Các cơ và xương

BBC dẫn lời các chuyên gia cho biết, nếu không có trọng lực liên tục lên các chi của con người, khối lượng cơ và xương sẽ bắt đầu nhanh chóng giảm đi trong không gian. Chịu ảnh hưởng nhiều nhất là những cơ giúp duy trì tư thế ở lưng, cổ, bắp chân và cơ tứ đầu (trong môi trường vi trọng lực, chúng không còn phải làm việc vất vả nữa và bắt đầu teo đi). Chỉ sau 2 tuần, khối lượng cơ bắp có thể giảm tới 20% và trong các sứ mệnh dài hơn từ 3 - 6 tháng, mức giảm có thể đạt 30%.

Tương tự, vì bộ xương của các phi hành gia không chịu nhiều áp lực cơ học như khi chịu tác dụng của trọng lực Trái đất, nên xương của họ cũng bắt đầu mất khoáng chất và sức mạnh. Họ có thể mất 1 - 2% khối lượng xương mỗi tháng trong không gian và lên tới 10% trong 6 tháng (trên Trái đất, đàn ông và phụ nữ lớn tuổi mất 0,5% -1% khối lượng xương mỗi năm).

Điều này có thể làm tăng nguy cơ bị gãy xương và kéo dài thời gian lành vết thương. Giới khoa học ước tính có thể mất tới 4 năm để khối lượng xương của các phi hành gia trở lại bình thường sau khi trở về Trái đất.

Để đối phó, khi ở trên trạm ISS, các phi hành gia phải tập thể dục cường độ cao 2,5 giờ/ngày với các thiết bị gym lắp đặt sẵn. Họ cũng dùng thực phẩm bổ sung để giúp xương khỏe mạnh nhất có thể. Tuy nhiên, một nghiên cứu gần đây phát hiện, ngay cả chế độ tập luyện này cũng không đủ để ngăn ngừa tình trạng suy giảm chức năng và mất kích thước cơ.

Việc thiếu trọng lực kéo cơ thể xuống cũng có thể đồng nghĩa, các phi hành gia nhận thấy họ cao hơn một chút trong thời gian ở trên trạm ISS, do các gai cột sống dài ra chút ít. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề như đau lưng khi ở trong không gian và thoát vị đĩa đệm khi quay trở lại Trái đất.

Sụt cân

Duy trì cân nặng khỏe mạnh là một thách thức khi ở trên quỹ đạo. Mặc dù Cơ quan hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) cố gắng đảm bảo các phi hành gia có nhiều loại thực phẩm bổ dưỡng, nhưng sứ mệnh ngoài không gian vẫn có thể ảnh hưởng đến cơ thể của họ. Scott Kelly, phi hành gia NASA đã tham gia cuộc nghiên cứu sâu rộng nhất về tác động của du hành không gian dài hạn sau khi ở trên ISS suốt 340 ngày, trong khi người anh song sinh của mình ở lại Trái đất, đã mất 7% khối lượng cơ thể khi ở trên quỹ đạo.

Thị lực

Trên Trái đất, trọng lực giúp đẩy máu trong cơ thể chúng ta đi xuống trong khi tim bơm máu lên. Tuy nhiên, trong không gian, quá trình này trở nên lộn xộn (mặc dù cơ thể có khả năng thích nghi phần nào) và máu có thể tích tụ trong đầu nhiều hơn bình thường.

Máu có thể tích tụ ở phía sau mắt và xung quanh dây thần kinh thị giác, dẫn đến phù nề. Điều đó có thể dẫn đến những thay đổi về thị lực như giảm độ sắc nét và thay đổi cấu trúc của mắt. Chúng có thể bắt đầu xảy ra chỉ sau 2 tuần trong không gian và sau đó, nguy cơ sẽ tăng lên. Một số thay đổi về thị lực sẽ đảo ngược trong khoảng một năm kể từ khi các phi hành gia quay trở lại Trái đất, nhưng những thay đổi khác có thể là vĩnh viễn.

Việc tiếp xúc với các tia vũ trụ của thiên hà và các hạt năng lượng mặt trời cũng có thể dẫn đến những vấn đề khác về mắt. Bầu khí quyển của Trái đất giúp bảo vệ con người khỏi những thứ này, nhưng khi ở trên quỹ đạo trên ISS, sự bảo vệ đó sẽ biến mất.

Xáo trộn thần kinh

Sau thời gian dài trên trạm ISS, các nhà nghiên cứu nhận thấy hiệu năng nhận thức của Kelly thay đổi rất ít và vẫn tương đối giống như anh trai song sinh của anh trên mặt đất. Song, tốc độ và độ chính xác trong hoạt động nhận thức của Kelly đã giảm trong khoảng 6 tháng khi anh mới quay về Trái đất, có thể do não của anh đã điều chỉnh lại theo trọng lực của Trái đất và lối sống rất khác ở quê nhà.

Nghiên cứu đối với một phi hành gia người Nga trải qua 169 ngày trên trạm ISS năm 2014 cũng tiết lộ, một số thay đổi đối với bộ não dường như đã xảy ra khi ở trên quỹ đạo. Cụ thể, đã có những thay đổi về mức độ kết nối thần kinh ở các bộ phận của não liên quan đến chức năng vận động và cả ở vùng vỏ não đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng, cân bằng và nhận thức về chuyển động của chủ thể.

Điều này có lẽ vì bản chất đặc biệt của tình trạng không trọng lượng ngoài không gian. Các phi hành gia thường phải học cách di chuyển hiệu quả mà không cần trọng lực để neo giữ họ vào bất cứ thứ gì và thích nghi với một thế giới không có lên hay xuống.

Một nghiên cứu gần đây hơn đã làm dấy lên mối lo ngại về những thay đổi khác trong cấu trúc não có thể xảy ra trong các sứ mệnh không gian dài hạn. Các khoang trong não có nhiệm vụ lưu trữ dịch não tủy, cung cấp chất dinh dưỡng cho não và xử lý chất thải có thể sưng lên và mất đến 3 năm để co lại về kích thước bình thường.

Da

Da của Kelly được phát hiện có độ nhạy cao và phát ban trong khoảng 6 ngày sau khi anh trở về từ trạm vũ trụ. Các nhà nghiên cứu suy đoán, việc thiếu kích thích da trong không gian có thể góp phần khiến da của anh “nổi loạn” khi trở về Trái đất.

Gen

Một trong những phát hiện quan trọng nhất từ chuyến du hành không gian của Kelly là những ảnh hưởng đối với ADN của anh. Ở cuối mỗi chuỗi ADN là các cấu trúc được gọi là telomere, giúp bảo vệ gen của con người khỏi bị hư hại. Khi chúng ta già đi, những telomere này sẽ ngắn hơn, nhưng nghiên cứu về Kelly và các phi hành gia khác hé lộ, du hành vũ trụ dường như làm thay đổi độ dài của những telomere này.

Theo Susan Bailey, giáo sư sức khỏe môi trường và X quang tại Đại học Colorado, các phi hành gia nói chung có nhiều telomere ngắn hơn sau sứ mệnh so với trước kia.

Ngoài ra, còn có một số thay đổi trong biểu hiện gen - cơ chế đọc ADN để tạo ra protein trong tế bào, liên quan đến những phản ứng của cơ thể đối với tổn thương ADN, sự hình thành xương và phản ứng của hệ thống miễn dịch đối với căng thẳng,… Nhưng hầu hết các thay đổi này đã trở lại bình thường trong vòng 6 tháng kể từ khi Kelly trở lại Trái đất.

Hệ miễn dịch

Kelly đã tiêm một loạt vắc xin trước, trong và sau chuyến du hành không gian và hệ thống miễn dịch của anh được phát hiện phản ứng bình thường. Tuy nhiên, nghiên cứu của chuyên gia Bailey phát hiện, các phi hành gia thực sự bị giảm số lượng tế bào bạch cầu tương ứng với liều lượng bức xạ họ tiếp xúc khi ở trên quỹ đạo.

Ba phi hành gia trở về Trái đất sau hơn 1 năm mắc kẹt trong không gian

Chỉ cần thấy chồng có dấu hiệu khác lạ, tôi lập tức tìm hiểu cho bằng được. Nếu chồng không giải thích một cách rõ ràng, cả ngày tôi sẽ ăn ngủ không yên.

Đàn bà ngoại tình dù có gia đình hạnh phúc, vì sao?

Tuần trước, tôi lại nghe tin chị bạn thân của mình ngoại tình. Đó vốn là người chị tôi vô cùng ngưỡng mộ. Bởi chị không chỉ có cuộc sống giàu sang, xinh đẹp mà còn được chồng cung phụng, yêu chiều hết mực. 

Phải nói, chị là người phụ nữ hoàn hảo trong mắt tôi. Sự quan tâm, yêu thương mà anh chị dành cho nhau khiến tôi có lúc thấy ghen tị. Tôi từng lấy gia đình chị làm gương, lấy chồng chị ra để so sánh với chồng mình và luôn muốn sống theo lý tưởng của chị.

Thế mà chị ngoại tình, không chỉ ngày một ngày hai mà là vài năm. Sốc hơn, chị còn tâm sự rằng chồng mình cũng đã ngoại tình từ lâu.  

Chính anh là nguồn cơn khiến chị nghĩ “ông ăn chả thì bà phải ăn nem”. Người đàn bà đẹp bao người theo đuổi, có tiền bạc như chị sao lại chịu cảnh chung chồng? Chị không cam lòng vì cho rằng đàn ông làm được tại sao mình lại không? Đàn ông biết đến nhiều người đàn bà thì tại sao người phụ nữ đẹp như chị lại dành cả đời cho một người không chung tình?

Rồi chị lao vào các cuộc vui với bạn bè, sống bàng quan, không cần nghĩ đến những chuyện của chồng. Chị vẫn coi đó là gia đình nhưng chị cũng cần tìm niềm vui riêng cho mình bằng việc cặp bồ. Trong 2-3 năm, chị thay bồ như thay áo.

Chị tâm sự với tôi, từ ngày có bồ, chị thấy cuộc đời mình tươi mới, không phải gồng mình vì chồng con nữa. Chị cũng được thỏa mãn sự hiếu thắng của bản thân vì muốn cho chồng… biết mặt. Những lúc anh đi với người đàn bà khác, chị đều nghe ngóng được. Và lúc đó, chị cũng tranh thủ tìm đến người đàn ông của mình.

Chị kể với tôi bằng giọng điệu thoải mái, vui vẻ, không chút ngại ngần khiến tôi hơi lạnh sống lưng. Hình mẫu của chị trong tôi hoàn toàn sụp đổ.

Hôm rồi, chị lại gọi tôi đi uống cà phê tâm sự. Chị biết cuộc sống của tôi tẻ nhạt, chồng tôi vốn không chỉ vô tâm còn kém chuyện “chăn gối” nên muốn “mai mối” cho tôi. Chị nói thanh xuân của người phụ nữ có hạn, tại sao lại chấp nhận “tận hưởng” một người đàn ông? Rồi đến tuổi trung niên, đàn bà già đi, đàn ông không còn hứng thú nữa, họ sẽ đi tìm nguồn vui mới. Lúc đó, đàn bà chỉ có ngồi ở nhà chăm con rồi… khóc. Tại sao khi còn tươi trẻ không đi tìm niềm vui cho mình, lại cứ vùi lấp ở nơi người đàn ông lạnh nhạt “gối chăn”?

Sau bữa ấy, tôi đã suy nghĩ rất nhiều. Đúng, chồng tôi thực sự là người lạnh nhạt chuyện “gối chăn”, không lãng mạn như người khác. Nhưng anh chưa làm việc gì có lỗi với tôi, ít ra là tôi chưa biết.

Nếu tôi lao vào cuộc tình vụng trộm nào đó để thỏa mãn bản thân, con cái biết chuyện sẽ thế nào? Chồng tôi phát hiện chuyện vợ ngoại tình, liệu có dễ dàng tha thứ? Lúc đó tôi sẽ nói rằng vì anh hờ hững nên tôi đi tìm vui? Vậy cái gọi là sự thủy chung, tình yêu thuở ban đầu, những lời hứa hẹn bên nhau ngày trước liệu còn ý nghĩa?

Vợ chồng rồi đây sẽ sống với nhau như cái bóng, chỉ là sự coi thường, khinh rẻ để duy trì sự tồn tại cái gọi là gia đình? Thú vui hôm nay có thể thỏa mãn dục vọng nhưng liệu mãi về sau có thể ngẩng mặt lên nhìn đời, nhìn con cái?

Ai cũng có sự ích kỷ và tôi cũng đã ích kỷ khi chỉ nghĩ đến cảm giác của riêng mình. Ngoại tình cũng chính là một sự ích kỉ để thỏa mãn bản thân rồi lại đổ lỗi cho người bạn đời hay hoàn cảnh? Ít ai khi đang ngoại tình có thể nhìn nhận hậu quả của việc này bởi bản thân họ đang thực sự cảm thấy được thỏa mãn. Thực tế đã chứng minh rất nhiều cái kết đau lòng nhất là dành cho con cái sau khi bố mẹ có người khác.

Câu chuyện của chị không làm tôi cảm thấy chán chồng hơn mà khiến tôi được thức tỉnh. Bao năm qua, tôi cho rằng mình chung thủy nhưng lại chưa bao giờ tin tưởng vào tình cảm của chồng. Chị ngoại tình, chồng chị có lỗi vì đã sai lầm trước nhưng nếu chị cũng làm việc tương tự thì ai mới là người giữ mái ấm?

Tôi đã quá kiểm soát, nghi ngờ chồng khiến anh cảm thấy sống với tôi ngột ngạt và thiếu tự do. Liệu có phải vì tôi mà anh mới lạnh lùng “chăn gối”? Tôi sẽ thử thay đổi, biết đâu đó lại tìm được hạnh phúc vốn có, tình yêu thuở ban đầu? Tôi vẫn tâm niệm, đã nói yêu thương, đã chọn nhau là người bạn đời tri kỉ thì bằng cách nào đó hãy yêu và tôn trọng nhau đến trọn đời. 

Độc giả Bảo Bảo

Vắt sức đi làm nuôi cả nhà chồng, nuôi luôn nhân tình của chồng

Bây giờ tôi mới nhận ra cái gọi là tình yêu, lời hứa hẹn hết lòng vì người mình yêu thương của anh thực sự chẳng có nghĩa lý gì. 

Đây là kết quả của sự hợp tác giữa Nvidia và FPT, với khoản đầu tư 200 triệu USD, được công bố hồi tháng 4. Đến tháng 5, máy chủ DGX H100 đầu tiên được chuyển cho FPT.

Nhà máy AI không sản xuất phần cứng, hoạt động dựa trên nền tảng công nghệ mới nhất của Nvidia, gồm bộ ứng dụng và khung công nghệ phát triển AI trong AI Enterprise và chip đồ họa GPU H100 Tensor Core. Theo FPT khi đó, nhiệm vụ của nhà máy là tăng cường khả năng nghiên cứu và phát triển AI, từ đó xây dựng các ứng dụng và giải pháp tiên tiến, tập trung vào AI tạo sinh (GenAI), xe tự hành và chuyển đổi xanh.