NSƯT Chí Trung cho phóng viên Dân tríbiết, anh rất thanh thản khi nghỉ hưu và không chút hụt hẫng nào vì bản thân đã sống một cuộc đời bình thường như "cân đường hộp sữa". Anh ít tham vọng, không bon chen, nhất là danh và lợi.

"Tôi đã làm việc hết mình khi ở Nhà hát Tuổi trẻ, tôi không mơ hồ mình sẽ thay đổi được sân khấu, nhưng Nhà hát Tuổi trẻ có truyền thống lâu dài, tôi tin rằng thế hệ tiếp theo sẽ làm tốt.

Từ khi nghỉ hưu, nếu các bạn ấy có hỏi thì tôi trả lời. Tôi không muốn tham gia quá sâu vào công việc của Nhà hát vì mỗi người có một chức năng riêng. Nghệ sĩ Sĩ Tiến là một người tôi kèm cặp 26 năm nay, tôi tin bạn ấy sẽ làm Giám đốc tốt", anh cho biết.

Ở tuổi 63, nghệ sĩ Chí Trung đang hạnh phúc bên bạn gái kém 18 tuổi là Á hậu Ý Lan. Anh nói, mình may mắn khi tìm được một người bạn tri kỷ, thấu hiểu bên cạnh mình.

Từ khi có tình yêu mới, nghệ sĩ Chí Trung trẻ ra rất nhiều, anh thường xuyên đi du lịch, đi chơi cùng bạn gái. Mới đây, hai người đã có chuyến du lịch tại Trung Quốc và Australia.

Chí Trung cũng sẵn sàng đứng ra bênh vực và bảo vệ bạn gái trước những lời bình luận, rèm pha của dân mạng.

Nói về tình yêu ở tuổi ngoài 60, anh cho hay: "Yêu vào ai cũng như tuổi 18, tuổi nào yêu cũng phải trẻ trung chứ. Tôi vẫn ghen tuông và yêu cuồng nhiệt (cười). Chúng tôi cùng nhau đi chơi, cùng nhau làm đẹp và đi xem phim.

Ở độ tuổi này, cả tôi và Lan không có nhiều khả năng lựa chọn. Chúng tôi đều hướng về nhau và cùng quan điểm là hãy sống thật tốt, đối xử với nhau bằng sự tử tế, mang cho nhau niềm vui là đủ rồi".

Trong cuốn sách “Logical Dilemmas: The Life and Work of Kurt Gödel” (Những tình huống khó xử logic: Cuộc đời và công việc của Kurt Gödel), người viết tiểu sử John W. Dawson, Jr., mô tả Kurt là “một đứa trẻ nghiêm túc, thông minh và tò mò, nhạy cảm, thường thu mình và bận rộn, và là người từ khi còn nhỏ đã bộc lộ những dấu hiệu nhất định của sự bất ổn về cảm xúc”. 

Năm 8 tuổi, Kurt được chuẩn đoán bị yếu tim- một biến chứng xảy ra do di chứng bệnh sốt thấp khớp mà ông đã khỏi từ năm 6 tuổi. 

Ghi danh vào Đại học Vienna ở tuổi 18, chàng trai trẻ mày mò học tập và nghiên cứu dưới sự hướng dẫn của các nhà toán học nổi tiếng như Hans Hahn và Karl Menger. Chính trong giai đoạn hình thành này, những hạt giống thiên tài toán học của Kurt bắt đầu xuất hiện, tạo tiền đề cho những đóng góp trong tương lai của ông cho lĩnh vực này.

Tại Đại học Vienna, ông tham dự các cuộc họp của một tổ chức gọi là Der Wiener Kreis (Vòng tròn Vienna)- một nhóm chủ yếu gồm các triết gia gặp nhau để thảo luận về các vấn đề ngôn ngữ, ý nghĩa và các mối quan hệ logic như sự kế thừa và Chủ nghĩa thực chứng logic có nguồn gốc. 

Năm 1927, ở tuổi 21, Kurt gặp và đem lòng yêu mến vũ công Adele Nimbursky trong câu lạc bộ đêm ở Vienna. Vì Adele đã kết hôn và hơn Kurt 6 tuổi nên bố mẹ ông không chấp thuận cuộc hôn nhân này. Bất chấp sự phản đối của gia đình, hai người kết hôn vào mùa thu năm 1938.

Sau khi nhận bằng tiến sĩ (1929), Kurt trở thành giảng viên không lương tại Đại học Vienna. Thời điểm quan trọng trong sự nghiệp của ông đến vào năm 1931 khi ở tuổi 25, Kurt công bố các định lý về tính bất toàn của mình. Những định lý này, được trình bày trong một bài báo có tựa đề “Về những mệnh đề chính thức không thể giải quyết được của Principia Mathematica và các hệ thống liên quan”, đã phá vỡ niềm tin lâu đời về bản chất của các hệ thống toán học. 

Về bản chất, ông đã chứng minh rằng trong bất kỳ hệ thống hình thức nào có khả năng biểu diễn số học, đều tồn tại những phát biểu đúng mà không thể chứng minh được ngay trong chính hệ thống đó. 

Tiết lộ này, ngày nay được gọi là các Định lý Bất toàn, đã gây ra làn sóng chấn động trong cộng đồng toán học, thách thức chính nền tảng của lý luận toán học lúc bấy giờ. Các định lý về tính bất toàn của Kurt có ý nghĩa sâu rộng, vượt ra ngoài lĩnh vực toán học đến triết học, khoa học máy tính và nhiều lĩnh vực khác. 

 ‘Đặc ân’ đi bộ về nhà của Einstein

Ngoài những định lý đột phá của ông, cuộc đời của Kurt còn gắn liền với một trí tuệ vĩ đại khác: nhà bác học Albert Einstein. Hai ngôi sao sáng gặp nhau và kết thân tại Viện Nghiên cứu Cao cấp ở Princeton. Einstein luôn đánh giá cao người bạn đồng hành, thừa nhận ý nghĩa sâu sắc của các định lý về tính bất toàn mà Kurt phát hiện ra.

Einstein từng nói với mọi người rằng ông đến văn phòng của mình tại Đại học Princeton chỉ để có đặc ân được đi bộ về nhà cùng Kurt Godel. Người dân quanh vùng thường thấy hai người đi bộ tản mạn vào mỗi buổi sáng để đến văn phòng làm việc. 

Tuy vậy, hai nhà khoa học dường như đối lập về tính cách và sở thích. Trong khi Einstein lớn tuổi, hướng ngoại, tích cực, vui vẻ, thích giao du và luôn nở nụ cười thì Kurt trẻ tuổi lại có vẻ hướng nội, cô độc và ít nói, theo The New Yorker.

Bất chấp những khả năng về trí tuệ, những năm cuối đời của Kurt không hề phẳng lặng. Ông phải vật lộn với các vấn đề sức khỏe tâm thần, bao gồm chứng hoang tưởng và nỗi ám ảnh sâu sắc về việc bị đầu độc. 

Ông luôn trong trạng thái nghi ngờ có người âm mưu đầu độc mình, không chịu ăn uống bất cứ thứ gì ngoại trừ những món do chính vợ ông chuẩn bị. Những phiền não này đã phủ bóng đen lên những năm cuối đời của nhà bác học, dẫn đến những giai đoạn lo lắng tột độ và khiến ông càng co mình khỏi cuộc sống cộng đồng. 

Tuy nhiên, ngay cả khi đang trong tình trạng hỗn loạn cá nhân, trí tuệ của Kurt Gödel vẫn không hề suy giảm, và những đóng góp của ông vẫn tiếp tục tạo được tiếng vang trong giới học thuật.

Bệnh liên quan đến tiêu hóa và đặc biệt là chứng “biếng ăn” đã dẫn đến sự ra đi của ông vào ngày 14/1/1978. Kurt Gödel qua đời ở tuổi 71 và được chôn cất tại nghĩa trang Princeton.

Tử Huy

Tuy nhiên, sau khi chương trình kết thúc, Ban tổ chức cho biết đã kiểm tra lại với cố vấn Tiếng Anh và cố vấn đã chấp nhận câu trả lời của Bùi Anh Đức là “Bond”. "Câu trả lời của Bùi Anh Đức là hoàn toàn chính xác" - thông báo đính chính của chương trình nêu và đưa ra lời cáo lỗi cùng khán giả. 

Nam sinh đầu tiên mang cầu truyền hình chung kết năm về với tỉnh Sơn La còn gây ấn tượng xuyên suốt các cuộc thi và cả ở trận chung kết bởi phong cách chơi thoải mái, tự tin nhưng không kém phần quyết đoán. Tinh thần vui vẻ, vô tư, lạc quan với nụ cười luôn thường trực trên môi là điểm cộng, khiến nam sinh được nhiều người yêu mến.

Có lẽ mọi người sẽ thêm yêu mến chàng trai này hơn nếu biết rằng để đến với cuộc thi năm đó, phía sau Đức là hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn khi bố mẹ đều mang trong mình trọng bệnh (bố bị suy thận, mẹ cũng mắc bệnh u tế bào, sức khỏe giảm sút sau 2 lần đại phẫu).

Dịp cuối năm 2023, tôi tình cờ có dịp gặp lại Anh Đức ở một chương trình tuyên dương các thủ khoa tại Hà Nội. Lần này, Đức báo với tôi 2 tin vui. 

Tin vui thứ nhất là trong mùa tuyển sinh đại học năm 2023, Đức trở thành thủ khoa đầu vào của ngành Ngôn ngữ Đức - Trường ĐH Hà Nội theo phương thức Xét tuyển thẳng (giải Ba học sinh giỏi quốc gia). Kết quả này cũng giúp được có được suất học bổng từ trường. 

Tuy nhiên, tôi có phần bất ngờ trước lựa chọn này. Bởi thông thường, các học sinh giỏi, lại góp mặt ở trận chung kết năm Olympia, sau đó thường chọn những ngành học hot. Bất ngờ cũng bởi, kể cả chọn theo học ngành ngôn ngữ, Đức cũng từng đạt nhiều giải thưởng ở môn Tiếng Anh (giải Nhất môn tiếng Anh cấp tỉnh năm học 2022 – 2023; giải Khuyến khích môn tiếng Anh cấp quốc gia năm học 2022 – 2023; giải Ba môn Tiếng Anh cấp quốc gia năm học 2021-2022).

Đức chia sẻ, đây không phải là “cú sảy chân” hay “tai nạn” trong mùa tuyển sinh đại học. Bởi Ngôn ngữ Đức là ngành học em chọn từ đầu, đặt cho những nguyện vọng ưu tiên. 

“Theo em cảm nhận, thị trường của ngành Ngôn ngữ Anh đang dần có sự bão hòa nhất định. Em cũng muốn có một thử thách mới cho bản thân, nên quyết định học Ngôn ngữ Đức dù trước đây chưa từng biết hay học Tiếng Đức”, Đức chia sẻ về ngành học hoàn toàn mới với bản thân.

Tuy nhiên, để đưa ra quyết định này, Đức chia sẻ cũng mất nhiều thời gian để cân nhắc. “Bởi ngay việc chọn ngôn ngữ theo học, em cũng từng phân vân giữa việc chọn nhóm Á Đông (như Nhật, Hàn, Trung) hay nhóm phương Tây (như Đức, Ý, Tây Ban Nha,...). Em đã mất 2 tháng để cân nhắc sự lựa chọn của mình. Em có nghiên cứu và nghĩ rằng triển vọng của ngành Ngôn ngữ Đức khá triển vọng, hoặc theo ngành biên, phiên dịch hoặc theo sư phạm”, Đức kể.   

Tin vui thứ hai mà Đức khoe là bố em sau một thời gian điều trị, được ghép thận hiện tại sức khỏe đã đỡ hơn và có thể về nhà, thay vì cứ 1-3 tháng lại về bệnh viện ở Hà Nội để kiểm tra, mua thuốc điều trị như trước đây.              

Mẹ em cũng nhận việc làm thêm ở nhà ngoài công việc giáo viên THCS để trang trải thêm cho cuộc sống. “Bố em dù đỡ nhưng cũng mới chỉ làm được những việc nhẹ chưa thể quay trở lại làm mật ong như trước đây. Nhưng giờ đây, thay vì điều trị, bố chỉ cần kiểm tra định kỳ, đỡ đi một nỗi lo đã là niềm vui với em”. 

Sau hơn 1 năm kể từ trận chung kết năm Olympia, giờ đây cậu học sinh Sơn La ngày nào không chỉ trở thành sinh viên mà ngoại hình trông cũng rắn rỏi hơn. Đức chia sẻ, việc giảm cân ngoài định hướng cá nhân, phần khác cũng bởi đời sống sinh viên, em phải tập làm quen với cuộc sống tự lập, thắt chặt chi tiêu hơn để đủ trang trải.

“Đời sống sinh viên khác hẳn so với thời phổ thông. Học theo tín chỉ, em không còn một thời khóa biểu cố định. Kể ra thời gian rảnh cũng có thêm, nhưng em dành chỗ đó để ôn tập thêm Tiếng Đức”, nam sinh chia sẻ. 

Sinh viên nghèo xa quê, Đức thuê trọ ở cùng một bạn cùng trường, làm quen với cuộc sống tự lập, đi chợ, nấu ăn. Hôm nào bận học thì ăn ở trường, không đi học, các em nấu ăn chung.

“Thách thức lớn nhất với em có lẽ là việc quản lý chi tiêu. Bởi hiện nay, em đang trang trải việc học tập và sinh hoạt nhờ vào học bổng của trường cho sinh viên thủ khoa và số tiền thưởng nhận được từ hồi thi Olympia”, Đức tâm sự.

Đức chia sẻ, cuộc sống sinh viên có nhiều thách thức nhưng cũng đầy thú vị. Hiện em là lớp trưởng của lớp 4Đ-23. Với ngành học mới hoàn toàn với bản thân, Đức cho hay em cũng gặp nhiều khó khăn.

“Quan niệm của em là ngôn ngữ nào cũng có cái khó của riêng nó, nên không cách nào khác, bản thân mình phải cố gắng. Sau một học kỳ, em cảm nhận mình chưa đạt được top đầu nhưng cũng không tệ - như lo lắng ban đầu của em. Điều quan trọng nhất là đến thời điểm này, em vẫn cảm thấy nhiều hứng thú với ngành học”, Đức chia sẻ.

Đức chia sẻ, dịp Tết năm nay, em sẽ cố gắng giúp bố mẹ việc nhà, sau đó tự thưởng cho mình nghỉ hôm 30 và mồng 1 Tết; ngày mồng Hai em sẽ chính thức khai bút và lao vào học Tiếng Đức. “Mọi người thường nói với Tiếng Đức, ở trình độ A, mình có thể “bắt nạt” nó, nhưng từ trình độ B trở lên, nó sẽ quay lại “bắt nạt” mình. Điểm yếu của em là rất chậm thay đổi giữa chế độ nghỉ và làm việc. Chính vì thế em phải chuẩn bị từ trước để chủ động, không ngợp khi guồng quay trở lại sau Tết”, Đức hóm hỉnh.

Nói về dự định trong tương lai gần, Đức cho hay, nhiệm vụ trước mắt là phải tập trung học tốt chương trình đại học ở 2 năm đầu trước khi lựa chọn đi theo chuyên ngành. Đức hy vọng khi kết thúc năm đầu, mình có thể hoàn thành tốt trình độ B1 Tiếng Đức.

“Vấn đề tài chính luôn là nỗi lo đeo đẳng em và gia đình, chính vì vậy em luôn tự nhủ phải cố gắng và hy vọng đạt học bổng mỗi kỳ để trang trải cuộc sống của bản thân, đỡ gánh nặng cho bố mẹ”, Đức nói.

Ban tổ chức nói về tình huống 'nhường' quyền trả lời tại Olympia gây tranh cãi