Giáo sư Stefan Pongratz – nhà phân tích của Dell'Oro cho biết: “Ngay cả khi chúng tôi đang đưa ra dự báo này vào giữa đại dịch, chúng tôi đã không thực hiện bất kỳ sửa đổi nào về tài liệu, một phần vì chúng tôi tin rằng cuộc suy thoái này có một chút khác biệt so với suy thoái trước đó. Mặc dù rõ ràng có một số vấn đề bất lợi trong ngắn hạn nhưng chúng tôi cũng tin rằng có thể có một số mặt tích cực trong dài hạn”.

Báo cáo của Dell'Oro chỉ ra, năm 2019, CAPEX trong lĩnh vực vô tuyến được điều chỉnh tăng 4% so với năm trước, điều đó được thúc đẩy bởi các khoản đầu tư vào công nghệ vô tuyến khi các nhà khai thác chuyển từ 4G sang 5G. Tuy nhiên, chi tiêu kết hợp giữa hữu tuyến và vô tuyến ở cả Bắc Mỹ và Châu Âu đã giảm trong năm ngoái với tỷ lệ tương đối thấp ở mức một chữ số.

Tăng trưởng CAPEX ngành viễn thông toàn cầu được dự báo sẽ tăng trưởng với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 1% trong giai đoạn 2019-2022, trong khi công ty Dell'Oro tiếp tục dự báo tăng trưởng CAPEX cho vô tuyến sẽ tăng mạnh trong năm 2020.

Trong khi đó, tại Mỹ, nhà mạng AT&T đang có kế hoạch chi tiêu ít hơn cho CAPEX vào năm 2020 so với năm 2019. Năm ngoái, tổng vốn đầu tư của AT&T là 23,7 tỷ USD, trong khi đó dự kiến năm 2020 là khoảng 20 tỷ USD (tuy nhiên các số liệu này không tách rời chi phí cho mạng hữu tuyến và vô tuyến).

“Ngay cả khi rút lại CAPEX dự kiến của AT&T vào năm 2020, chúng tôi dự báo mức CAPEX ở Mỹ sẽ ổn định trong giai đoạn dự báo. Tổng CAPEX của Mỹ (không bao gồm CAPEX tích hợp T-Mobile/Sprint) được dự báo sẽ vẫn tăng trong giai đoạn dự báo”, Giáo sư Stefan Pongratz nhận định.

Dell'Oro cho rằng, các khoản đầu tư của Mỹ vào băng tần trung sẽ duy trì ở mức cao, trong khi chi phí đầu tư cho băng tần cao (băng tần sóng milimet) sẽ tăng lên và chi tiêu đầu tư liên quan đến băng tần thấp sẽ không thay đổi hoặc giảm.

Vào giữa tháng 3 vừa qua, nhà mạng Verizon của Mỹ cũng đã tăng vốn đầu tư năm 2020 thêm 500 triệu USD để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang mạng 5G và chuẩn bị cho bất kỳ tác động tiềm tàng nào ảnh hưởng đến mạng lưới do Covid-19. Với việc tăng thêm vốn đầu tư, Verizon hiện dự kiến đầu tư từ 17,5 tỷ đến 18,5 tỷ USD cho năm 2020.

Tuy nhiên, Dell'Oro thừa nhận vẫn còn quá sớm để biết đầy đủ tác động đối với con người và nền kinh tế từ đại dịch Covid-19, nhưng hy vọng có thể có một số ít bất lợi trong CAPEX ngắn hạn.

Những thách thức ngắn hạn đối với các công ty viễn thông đó là các tác động đến chuỗi cung ứng cũng như không thể nâng cấp mạng hoặc triển khai thiết bị mới trong thời gian Covid-19 đang diễn ra, trong khi một số quốc gia có thể ngừng hoạt động trong một thời gian.

Nhìn xa hơn, Dell'Oro cho rằng Covid-19 có thể tác động tích cực đến chi tiêu vốn trong lĩnh vực viễn thông.

Giáo sư Stefan Pongratz cho biết: “Chúng tôi không hạ thấp thảm kịch mà Covid-19 gây ra những tổn thất to lớn cho con người cũng như nền kinh tế. Nhưng chúng tôi tin rằng Covid-19 đã và sẽ tiếp tục vạch trần khoảng cách số (digital divide), qua đó nhằm thúc đẩy các doanh nghiệp và chính phủ xem xét các kế hoạch băng rộng của họ để không chỉ chuẩn bị cho đại dịch tiếp theo mà còn đẩy nhanh các kế hoạch chuyển đổi kỹ thuật số của họ”.

Theo Dell'Oro, bất chấp tình hình đại dịch đang diễn ra, đầu tư vào lĩnh vực viễn thông vô tuyến toàn cầu sẽ có sự tăng trưởng mạnh mẽ, do các khoản đầu tư gia tăng ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dương và tại Trung Quốc.

Trong Báo cáo cập nhật về CAPEX trong lĩnh vực viễn thông năm 2020, Dell'Oro đã phân tích mối quan hệ giữa CAPEX và doanh thu của lĩnh vực vô tuyến và hữu tuyến của hơn 50 nhà mạng, cho thấy nó chiếm khoảng 80% CAPEX và doanh thu trên toàn thế giới.

Đầu tư vào vô tuyến toàn cầu sẽ tăng trưởng mạnh trong năm 2020

Giáo sư Stefan Pongratz – nhà phân tích của Dell'Oro cho biết: “Ngay cả khi chúng tôi đang đưa ra dự báo này vào giữa đại dịch, chúng tôi đã không thực hiện bất kỳ sửa đổi nào về tài liệu, một phần vì chúng tôi tin rằng cuộc suy thoái này có một chút khác biệt so với suy thoái trước đó. Mặc dù rõ ràng có một số vấn đề bất lợi trong ngắn hạn nhưng chúng tôi cũng tin rằng có thể có một số mặt tích cực trong dài hạn”.

Báo cáo của Dell'Oro chỉ ra, năm 2019, CAPEX trong lĩnh vực vô tuyến được điều chỉnh tăng 4% so với năm trước, điều đó được thúc đẩy bởi các khoản đầu tư vào công nghệ vô tuyến khi các nhà khai thác chuyển từ 4G sang 5G. Tuy nhiên, chi tiêu kết hợp giữa hữu tuyến và vô tuyến ở cả Bắc Mỹ và Châu Âu đã giảm trong năm ngoái với tỷ lệ tương đối thấp ở mức một chữ số.

Tăng trưởng CAPEX ngành viễn thông toàn cầu được dự báo sẽ tăng trưởng với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 1% trong giai đoạn 2019-2022, trong khi công ty Dell'Oro tiếp tục dự báo tăng trưởng CAPEX cho vô tuyến sẽ tăng mạnh trong năm 2020.

Trong khi đó, tại Mỹ, nhà mạng AT&T đang có kế hoạch chi tiêu ít hơn cho CAPEX vào năm 2020 so với năm 2019. Năm ngoái, tổng vốn đầu tư của AT&T là 23,7 tỷ USD, trong khi đó dự kiến năm 2020 là khoảng 20 tỷ USD (tuy nhiên các số liệu này không tách rời chi phí cho mạng hữu tuyến và vô tuyến).

“Ngay cả khi rút lại CAPEX dự kiến của AT&T vào năm 2020, chúng tôi dự báo mức CAPEX ở Mỹ sẽ ổn định trong giai đoạn dự báo. Tổng CAPEX của Mỹ (không bao gồm CAPEX tích hợp T-Mobile/Sprint) được dự báo sẽ vẫn tăng trong giai đoạn dự báo”, Giáo sư Stefan Pongratz nhận định.

Dell'Oro cho rằng, các khoản đầu tư của Mỹ vào băng tần trung sẽ duy trì ở mức cao, trong khi chi phí đầu tư cho băng tần cao (băng tần sóng milimet) sẽ tăng lên và chi tiêu đầu tư liên quan đến băng tần thấp sẽ không thay đổi hoặc giảm.

Vào giữa tháng 3 vừa qua, nhà mạng Verizon của Mỹ cũng đã tăng vốn đầu tư năm 2020 thêm 500 triệu USD để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang mạng 5G và chuẩn bị cho bất kỳ tác động tiềm tàng nào ảnh hưởng đến mạng lưới do Covid-19. Với việc tăng thêm vốn đầu tư, Verizon hiện dự kiến đầu tư từ 17,5 tỷ đến 18,5 tỷ USD cho năm 2020.

Tuy nhiên, Dell'Oro thừa nhận vẫn còn quá sớm để biết đầy đủ tác động đối với con người và nền kinh tế từ đại dịch Covid-19, nhưng hy vọng có thể có một số ít bất lợi trong CAPEX ngắn hạn.

Những thách thức ngắn hạn đối với các công ty viễn thông đó là các tác động đến chuỗi cung ứng cũng như không thể nâng cấp mạng hoặc triển khai thiết bị mới trong thời gian Covid-19 đang diễn ra, trong khi một số quốc gia có thể ngừng hoạt động trong một thời gian.

Nhìn xa hơn, Dell'Oro cho rằng Covid-19 có thể tác động tích cực đến chi tiêu vốn trong lĩnh vực viễn thông.

Giáo sư Stefan Pongratz cho biết: “Chúng tôi không hạ thấp thảm kịch mà Covid-19 gây ra những tổn thất to lớn cho con người cũng như nền kinh tế. Nhưng chúng tôi tin rằng Covid-19 đã và sẽ tiếp tục vạch trần khoảng cách số (digital divide), qua đó nhằm thúc đẩy các doanh nghiệp và chính phủ xem xét các kế hoạch băng rộng của họ để không chỉ chuẩn bị cho đại dịch tiếp theo mà còn đẩy nhanh các kế hoạch chuyển đổi kỹ thuật số của họ”.

Thứ hai, bổ sung đối tượng hưởng chính sách đặc thù, hỗ trợ động viên lực lượng tuyến đầu tham gia chống dịch Covid-19 theo Nghị quyết số 12. Theo đó, có 5 nhóm đối tượng được hưởng chính sách đặc thù. Trong nhóm tình nguyện viên được hưởng chính sách chỉ gồm tình nguyện viên có chuyên môn y tế, tình nguyện viên tôn giáo chăm sóc F0-F1, tình nguyện viên lái xe vận chuyển F0-F1 vào khu cách ly tập trung.

“Tuy nhiên, thực tế có nhiều tình nguyện viên khác tham gia phòng chống dịch rất tích cực như lấy mẫu xét nghiệm, chăm sóc F0 … nhưng chưa được hưởng chính sách đặc thù này. Do đó, Sở Y tế đã họp với các cơ quan liên quan, rà soát các đối tượng để bổ sung. Hiện mới chỉ có 38 cơ quan đơn vị báo cáo”, bà Quỳnh Như chia sẻ.

Thứ ba, ngành y tế TP.HCM hiện bị vướng trong công tác thanh quyết toán chi phí hỏa táng người bệnh tử vong do Covid-19. Công văn số 701 của UBND TP.HCM về chi phí xử lý thi hài cho bệnh nhân tử vong vì Covid-19 quy định không quá 17 triệu đồng/trường hợp theo hình thức hỏa táng.

Tuy nhiên, trước thời điểm văn bản ban hành, một số cơ sở y tế đã ký hợp đồng với cơ sở mai táng mức cao hơn 17 triệu đồng/trường hợp, nhằm đảm bảo công tác phòng chống dịch, bảo vệ sức khỏe cho người dân và nhân viên.

Bên cạnh đó, một số cơ sở không ký hợp đồng, không xuất được hóa đơn do quy mô nhỏ. Vì vậy, bệnh viện cũng không thanh toán được

Trước những khó khăn trên, ngành y tế đề xuất UBND TP bổ sung kinh phí khen thưởng đi kèm giấy khen để tri ân nhân viên y tế, tình nguyện viên đã hỗ trợ TP chống dịch.

Đề xuất UBND TP chỉ đạo các UBND quận, huyện, TP Thủ Đức thống kê đầy đủ, báo cáo số liệu các nhóm đối tượng bổ sung để hưởng chế độ đặc thù.

Đề nghị xem xét chấp thuận cho các cơ sở y tế được quyết toán phần chênh lệch đơn giá mai táng trên 17 triệu đồng, chỉ đạo các đơn vị liên quan hướng dẫn thanh toán với các cơ sở không xuất được hóa đơn.

"Phải mất một thời gian dài, tôi mới có thể chấp nhận thực tế rằng thành công quá nhanh và choáng ngợp đã khiến Zuck và Sheryl bị mù quáng trước những hậu quả có thể xảy đến. Và tôi không thể không lên tiếng”, tác giả viết.

Facebook đang ngày cho thấy những vấn đề của mình do sự tăng trưởng quá nóng.

Theo McNamee, mô hình kinh doanh của Facebook lệ thuộc quá nhiều vào quảng cáo, vì thế cũng lệ thuộc quá nhiều vào việc “dẫn dắt sự chú ý của người dùng” để họ xem quảng cáo nhiều hơn. Một trong những cách thức hữu hiệu nhất để gây và dẫn dắt chú ý là tạo ra sự lo sợ hay giận dữ, bức xúc.

Các thuật toán của Facebook mang đến cho người dùng thứ mà mạng xã hội này muốn, vì thế News Feed của mỗi người dùng giống như một màng lọc, tạo ra một ảo giác rằng bạn bè của họ cũng có chung quan điểm, niềm tin giống như mình vậy. Việc chỉ hiển thị những bài post mà người dùng thấy hay, thấy đồng tình đã triệt tiêu tính dân chủ và minh bạch mà Facebook luôn rao giảng, trong khi trên thực tế lại giúp họ kiếm bộn tiền.

Để nuôi thuật toán và trí tuệ nhân tạo (AI) của mình, Facebook thu thập dữ liệu từ bất cứ nơi nào có thể. Nhưng thật không may cho người dùng, Facebook lại không thể bảo mật những dữ liệu này. Đôi khi, họ còn cố tình giao dịch các dữ liệu đó để đổi lấy những thương vụ giá hời. Bất cứ nhà quảng cáo nào cũng có thể bỏ tiền ra mua quyền tiếp cận sự chú ý của người dùng. Có thể nói, trong vụ bê bối liên quan đến bầu cử Mỹ năm 2016, một nhóm người Nga đã khai thác triệt để cơ chế này.

Việc tăng trưởng bằng mọi giá của Facebook khiến mạng xã hội này mắc phải những sai lầm nghiêm trọng.

Những người ở Facebook cũng sống trong bong bóng của chính họ. Zuck luôn tin rằng sứ mệnh của Facebook quan trọng tới mức họ có thể làm mọi việc miễn là đạt được sứ mệnh đó.

Theo McNamee , Zuck và các nhân viên của mình nghe lời chỉ trích xong cũng “để đấy” mà chẳng hề thay đổi hành vi của mình. Những điều chỉnh từ phía họ đơn giản chỉ là thêm AI, thêm code, các miếng vá lỗi ngắn hạn. Họ chưa bao giờ xem lại cách thức kinh doanh và mô hình vận hành của mình.

Hậu quả là khi bị lên án với những bằng chứng cho thấy Facebook lan truyền tin giả, Facebook chỉ diễn đi diễn lại 1 bài duy nhất: chối bỏ, trì hoãn, đánh lạc hướng và che giấu. Facebook chỉ miễn cưỡng trong sạch khi không còn lựa chọn nào khác, và luôn tiết lộ thông tin ít ỏi nhất có thể. Sau đó, họ chuyển sang Kế hoạch B: Xin lỗi, và hứa làm tốt hơn.

Một minh chứng rõ rệt nhất cho “quy trình” hành xử này là mới đây, Facebook vừa thông báo sẽ phối hợp với chính phủ Đức để ngăn chặn nạn tin giả can thiệp vào kết quả bầu cử châu Âu, dự kiến diễn ra vào tháng 5 tới.

Động thái này chỉ diễn ra sau khi Facebook phải đối mặt với sức ép ngày càng lớn từ chính phủ các nước, khi mà những cáo buộc về việc mạng xã hội này để mặc cho tin giả và quảng cáo chính trị lan truyền, thao túng kết quả bầu cử Mỹ ngày càng dày đặc hơn. CEO Sheryl chỉ biết nói “Chúng tôi xin lỗi. Chúng tôi sẽ làm tốt hơn trong thời gian tới” mà không chia sẻ bất cứ biện pháp cụ thể nào hơn.

Facebook đang trói chân mọi người vào trong ma trận tưởng tượng của họ. Mạng xã hội này cũng quá tự tin vào việc dù có điều gì xảy ra, người dùng sẽ không bỏ Facebook bởi nhu cầu kết nối tới mọi người.

Bạn nghĩ rằng người dùng của Facebook khi biết tất cả những điều này sẽ bực tức Facebook? Đúng là có, nhưng gần 1,5 tỷ người vẫn dùng Facebook mỗi ngày. Họ dùng nó để duy trì quan hệ với bạn bè hay họ hàng ở xa. Họ thích chia sẻ hình ảnh và suy nghĩ của mình với người dùng. Họ không muốn tin rằng một nền tảng như vậy lại phải chịu trách nhiệm cho những bê bối, những câu chuyện đáng xấu hổ ngoài kia, bất chấp thực tế là vô số kẻ xấu đang khai thác lỗ hổng của Facebook và Google, lợi dụng sự tin tưởng của người dùng để phát tán tin giả hay những thông điệp cực đoan.

Chúng sẽ còn tiếp tục làm vậy cho đến khi nào chúng ta thực sự nhận thức được mối nguy hiểm, và buộc Facebook phải ra tay ngăn chặn.

Người dùng cần phải làm gì?

Từ góc độ người dùng, McNamee nhấn mạnh cần nhận thức rằng Facebook là một mối đe dọa đến sự riêng tư của chính chúng ta. Người dùng phải có quyền chọn xem những phiên bản News Feed chưa qua “bộ lọc” của Facebook, chưa bị can thiệp thô bạo bởi thuật toán để dẫn dắt sự chú ý của chúng ta. Người dùng phải có toàn quyền kiểm soát dữ liệu mà họ cung cấp cho Facebook sẽ được sử dụng như thế nào, phải được biết tên của từng tổ chức/cá nhân tiếp cận được với dữ liệu của mình.

Mặt khác, người dùng cần luôn ý thức bảo vệ dữ liệu của mình. Cần có những giới hạn nhất định về dữ liệu cung cấp cho Facebook.

Về mặt pháp lý và chính sách kinh tế, tác giả cho rằng các nhà lập pháp nên thiết lập ra những giới hạn thị trường cho những ông lớn như Facebook, Google hay Amazon. Việc ngăn chặn họ bành trướng quá rộng sẽ có lợi hơn cho nền kinh tế. Bước đầu tiên là ngăn cản các vụ thâu tóm, mua lại hay chia sẻ dữ liệu giữa các công ty con, các nền tảng mà họ đang đồng sở hữu.

Các thiết chế pháp lý đủ mạnh sẽ buộc những doanh nghiệp này phải thay đổi mô hình kinh doanh. Xét theo quy chuẩn hiện nay, biện pháp này nghe có vẻ hà khắc, nhưng để hướng tới mục tiêu lâu dài là bảo vệ người dùng, bảo vệ nền kinh tế thì dường như khó có cách nào khác.

Tuấn Nghĩa (Theo Time)

Trên tờ Time, Roger McNamee, một nhà đầu tư công nghệ kỳ cựu có thâm niên hơn 35 năm tại Silicon Valley mới đây đã chia sẻ nhiều góc nhìn về Facebook cũng như tương lai của mạng xã hội. Ý kiến của Roger McNamee được  chú ý bởi ông cũng chính là cố vấn thời kỳ đầu cho Mark Zuckerberg. Roger McNamee cũng đồng thời là nhà đầu tư vào Facebook từ những ngày mạng xã hội này còn trong trứng nước.

“Tôi quý Zuck, tôi cũng là fan của Facebook. Chúng tôi thường trao đổi về những vấn đề quan trọng. Tôi chia sẻ những kinh nghiệm hữu ích của mình với cậu ấy. Rất thường xuyên, Zuck nghe theo lời khuyên của tôi”, tác giả nhớ lại.

Theo thời gian, McNamee cho biết ông bắt đầu nhìn ra nhiều vấn đề nảy sinh từ Facebook. “Ban đầu, tôi vẫn ngỡ Facebook chỉ là nạn nhân. Tôi từng viết thư cảnh báo cho Zuck và Sheryl (Sheryl Sanberg, nữ CEO của Facebook). Thế nhưng sau một loạt vụ việc như vụ bầu cử Tổng thống Mỹ 2016, sự phát tán của những lời dối trá xung quanh Brexit, về scandal dữ liệu người dùng Facebook bị bán cho bên thứ ba..."

"Phải mất một thời gian dài, tôi mới có thể chấp nhận thực tế rằng thành công quá nhanh và choáng ngợp đã khiến Zuck và Sheryl bị mù quáng trước những hậu quả có thể xảy đến. Và tôi không thể không lên tiếng”, tác giả viết.

Facebook đang ngày cho thấy những vấn đề của mình do sự tăng trưởng quá nóng.

Theo McNamee, mô hình kinh doanh của Facebook lệ thuộc quá nhiều vào quảng cáo, vì thế cũng lệ thuộc quá nhiều vào việc “dẫn dắt sự chú ý của người dùng” để họ xem quảng cáo nhiều hơn. Một trong những cách thức hữu hiệu nhất để gây và dẫn dắt chú ý là tạo ra sự lo sợ hay giận dữ, bức xúc.

Các thuật toán của Facebook mang đến cho người dùng thứ mà mạng xã hội này muốn, vì thế News Feed của mỗi người dùng giống như một màng lọc, tạo ra một ảo giác rằng bạn bè của họ cũng có chung quan điểm, niềm tin giống như mình vậy. Việc chỉ hiển thị những bài post mà người dùng thấy hay, thấy đồng tình đã triệt tiêu tính dân chủ và minh bạch mà Facebook luôn rao giảng, trong khi trên thực tế lại giúp họ kiếm bộn tiền.

Để nuôi thuật toán và trí tuệ nhân tạo (AI) của mình, Facebook thu thập dữ liệu từ bất cứ nơi nào có thể. Nhưng thật không may cho người dùng, Facebook lại không thể bảo mật những dữ liệu này. Đôi khi, họ còn cố tình giao dịch các dữ liệu đó để đổi lấy những thương vụ giá hời. Bất cứ nhà quảng cáo nào cũng có thể bỏ tiền ra mua quyền tiếp cận sự chú ý của người dùng. Có thể nói, trong vụ bê bối liên quan đến bầu cử Mỹ năm 2016, một nhóm người Nga đã khai thác triệt để cơ chế này.

Việc tăng trưởng bằng mọi giá của Facebook khiến mạng xã hội này mắc phải những sai lầm nghiêm trọng.

Những người ở Facebook cũng sống trong bong bóng của chính họ. Zuck luôn tin rằng sứ mệnh của Facebook quan trọng tới mức họ có thể làm mọi việc miễn là đạt được sứ mệnh đó.

Theo McNamee , Zuck và các nhân viên của mình nghe lời chỉ trích xong cũng “để đấy” mà chẳng hề thay đổi hành vi của mình. Những điều chỉnh từ phía họ đơn giản chỉ là thêm AI, thêm code, các miếng vá lỗi ngắn hạn. Họ chưa bao giờ xem lại cách thức kinh doanh và mô hình vận hành của mình.

Hậu quả là khi bị lên án với những bằng chứng cho thấy Facebook lan truyền tin giả, Facebook chỉ diễn đi diễn lại 1 bài duy nhất: chối bỏ, trì hoãn, đánh lạc hướng và che giấu. Facebook chỉ miễn cưỡng trong sạch khi không còn lựa chọn nào khác, và luôn tiết lộ thông tin ít ỏi nhất có thể. Sau đó, họ chuyển sang Kế hoạch B: Xin lỗi, và hứa làm tốt hơn.

Một minh chứng rõ rệt nhất cho “quy trình” hành xử này là mới đây, Facebook vừa thông báo sẽ phối hợp với chính phủ Đức để ngăn chặn nạn tin giả can thiệp vào kết quả bầu cử châu Âu, dự kiến diễn ra vào tháng 5 tới.

Động thái này chỉ diễn ra sau khi Facebook phải đối mặt với sức ép ngày càng lớn từ chính phủ các nước, khi mà những cáo buộc về việc mạng xã hội này để mặc cho tin giả và quảng cáo chính trị lan truyền, thao túng kết quả bầu cử Mỹ ngày càng dày đặc hơn. CEO Sheryl chỉ biết nói “Chúng tôi xin lỗi. Chúng tôi sẽ làm tốt hơn trong thời gian tới” mà không chia sẻ bất cứ biện pháp cụ thể nào hơn.

Facebook đang trói chân mọi người vào trong ma trận tưởng tượng của họ. Mạng xã hội này cũng quá tự tin vào việc dù có điều gì xảy ra, người dùng sẽ không bỏ Facebook bởi nhu cầu kết nối tới mọi người.

Bạn nghĩ rằng người dùng của Facebook khi biết tất cả những điều này sẽ bực tức Facebook? Đúng là có, nhưng gần 1,5 tỷ người vẫn dùng Facebook mỗi ngày. Họ dùng nó để duy trì quan hệ với bạn bè hay họ hàng ở xa. Họ thích chia sẻ hình ảnh và suy nghĩ của mình với người dùng. Họ không muốn tin rằng một nền tảng như vậy lại phải chịu trách nhiệm cho những bê bối, những câu chuyện đáng xấu hổ ngoài kia, bất chấp thực tế là vô số kẻ xấu đang khai thác lỗ hổng của Facebook và Google, lợi dụng sự tin tưởng của người dùng để phát tán tin giả hay những thông điệp cực đoan.

Chúng sẽ còn tiếp tục làm vậy cho đến khi nào chúng ta thực sự nhận thức được mối nguy hiểm, và buộc Facebook phải ra tay ngăn chặn.

Người dùng cần phải làm gì?

Từ góc độ người dùng, McNamee nhấn mạnh cần nhận thức rằng Facebook là một mối đe dọa đến sự riêng tư của chính chúng ta. Người dùng phải có quyền chọn xem những phiên bản News Feed chưa qua “bộ lọc” của Facebook, chưa bị can thiệp thô bạo bởi thuật toán để dẫn dắt sự chú ý của chúng ta. Người dùng phải có toàn quyền kiểm soát dữ liệu mà họ cung cấp cho Facebook sẽ được sử dụng như thế nào, phải được biết tên của từng tổ chức/cá nhân tiếp cận được với dữ liệu của mình.

Mặt khác, người dùng cần luôn ý thức bảo vệ dữ liệu của mình. Cần có những giới hạn nhất định về dữ liệu cung cấp cho Facebook.

Về mặt pháp lý và chính sách kinh tế, tác giả cho rằng các nhà lập pháp nên thiết lập ra những giới hạn thị trường cho những ông lớn như Facebook, Google hay Amazon. Việc ngăn chặn họ bành trướng quá rộng sẽ có lợi hơn cho nền kinh tế. Bước đầu tiên là ngăn cản các vụ thâu tóm, mua lại hay chia sẻ dữ liệu giữa các công ty con, các nền tảng mà họ đang đồng sở hữu.

Các thiết chế pháp lý đủ mạnh sẽ buộc những doanh nghiệp này phải thay đổi mô hình kinh doanh. Xét theo quy chuẩn hiện nay, biện pháp này nghe có vẻ hà khắc, nhưng để hướng tới mục tiêu lâu dài là bảo vệ người dùng, bảo vệ nền kinh tế thì dường như khó có cách nào khác.

Tuấn Nghĩa (Theo Time)