LTS: Từ những gánh hàng rong, phở Nam Định đã nổi danh toàn cầu. Việc làm nên thương hiệu và giữ được vị thế của phở Nam Định là một hành trình dài, không ít gian nan.

VietNamNet giới thiệu tuyến bài về chuyện của phở Nam Định để độc giả hiểu thêm về món ăn đặc sản này.

Tôi có anh bạn sang Đức từ những năm 1990, có nhà hàng lớn ở Berlin. Mỗi lần về Việt Nam, bữa sáng anh chọn luôn là phở. Đêm hôm khuya khoắt, dù đã ăn tiệc, nhậu nhẹt linh đình vẫn lọ mọ lùng phở. Khu anh ở mỗi khi về Việt Nam có đủ các hàng phở nổi tiếng, nhưng quán anh chọn luôn là phở Nam Định.

Cái ngon của phở Nam Định không cần phải bàn cãi, bởi bao nhiêu năm, món ăn đã làm mê mẩn biết bao thực khách khó tính.

Nổi danh nhất trong nhóm phở Nam Định là dòng phở Cồ (phở của những người mang họ Cồ). Nhiều thực khách cho rằng, người họ Cồ tạo ra món phở nức tiếng này. Tuy nhiên, đây là câu chuyện chưa hoàn toàn ngã ngũ. Chỉ biết rằng, dòng họ Cồ có nguồn gốc từ làng Vân Cù, xã Đồng Sơn, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định. Ngôi làng này có nhiều dòng họ và người dân ở đây có nghề bán phở từ rất lâu đời.

Những gánh hàng rong lúc nông nhàn

Tại đền Vân Cù - nơi tương truyền người dân trước khi đi xa bán phở đều đến chào và ngày trở về thường đến lễ tạ - có tài liệu ghi chép rằng, những năm cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20, khi người Pháp tới xây dựng nhà máy Dệt Nam Định, người dân làng Vân Cù đã tranh thủ lúc nông nhàn đến đây bán hàng ăn sáng.

Ban đầu là các gánh hàng bán bánh đa cua, bún xáo... Về sau, để đáp ứng nhu cầu của thực khách, những người bán hàng đã cải tiến cách chế biến món ăn, tạo ra phở bò.

Khi bát phở hình thành, người làng Vân Cù không chỉ gánh đi bán ở những bến đò, xóm công nhân xung quanh nhà máy Dệt. Họ còn gánh đi bán ở các tỉnh thành và phát triển rực rỡ ở Hà Nội.

Những người bán phở đầu tiên ở làng là cụ Phó Huyến, cụ Phó Tắc, cụ Lý Thử… Đến giai đoạn 1920 - 1930, làng Vân Cù có 2 người nổi danh ở Hà Nội là cụ Cồ Như Thấn và cụ Cồ Hữu Vặng.

Cụ Cồ Hữu Vặng mở lò làm bánh phở tại Hà Nội từ năm 1930. Lò này chính là nơi quy tụ những người dân làng Vân Cù lên ở nhờ rồi đi bán phở gánh.

Mỗi ngày, từ lúc 5h sáng, mỗi người lại gánh một chiếc bếp lò đỏ lửa cùng 5-10 lít nước dùng, bánh phở, thịt, gia vị và một chồng bát loại trôn nhỏ, miệng loe đi các ngõ phố.

Nói là phở gánh nhưng người Nam Định không đi bán rong. Mỗi người đều tìm cho mình một chỗ ngồi quen thuộc để bán cho khách quen. Tới khoảng 9h sáng, mọi người lại tất tả quay về nhà chung, cùng nhau chuẩn bị đồ cho chuyến phở chiều rồi bán tới 21- 22h khuya.

Dần dần, những người bán phở gánh Nam Định tự tìm thuê một địa điểm để mở cửa hàng, có bàn ghế, có quầy. Trong đó, tiêu biểu nhất là ông Cồ Như Chiêu con ông Cồ Như Thấn mở cửa hàng ở 48 Hàng Đồng từ năm 1945.

Anh Cồ Văn Tuyên (SN 1973) - cháu của ông Chiêu lên bán hàng giúp bác từ năm 1989 - cho biết: “Khi đó, giá mỗi bát phở khoảng 1.000 đồng, chỉ nhà có điều kiện mới ăn phở. Cửa hàng của bác tôi khách nườm nượp. Người dân xếp hàng tới mua. Sau đó bác mở thêm cửa hàng ở phố Thuốc Bắc, phố Ngõ Gạch. Cửa hàng nào cũng đông khách”, anh Tuyên nhớ lại.

Những thế hệ làm vang danh phở Nam Định

Tiếp bước cha ông, những thế hệ tiếp theo của làng Vân Cù góp phần làm thương hiệu phở Nam Định nói chung và phở Vân Cù nói riêng phát triển mạnh mẽ trên khắp dải đất hình chữ S.  

Anh Cồ Như Đồi (SN 1974, cháu nội của ông Cồ Như Đát - thợ bán phở ‘mậu dịch’ ở Lương Văn Can, Tạ Hiện, Hà Nội những năm 1950) cho biết, bản thân anh đã được chứng kiến những giai đoạn cực thịnh của phở Nam Định.

“Từ sáng sớm, khách đã xếp thành 2 hàng ngay ngắn để mua phở. Bên ngoài quán có một người đứng phát xu (khách muốn mua bát phở gầu người này đưa đồng xu tròn, khách mua bát phở chín người này đưa nửa đồng xu…). Sau đó, khách mang đồng xu vào quầy. Trong quầy có 3 người đứng nhận xu. Chỉ cần đưa xu là chủ hàng biết và sẽ mang đúng món khách yêu cầu. Trung bình mỗi ngày, hệ thống cửa hàng của ông nội bán 5-6 tạ bánh phở”, anh Đồi nhớ lại.

Lúc đó, anh Đồi mới 15 tuổi nhưng đã được ông nội tín nhiệm cho đứng thái thịt bò. Đây cũng là điều khiến anh rất tự hào vì thông thường, người mới vào nghề sẽ được ông bố trí làm công việc đơn giản.

“Người mới thường được ông cho chạy bàn. Khi đã làm quen và ông nhận thấy có sự chăm chỉ, khéo léo thì mới được nâng cấp lên làm những công việc đòi hỏi kỹ thuật cao như thái thịt… Miếng thịt xếp vào bát phở phải to bản và mỏng”, anh Đồi chia sẻ.

Được ông nội hướng dẫn nên từ bé anh Đồi đã có kỹ thuật thái thịt bò điêu luyện. Hiện tại, kỹ thuật thái thịt của anh đã đạt đến độ, có lúc không cần nhìn dao vẫn thái được miếng thịt bò đúng chuẩn để xếp vào bát phở.

Quán vài chục mét vuông, khách đứng, ngồi ăn vội

Giai đoạn 2001 - 2004, anh Đồi tự mở một quán phở bò ở Ngã Tư Sở. Quán nhỏ, chỉ vài chục mét vuông nhưng đông khách tới mức mỗi ngày anh bán hơn 2 tạ bánh phở (trung bình mỗi cân bánh phở, anh Đồi chia được 6 bát).

Nhiều khách xếp hàng chờ đến lượt mua. Có khách không có chỗ ngồi còn bê phở đứng ăn rồi vội đi làm.

Việc làm ăn khấm khá nên anh Đồi càng say nghề. Có hôm, anh chỉ ngủ được vài tiếng vì cửa hàng đông khách: “2h sáng tôi mới đi ngủ, nhưng 4h sáng đã dậy để chuẩn bị phở bán ngày mới”.

Anh Đồi không nhớ được hết các vị khách thường xuyên đến quán. Nhưng có một kỷ niệm khiến anh bất ngờ và hạnh phúc nên đến giờ vẫn nhớ như in.

“Đó là năm 2002, tôi đi du lịch Trung Quốc. Đang ở điểm du lịch thì một người đàn ông nhìn tôi rồi reo lên: Ôi, sao ông Cồ lại ở đây. Tôi ngớ người hỏi lại: Ơ, sao anh biết em? Người đó nói: Anh ăn phở nhà em suốt nên nhận ra ngay”, anh Đồi nhớ lại, vẻ mặt hãnh diện.

Sau này, cũng nhờ nghề bán phở mà anh Đồi cũng như nhiều người làng Vân Cù có cơ hội phát triển. Có người nhờ bát phở mà gặp được ý trung nhân.

Kỳ tới: Cú sốc của phở và chuỗi ngày kinh hoàng của các ông chủ ở Hà Nội

Rosé BlackPink: Tớ muốn ăn phở Việt

Đinh Hiền Anh được vinh danh là "Bông hồng quyền lực năm 2018" vì thành tích trong kinh doanh. Trước đó, Đinh Hiền Anh cùng lúc đạt 2 giải thưởng là "Hoa hậu doanh nhân quý bà thế giới 2017" và "Nữ hoàng kim cương 2017".

Trên trang cá nhân, ngoài những hình ảnh chăm chỉ đi hát , Đinh Hiền Anh cũng thường xuyên đăng tải những hình ảnh đi nghỉ dưỡng rất sang chảnh cùng gia đình.

Đinh Hiền Anh luôn xuất hiện với những phụ kiện điệu đà.

Cô cũng có những chuyến đi vừa kết hợp công việc vừa để xả hơi. Trong ảnh là Đinh Hiền Anh trong một chuyến đi tại Nhật. "Nữ hoàng phòng trà" thả dáng tại Nga.

Nữ ca sĩ cũng sở hữu nhiều bộ sưu tập hàng hiệu đắt tiền.

Chiếc túi LV và vali cùng thương hiệu.

Mỗi khi đi cùng nhau, Thứ trưởng Huỳnh Quang Hải không ngần ngại xách túi cho vợ.

Nữ ca sĩ khá thích đeo đồng hồ và vòng tay nên cô cũng sở hữu nhiều loại đồng hồ thuộc các hãng đắt tiền.

Gu thời trang sành điệu của Đinh Hiền Anh.

Sau đám cưới với Thứ trưởng Bộ Tài chính Huỳnh Quang Hải, Đinh Hiền Anh vấp phải khá nhiều ý kiến trái chiều từ dư luận. Cô từng chia sẻ đã có thời gian mất cân bằng nhưng sau đó, mọi việc dần đi vào quỹ đạo.

Hà Lan

Cuộc tình của Đinh Hiền Anh và Thứ trưởng vừa bị kỷ luật cảnh cáo

 - Trở thành phu nhân của Thứ trưởng Bộ Tài chính hơn 17 tuổi, Đinh Hiền Anh được chồng yêu chiều hết mực.

“Ủ” là dự án tranh và sách tranh được chính họa sĩ ấp ủ trong 10 năm và 15 năm là khoảng thời gian chị đã chinh phục dòng tranh sơn mài bằng cách tìm tòi, thực nghiệm. Sự kiện kéo dài trong một tuần, từ ngày 4 đến 10/1/2019.

Họa sĩ Hiền Nguyễn chia sẻ thông tin về triển lãm sáng ngày 4/1.

Với buổi triển lãm đầu tiên của mình tại TPHCM, Hiền Nguyễn giới thiệu đến công chúng 88 bức tranh, trong đó sơn mài chiếm số lượng lớn nhất, gồm 61 bức với nhiều bức khổ lớn, được ghép lại từ 3-4 tấm. Sơn dầu có 14 bức, đồ họa in độc bản và thủ ấn họa có 13 bức.

Theo nữ họa sĩ, một bức sơn mài đúng quy trình truyền thống, thời gian từ khi bắt đầu đến khi kết thúc phải mất từ 3 đến 6 tháng. Bản thân người nghệ sĩ sáng tác ngoài tôi luyện kỹ năng, kiến thức chất liệu, còn phải rèn luyện được khả năng giữ vững được ý tưởng sáng tác với tác phẩm từ khi bắt đầu đến khi kết thúc.

Một góc tranh trưng bày trong triển lãm.

Về tên buổi triển lãm "Ủ" và dự án sách cùng tên gợi sự tò mò, chị cũng lý giải “Ủ” vừa là một phương pháp trong quá trình thực hiện tranh sơn mài, vừa mang ý nghĩa ký gửi những kỷ niệm, hồi ức về quá khứ trong suốt chặng đường 10 năm gắn bó với các tác phẩm của mình.

“Sơn mài khó khăn và vất vả, nhưng hoàn toàn xứng đáng với công sức người nghệ sĩ bỏ ra, vì sự lôi cuốn,tính biểu cảm vô cùng phong phú của chất liệu. Tôi chọn cuộc chơi này vì tôi am hiểu luật chơi, vì tôi thiết lập trò chơi”, nữ họa sĩ cho biết.

Hiền Nguyễn tại xưởng làm việc. Nữ họa sĩ tự định hướng vẽ loạt tranh có chủ đề rõ ràng như: Giao mùa,Bốn mùa, Hoá thân, Tình yêu cuộc sống…

Nhân dịp triển lãm, Hiền Nguyễn cũng cho xuất bản quyển sách cùng tên. Bên cạnh khắc họa chân dung, sách còn giới thiệu rõ nét về 10 năm hoạt động của chị, tâp hợp những tác phẩm được vẽ trong giai đoạn từ 2008 đến 2018 trên các chất liệu sơn dầu, sơn mài, đồ họa,...

Hiền Nguyễn xuất thân từ Đại học Mỹ thuật Công nghiệp Hà Nội, là nghệ sĩ thị giác và đây là triển lãm cá nhân thứ hai của chị. Nữ họa sĩ cũng đã tham gia nhiều triển lãm mỹ thuật, triển lãm nhóm trong nước và quốc tế; có nhiều tác phẩm thuộc bộ sưu tập tư nhân trong và ngoài nước.

Tuấn Chiêu

Thời bao cấp yêu thương và xúc động qua triển lãm 'Ký ức Hà Nội'

Hình ảnh đường phố, hàng xén thời bao cấp vừa quen vừa lạ trong 250 bức ký họa và cuốn sách “Tập thể Hà Nội - Ký họa & hồi ức" sẽ có mặt trong triển lãm “Ký ức Hà Nội”.

Nhằm chấn chỉnh hoạt động quảng cáo không rõ nội dung của thương hiệu Coca cola, Cục Văn hóa cơ sở (Bộ VHTTDL) đã ban hành 3 văn bản: văn bản số 409/VHCS-QLHĐQC gửi các Sở VHTTDL, Sở VHTT các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; văn bản số 410/VHCS-QLHĐQC gửi Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Đài Truyền hình kỹ thuật số VTC, Đài Truyền hình, Đài Phát thanh và Truyền hình các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và văn bản số 411/VHCS-QLHĐQC gửi Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử.

Theo đó, 3 văn bản nêu rõ, hiện nay, nội dung quảng cáo sản phẩm Coca-Cola Việt Nam trên truyền hình và một số phương tiện quảng cáo có sử dụng cụm từ “Mở lon Việt Nam”. Việc sử dụng cụm từ nêu trên trong nội dung quảng cáo có dấu hiệu về hành vi quảng cáo thiếu thẩm mỹ, không phù hợp thuần phong mỹ tục Việt Nam, đồng thời không đảm bảo thông tin rõ ràng của nội dung quảng cáo với sản phẩm, hàng hóa được quảng cáo, vi phạm các quy định tại khoản 3 Điều 8 và khoản 1 Điều 19 Luật Quảng cáo.

Bộ VHTT&DL cho rằng, cụm từ "Mở lon Việt Nam" của Coca-Cola bị cho là có dấu hiệu quảng cáo thiếu thẩm mỹ, vi phạm thuần phong mỹ tục.

Để xử lý và chấn chỉnh hoạt động quảng cáo nêu trên, Cục Văn hóa cơ sở đề nghị các Sở VHTT&DL, VHTT kiểm tra, rà soát hồ sơ thông báo sản phẩm quảng cáo Coca-Cola đã tiếp nhận và yêu cầu chỉnh sửa cụm từ “Mở lon Việt Nam”; yêu cầu tháo dỡ sản phẩm quảng cáo trong trường hợp tổ chức, cá nhân không thực hiện thông báo sản phẩm quảng cáo đối với quảng cáo trên phương tiện bảng, băng-rôn. Đối với phương tiện giao thông, màn hình và các phương tiện quảng cáo khác trên địa bàn, Cục đề nghị các Sở kiểm tra, yêu cầu chỉnh sửa hoặc tháo dỡ sản phẩm quảng cáo có sử dụng cụm từ trên. Cục cũng đề nghị các Sở xử lý vi phạm theo quy định của pháp luật (nếu có).

Với các Đài Phát thanh, Truyền hình, Cục Văn hóa cơ sở đề nghị phối hợp, kiểm tra và có biện pháp xử lý theo thẩm quyền đối với sản phẩm quảng cáo Coca-Cola có sử dụng cụm từ “Mở lon Việt Nam”. Đồng thời, đề nghị doanh nghiệp sửa đổi cụm từ trên đảm bảo phù hợp quy định của pháp luật về quảng cáo trước khi tiếp tục phát sóng.

Cục Văn hóa cơ sở cũng đề nghị Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử kiểm tra việc thực hiện nội dung quảng cáo Coca-Cola có sử dụng cụm từ nêu trên trên hệ thống phát thanh, truyền hình, thông tin điện tử và xử lý theo quy định của pháp luật.

Trao đổi với VietNamNet, Cục trưởng Cục Văn hóa cơ sở Ninh Thị Thu Hương cho biết, như thông tin đã được nêu rõ tại 3 văn bản, cụm từ được nhãn hàng Coca Cola sử dụng trong chiến dịch quảng cáo lần này: “Mở lon Việt Nam” hoàn toàn không rõ nghĩa, không đảm bảo thông tin rõ ràng của nội dung quảng cáo với sản phẩm, hàng hóa được quảng cáo theo quy định đã được nêu rõ trong Luật Quảng cáo.

“Trước khi ký 3 văn bản chấn chỉnh nội dung này, Cục Văn hóa cơ sở đã nghiên cứu kỹ nội dung cụm từ “Mở lon Việt Nam” trong sản phẩm quảng cáo của Coca Cola. Trước hết phải khẳng định, cụm từ này không có thông tin rõ ràng, nếu đã nói “lon” phải gắn với tên sản phẩm là gì, lon Coca cola hay một nhãn hàng bia, nước ngọt... nào khác. Việc ngắt chữ “lon” không gắn với tên sản phẩm hàng hoá sẽ làm cho người tiêu dùng không có được thông tin rõ ràng về sản phẩm”, bà Hương nhấn mạnh.

Cổng Thông tin của Bộ VHTTDL đăng tải nội dung chấn chỉnh quảng cáo.

Cục trưởng Cục Văn hóa cơ sở cũng nói rõ, việc gắn chữ “lon” như cách của Coca cola mà không có danh từ, trạng từ ở phía sau như “ở Việt Nam”, “tại Việt Nam”… là phản cảm, thiếu thẩm mỹ vì tên gọi Việt Nam không thể tùy tiện sử dụng với mục đích quảng cáo, gắn với các slogan một cách thiếu trang trọng như vậy. “Chúng ta cũng chia sẻ với một doanh nghiệp nước ngoài khi họ đã vô ý xây dựng một slogan quảng cáo không đảm bảo sự trong sáng trong sử dụng tiếng Việt, chưa tìm hiểu cũng như được tư vấn kỹ càng, phù hợp về từ ngữ, văn phong trong văn hóa Việt…”, theo bà Hương.

Chia sẻ thêm về quan điểm của Cục Văn hóa cơ sở, cơ quan chức năng chịu trách nhiệm quản lý Nhà nước trong lĩnh vực quảng cáo, Cục trưởng Ninh Thị Thu Hương khẳng định, Cục không cấm quảng cáo của Coca cola, tuy nhiên để đảm bảo thông tin quảng cáo rõ ràng, đầy đủ, doanh nghiệp này cần phải sửa, thêm chữ cho rõ ràng thông điệp, nội dung muốn quảng cáo.

Mặt khác, khi đề nghị các Sở, các Đài Phát thanh - Truyền hình phối hợp chấn chỉnh nội dung này, Cục đã nêu rõ, nếu quảng cáo chưa được phép của Sở mà xuất hiện trên các biển, bảng, băng rôn quảng cáo ngoài trời thì yêu cầu tháo dỡ, xử lý. “Sau khi nhận được văn bản của Cục, Sở VHTT Hà Nội đã yêu cầu tháo dỡ bảng quảng cáo sản phẩm của Coca-Cola tại Ô Chợ Dừa…”, Cục Văn hóa cơ sở thông tin.

Phản hồi sự việc trên, phía Biz-Eyes, đại diện truyền thông của Coca-Cola Việt Nam cho biết: "Chương trình khuyến mãi với thông điệp ban đầu được thiết kế chỉ nhằm đưa ra hướng dẫn cụ thể về cách thức xem mã khuyến mãi dưới nắp khoén sản phẩm Coca-Cola và đã không xét đến các yếu tố ngữ văn khác trong cụm từ. Công ty trân trọng ý kiến chỉ đạo của Cục Văn hoá cơ sở - Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch và đã nhanh chóng làm việc cùng các bộ phận liên quan để có sự điều chỉnh phù hợp, nhanh chóng, đảm bảo tính tuân thủ cao trong các nội dung quảng cáo sản phẩm của mình.

Cụ thể, ngay sau khi nhận được công văn từ Cục Văn hoá cơ sở - Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch vào ngày 22 tháng 6 năm 2019, Công ty đã nhanh chóng thay đổi cụm từ “Mở lon Việt Nam” thành “Cơ hội trúng vàng mỗi ngày” cho chương trình khuyến mãi của sản phẩm Coca-Cola Việt Nam trên truyền hình và các phương tiện quảng cáo khác. Hiện quy trình đang được diễn ra nhanh chóng, toàn bộ nội dung quảng cáo trên tất cả các kênh truyền hình, kỹ thuật số và 70% bảng hiệu quảng cáo ngoài trời đã được cập nhật nội dung mới". 

Tình Lê

Bộ Văn hoá chấn chỉnh Coca-Cola vì quảng cáo thiếu thẩm mỹ

Bộ VHTTDL cho rằng cụm từ "Mở lon Việt Nam" của Coca-Cola bị cho là có dấu hiệu quảng cáo thiếu thẩm mỹ, vi phạm thuần phong mỹ tục.