đến 1 năm/lần đề phòng ngừa biến chứng.

Vào năm 2021, Duolingo đã đạt hơn 40 triệu người dùng hàng tháng trên toàn thế giới, là ứng dụng giáo dục được tải xuống nhiều nhất trên App Store và Google Play. Hiện Duolingo được định giá khoảng 2,4 tỷ USD, cung cấp 95 khóa học với 38 ngôn ngữ, bao gồm cả những ngôn ngữ hiếm, sắp tuyệt chủng như Hawaii, Gaelic, Yiddish…

Học ngoại ngữ như chơi game

Các bài học trên Duolingo được thiết kế theo nguyên tắc “Gamification” để tạo và duy trì hứng thú cho người học. “Gamification” là việc ứng dụng những cơ chế của Game (luật chơi, điểm thưởng, tăng hạng…) vào một hoạt động bất kỳ với mục đích tạo động lực và hứng thú cho người dùng.

Cụ thể, khi hoàn thành các bài học trong Duolingo, bạn sẽ nhận được “điểm kinh nghiệm” (EXP). Người dùng nhận một điểm cho mỗi đáp án đúng, mất một cho mỗi câu trả lời sai, và khi đạt đủ 10 điểm EXP sẽ được thăng cấp trình độ.

EXP là cơ chế chính mà Duolingo thúc đẩy người dùng tiếp tục học hỏi và thực hành, được gắn với các cơ chế khác như The Streak và Lingots.

The Streak là thước đo số ngày liên tiếp bạn đã hoàn thành một bài học. Nó được đại diện bởi một ngọn lửa nhỏ màu đỏ, nếu chưa đạt yêu cầu của ngày hôm đó, lửa sẽ chuyển sang màu xám. Giữ cho “ngọn lửa liên tục luôn sáng” là động lực mạnh mẽ để người dùng không luyện tập ngắt quãng.

Lingots là một dạng tiền tệ trong Duolingo mà người dùng kiếm được bằng cách đạt được mục tiêu EXP hàng ngày. Bạn có thể sử dụng Lingots trong cửa hàng ảo Duolingo để mua các bài học mới, tăng sức mạnh,…hay thậm chí có thể sử dụng Lingots để mua một bộ trang phục ảo mới dễ thương cho chú cú Duo.

Theo một nghiên cứu được tiến hành bởi các giáo sư tại Đại học Thành phố New York và Đại học Nam Carolina, nếu sử dụng Duolingo trong 34 giờ, có thể cung cấp khả năng đọc và viết tương đương với một kỳ đào tạo ngôn ngữ tại đại học tốn trên 130 giờ.

Cú xanh Duo: Học hay bị chọc?

Sự nổi tiếng của nền tảng còn đến từ biểu tượng cú Duo. Những năm gần đây, chú cú xanh này được gọi là “Ác ma Duolingo” vì liên tục nhắc nhở người dùng học bài theo những cách “khó đỡ”. Chỉ cần bỏ lỡ bài học một thời gian, chim cú Duo sẽ xuất hiện “hỏi han” đầy dỗi hờn, trách móc.

“Vậy là bạn muốn từ bỏ hết những mục tiêu của bản thân rồi nhỉ? Chúng tôi định viết email này bằng tiếng Pháp nhưng đột nhiên nhớ ra là bạn có học đâu, sao hiểu được”. Matt Jenkins, một người dùng Duolingo hài hước chia sẻ, anh cảm thấy vô cùng chột dạ sau khi đọc chiếc email này.

Hóa ra không chỉ Matt mà rất nhiều người từng bị ứng dụng học ngoại ngữ này “cà khịa” vì trót lười học. Chính những tính năng này đã truyền cảm hứng cho hàng triệu người dùng ứng dụng tạo ra một loạt ảnh meme cho chú cú, đưa tên tuổi của Duolingo ngày càng nổi tiếng.

Trải nghiệm “freemium”

CEO Von Ahn đã nhấn mạnh rằng, ông muốn sử dụng công nghệ để loại bỏ mọi rào cản trong giáo dục, tạo ra một ứng dụng học ngôn ngữ miễn phí cho tất cả mọi người. Tuy nhiên, dưới góc nhìn kinh doanh, không có gì thực sự “miễn phí”.

Duolingo được xây dựng trên mô hình “freemium”, là sự kết hợp giữa “free” (miễn phí) và “premium” (cao cấp), có nghĩa là tất cả những tính năng cốt lõi đều được sử dụng miễn phí. Nếu người dùng muốn truy cập các tính năng nâng cao hơn như nhận được trải nghiệm không có quảng cáo, tải xuống các bài học và truy cập offline… họ sẽ phải trả một khoản phí là 12,99 USD/tháng. 

Ngoài ra, vào năm 2014, Duolingo đã đưa ra các bài kiểm tra có khả năng đánh giá năng lực tiếng Anh người dùng tương đương với các bài thi tiếng Anh khác như IELTS, TOEFL. Điểm khác biệt nhất chính là thí sinh có thể thực hiện thi trực tuyến với mức phí là 49 USD/lần, rẻ hơn nhiều so với mức hơn 200 USD khi thi TOEFL. Duolingo English Test hiện nay đã được 1227 (cập nhật tới tháng 6/2020) tại các trường đại học và tổ chức chức giáo dục trên toàn thế giới công nhận.

Duolingo chắc chắn sẽ còn nhiều tiềm năng để phát triển lớn hơn. Hơn 2 tỷ người trên toàn thế giới đang học ngoại ngữ và ngày càng có nhiều người học ngoại ngữ trực tuyến. Học ngôn ngữ trực tuyến tạo ra doanh thu 6 tỷ USD và con số này được dự báo sẽ tăng lên 8,7 tỷ USD vào năm 2025.

Hương Dung

“Hãy cầu xin bằng tiếng Tây Ban Nha”, Duo, một con cú màu xanh ra lệnh. Đó là một bức ảnh chế (meme) được lan truyền trên Twitter với ý nghĩa chú cú này sẽ “săn lùng” người dùng bằng được nếu không hoàn thành bài học tiếng Tây Ban Nha trong ngày.

Chú cú xanh lá sống động chính là biểu tượng của Duolingo, ứng dụng học ngôn ngữ cực kỳ nổi tiếng với hơn hơn 500 triệu lượt tải xuống trên toàn thế giới.

Mặc dù meme là một trò đùa, sự nổi tiếng của Duolingo là thật. Được tạo ra vào năm 2012 bởi thiên tài máy tính Luis von Ahn - cha đẻ của mã CAPCHA, Duolingo đã nhanh chóng trở thành một hiện tượng toàn cầu thu hút tất cả mọi người từ những người giàu nhất trên thế giới như Bill Gates, Khloe Kardashian, Jack Dorsey, đến những người tị nạn Syria ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Vào năm 2021, Duolingo đã đạt hơn 40 triệu người dùng hàng tháng trên toàn thế giới, là ứng dụng giáo dục được tải xuống nhiều nhất trên App Store và Google Play. Hiện Duolingo được định giá khoảng 2,4 tỷ USD, cung cấp 95 khóa học với 38 ngôn ngữ, bao gồm cả những ngôn ngữ hiếm, sắp tuyệt chủng như Hawaii, Gaelic, Yiddish…

Học ngoại ngữ như chơi game

Các bài học trên Duolingo được thiết kế theo nguyên tắc “Gamification” để tạo và duy trì hứng thú cho người học. “Gamification” là việc ứng dụng những cơ chế của Game (luật chơi, điểm thưởng, tăng hạng…) vào một hoạt động bất kỳ với mục đích tạo động lực và hứng thú cho người dùng.

Cụ thể, khi hoàn thành các bài học trong Duolingo, bạn sẽ nhận được “điểm kinh nghiệm” (EXP). Người dùng nhận một điểm cho mỗi đáp án đúng, mất một cho mỗi câu trả lời sai, và khi đạt đủ 10 điểm EXP sẽ được thăng cấp trình độ.

EXP là cơ chế chính mà Duolingo thúc đẩy người dùng tiếp tục học hỏi và thực hành, được gắn với các cơ chế khác như The Streak và Lingots.

The Streak là thước đo số ngày liên tiếp bạn đã hoàn thành một bài học. Nó được đại diện bởi một ngọn lửa nhỏ màu đỏ, nếu chưa đạt yêu cầu của ngày hôm đó, lửa sẽ chuyển sang màu xám. Giữ cho “ngọn lửa liên tục luôn sáng” là động lực mạnh mẽ để người dùng không luyện tập ngắt quãng.

Lingots là một dạng tiền tệ trong Duolingo mà người dùng kiếm được bằng cách đạt được mục tiêu EXP hàng ngày. Bạn có thể sử dụng Lingots trong cửa hàng ảo Duolingo để mua các bài học mới, tăng sức mạnh,…hay thậm chí có thể sử dụng Lingots để mua một bộ trang phục ảo mới dễ thương cho chú cú Duo.

Theo một nghiên cứu được tiến hành bởi các giáo sư tại Đại học Thành phố New York và Đại học Nam Carolina, nếu sử dụng Duolingo trong 34 giờ, có thể cung cấp khả năng đọc và viết tương đương với một kỳ đào tạo ngôn ngữ tại đại học tốn trên 130 giờ.

Cú xanh Duo: Học hay bị chọc?

Sự nổi tiếng của nền tảng còn đến từ biểu tượng cú Duo. Những năm gần đây, chú cú xanh này được gọi là “Ác ma Duolingo” vì liên tục nhắc nhở người dùng học bài theo những cách “khó đỡ”. Chỉ cần bỏ lỡ bài học một thời gian, chim cú Duo sẽ xuất hiện “hỏi han” đầy dỗi hờn, trách móc.

“Vậy là bạn muốn từ bỏ hết những mục tiêu của bản thân rồi nhỉ? Chúng tôi định viết email này bằng tiếng Pháp nhưng đột nhiên nhớ ra là bạn có học đâu, sao hiểu được”. Matt Jenkins, một người dùng Duolingo hài hước chia sẻ, anh cảm thấy vô cùng chột dạ sau khi đọc chiếc email này.

Hóa ra không chỉ Matt mà rất nhiều người từng bị ứng dụng học ngoại ngữ này “cà khịa” vì trót lười học. Chính những tính năng này đã truyền cảm hứng cho hàng triệu người dùng ứng dụng tạo ra một loạt ảnh meme cho chú cú, đưa tên tuổi của Duolingo ngày càng nổi tiếng.

Trải nghiệm “freemium”

CEO Von Ahn đã nhấn mạnh rằng, ông muốn sử dụng công nghệ để loại bỏ mọi rào cản trong giáo dục, tạo ra một ứng dụng học ngôn ngữ miễn phí cho tất cả mọi người. Tuy nhiên, dưới góc nhìn kinh doanh, không có gì thực sự “miễn phí”.

Duolingo được xây dựng trên mô hình “freemium”, là sự kết hợp giữa “free” (miễn phí) và “premium” (cao cấp), có nghĩa là tất cả những tính năng cốt lõi đều được sử dụng miễn phí. Nếu người dùng muốn truy cập các tính năng nâng cao hơn như nhận được trải nghiệm không có quảng cáo, tải xuống các bài học và truy cập offline… họ sẽ phải trả một khoản phí là 12,99 USD/tháng. 

Ngoài ra, vào năm 2014, Duolingo đã đưa ra các bài kiểm tra có khả năng đánh giá năng lực tiếng Anh người dùng tương đương với các bài thi tiếng Anh khác như IELTS, TOEFL. Điểm khác biệt nhất chính là thí sinh có thể thực hiện thi trực tuyến với mức phí là 49 USD/lần, rẻ hơn nhiều so với mức hơn 200 USD khi thi TOEFL. Duolingo English Test hiện nay đã được 1227 (cập nhật tới tháng 6/2020) tại các trường đại học và tổ chức chức giáo dục trên toàn thế giới công nhận.

Duolingo chắc chắn sẽ còn nhiều tiềm năng để phát triển lớn hơn. Hơn 2 tỷ người trên toàn thế giới đang học ngoại ngữ và ngày càng có nhiều người học ngoại ngữ trực tuyến. Học ngôn ngữ trực tuyến tạo ra doanh thu 6 tỷ USD và con số này được dự báo sẽ tăng lên 8,7 tỷ USD vào năm 2025.

Hương Dung

 Sơ cứu người chảy máu mũi đúng cách

Theo tư vấn của các bác sĩ, để sơ cứu người chảy máu, cần cho bệnh nhân ngồi và cúi ra trước (nếu toàn trạng cho phép) nhằm hạn chế máu chảy xuống họng và bệnh nhân nuốt vào dạ dày.

Xì nhẹ mũi vào khăn hoặc giấy ăn để đẩy cục máu đông trong mũi (nếu có) ra ngoài. Dùng ngón tay cái và ngón trỏ bóp chặt hai cánh mũi, ngay cả khi chảy máu mũi chỉ ở một bên khoảng 10-15 phút, trong lúc đó thở đều qua miệng. Bác sĩ Mai bổ sung có thể lót 1 khăn mỏng vào mũi rồi chườm đá lạnh lên trên.

Sau khi bỏ tay ra, nếu còn chảy máu thì lặp lại các bước trên trong khoảng 15 phút. Nếu chảy máu mũi nhiều, kéo dài, gây khó thở, nôn do nuốt một lượng lớn máu, do chấn thương nghiêm trọng thì cần đến khám cấp cứu tại cơ sở y tế gần nhất hoặc gọi điện báo cấp cứu tại nhà. 

Khi nào nên đưa trẻ bị chảy máu mũi đến khám huyết học?

Nếu trẻ có các dấu hiệu sau cần đến chuyên khoa Huyết học để khám sau khi đã được sơ cứu cầm máu tại chỗ.

- Chảy máu mũi tái đi tái lại nhiều lần.

- Chảy máu mũi đi kèm xuất huyết dưới da (bầm tím), thường xuất hiện ở hai chân, hoặc rải rác khắp cơ thể.

- Chảy máu mũi kèm chảy máu ở khu vực khác như chảy máu chân răng, tụ máu, sung đau khớp, xuất hiện máu trong phân, nước tiểu, rong kinh hay cường kinh ở bé gái.

- Chảy máu mũi kèm theo các triệu chứng khác như da xanh, sốt, gầy sút cân, kém ăn, hay quấy khóc, đau xương, nổi hạch, gan lách to.

Đưa trẻ chảy máu mũi đi khám chuyên khoa Huyết học, cha mẹ cần nêu rõ quá trình bệnh lý, tiền sử bệnh lý, tiền sử uống thuốc tẩy giun, các triệu chứng của trẻ; Liệt kê chi tiết các loại thuốc đã dùng cho trẻ. Một số xét nghiệm về đông máu sẽ cần được lấy máu lúc đói (sau ăn 4h) để đảm bảo chất lượng xét nghiệm.

Để hạn chế chảy máu mũi ở trẻ, thầy thuốc khuyên nên hạn chế ngoáy mũi, trẻ em cần được cắt ngắn móng tay còn người lớn không uống nhiều rượu và hút thuốc lá, thuốc lào.

Việc khám sức khoẻ định kỳ sớm phát hiện và điều trị các bệnh nội khoa như tăng huyết áp, xơ vữa mạch máu, các bệnh lý gan, thận mạn tính… là yếu tố nguy cơ dẫn đến chảy máu mũi cũng là lời khuyên hữu ích.

Chảy máu cam (hay chảy máu mũi) xuất hiện khi các mạch máu nhỏ ở mũi bị vỡ và chảy máu. Đây là một trong những tình trạng cấp cứu về tai mũi họng hay gặp nhất, chiếm tỷ lệ 1/200 lượt khám cấp cứu. Ứớc tính khoảng 60% dân số có ít nhất một lần chảy máu mũi trong đời, đặc biệt thường xảy ra ở trẻ em 2-10 tuổi và người từ 50-80 tuổi. 

Thủ phạm gây chảy máu mũi 

Theo TS-BS Nguyễn Thị Mai, Giám đốc Trung tâm Hemophilia, Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương, với trẻ nhỏ, nguyên nhân thường thấy là do dị vật mũi, thậm chí có thể gặp dị vật sống. Trẻ xì mũi quá mạnh hay một số loại thuốc như thuốc chống viêm, các loại thuốc xịt mũi cũng dễ khiến trẻ chảy máu mũi. Khi thời tiết hanh khô, dùng lò sưởi, máy điều hoà thời gian dài làm mạch máu quá nhạy cảm và có thể vỡ.

Ngoài những nguyên nhân như trẻ bị viêm (viêm mũi cấp, viêm mũi xoang cấp, viêm loét ở mũi), trẻ chảy máu mũi còn có thể do bị rách niêm mạc mũi do ngoáy hoặc bị dị ứng ở mũi họng và xoang.

Trẻ bị gãy xương mũi hay vỡ nền sọ cũng gây chảy máu mũi, BS Mai lưu ý cha mẹ cần đặc biệt cẩn thận nếu chảy máu mũi xuất hiện sau chấn thương đầu.

Các khối u (lành tính và ác tính) có thể là thủ phạm gây chảy máu mũi dù hiếm gặp. Bệnh lý liên quan đến huyết học như: xuất huyết giảm tiểu cầu, bệnh lý do chất lượng tiểu cầu (bẩm sinh hay mắc phải), bệnh rối loạn đông máu, các bệnh về máu gây giảm tiểu cầu (suy tuỷ xương, lơ xê mi cấp…) cũng gây chảy máu mũi.

Với người lớn, ngoài các bệnh về máu thì bệnh về tim mạch như tăng huyết áp, xơ vữa mạch máu là nguyên nhân gây chảy máu mũi ở không ít người. Thực tế, nhiều bệnh nhân bị chảy máu cam cảnh báo dấu hiệu bị tăng huyết áp mà không hề biết. Các bệnh thương hàn, sốt xuất huyết, suy gan, suy thận mạn tính… cũng gây chảy máu mũi.

"Sử dụng nhiều nhân sâm và vitamin E làm kéo dài thời gian đông máu, tăng nguy cơ chảy máu mũi", theo ThS Nguyễn Thị Hảo - khoa Tai Mũi Họng Bệnh viện Bạch Mai. Ngoài những trường hợp lý giải được căn nguyên gây chảy máu do nguyên nhân tại chỗ, toàn thân hay do phẫu thuật, ThS Hảo cho hay có tới 70% vô căn.

 Sơ cứu người chảy máu mũi đúng cách

Theo tư vấn của các bác sĩ, để sơ cứu người chảy máu, cần cho bệnh nhân ngồi và cúi ra trước (nếu toàn trạng cho phép) nhằm hạn chế máu chảy xuống họng và bệnh nhân nuốt vào dạ dày.

Xì nhẹ mũi vào khăn hoặc giấy ăn để đẩy cục máu đông trong mũi (nếu có) ra ngoài. Dùng ngón tay cái và ngón trỏ bóp chặt hai cánh mũi, ngay cả khi chảy máu mũi chỉ ở một bên khoảng 10-15 phút, trong lúc đó thở đều qua miệng. Bác sĩ Mai bổ sung có thể lót 1 khăn mỏng vào mũi rồi chườm đá lạnh lên trên.

Sau khi bỏ tay ra, nếu còn chảy máu thì lặp lại các bước trên trong khoảng 15 phút. Nếu chảy máu mũi nhiều, kéo dài, gây khó thở, nôn do nuốt một lượng lớn máu, do chấn thương nghiêm trọng thì cần đến khám cấp cứu tại cơ sở y tế gần nhất hoặc gọi điện báo cấp cứu tại nhà. 

Khi nào nên đưa trẻ bị chảy máu mũi đến khám huyết học?

Nếu trẻ có các dấu hiệu sau cần đến chuyên khoa Huyết học để khám sau khi đã được sơ cứu cầm máu tại chỗ.

- Chảy máu mũi tái đi tái lại nhiều lần.

- Chảy máu mũi đi kèm xuất huyết dưới da (bầm tím), thường xuất hiện ở hai chân, hoặc rải rác khắp cơ thể.

- Chảy máu mũi kèm chảy máu ở khu vực khác như chảy máu chân răng, tụ máu, sung đau khớp, xuất hiện máu trong phân, nước tiểu, rong kinh hay cường kinh ở bé gái.

- Chảy máu mũi kèm theo các triệu chứng khác như da xanh, sốt, gầy sút cân, kém ăn, hay quấy khóc, đau xương, nổi hạch, gan lách to.

Đưa trẻ chảy máu mũi đi khám chuyên khoa Huyết học, cha mẹ cần nêu rõ quá trình bệnh lý, tiền sử bệnh lý, tiền sử uống thuốc tẩy giun, các triệu chứng của trẻ; Liệt kê chi tiết các loại thuốc đã dùng cho trẻ. Một số xét nghiệm về đông máu sẽ cần được lấy máu lúc đói (sau ăn 4h) để đảm bảo chất lượng xét nghiệm.

Để hạn chế chảy máu mũi ở trẻ, thầy thuốc khuyên nên hạn chế ngoáy mũi, trẻ em cần được cắt ngắn móng tay còn người lớn không uống nhiều rượu và hút thuốc lá, thuốc lào.

Việc khám sức khoẻ định kỳ sớm phát hiện và điều trị các bệnh nội khoa như tăng huyết áp, xơ vữa mạch máu, các bệnh lý gan, thận mạn tính… là yếu tố nguy cơ dẫn đến chảy máu mũi cũng là lời khuyên hữu ích.