TS Sái Công Hồng, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học (Bộ GDĐT) - Trưởng ban điều hành xây dựng đề thi tham khảo THPT quốc gia năm 2020 cho biết, đề tham khảo mà Bộ vừa công bố được các giáo viên, giảng viên giỏi, có kinh nghiệm, nhiệt huyết tham gia xây dựng.

Kiến thức đã tinh giản không có trong đề tham khảo

Theo ông Hồng, đề tham khảo được xây dựng trên nguyên tắc phù hợp với hướng dẫn tinh giản nội dung dạy học mà Bộ GDĐT đã công bố.

Các câu hỏi trong đề thi đều không ra vào nội dung kiến thức đã được tinh giản thuộc chương trình học kỳ II của lớp 12, năm học 2019-2020. Các câu hỏi thuộc nội dung kiến thức của học kỳ này cũng chỉ còn ở cấp độ nhận biết và thông hiểu, giảm toàn bộ những câu hỏi ở cấp độ vận dụng và vận dụng cao.

Về định dạng và cấu trúc đề tham khảo thi THPT quốc gia 2020 có độ khó “nhẹ nhàng” hơn so với đề thi tham khảo và cả đề thi chính thức năm 2019. Trong đó, khoảng 70% câu hỏi thuộc nội dung kiến thức cơ bản; 20% câu hỏi mức độ vận dụng và 10% câu hỏi ở mức vận dụng cao. Nội dung đề thi chủ yếu thuộc chương trình lớp 12, có một phần nhỏ kiến thức của nội dung chương trình lớp 11.

Các câu hỏi trong mỗi đề thi của hầu hết các môn đều được sắp xếp theo từng nhóm về độ khó và lần lượt từ dễ đến khó. Càng về cuối mỗi đề thi, các câu hỏi càng có tính phân loại ở cấp độ vận dụng và vận dụng cao.

Học sinh nên tận dụng tối đa thời gian để nắm chắc kiến thức cơ bản

Ông Hồng khuyên học sinh lớp 12 nên tận dụng tối đa thời gian để học tập và ôn luyện thật chắc kiến thức cơ bản, từ đó “ăn điểm” tối đa 70% câu hỏi của toàn bài.

“Từ chương trình tinh giản và đề thi tham khảo cho thấy các nội dung còn lại trong chương trình học kỳ 2 lớp 12 hầu hết là kiến thức cơ bản, học sinh có thể tự tin tiếp thu, ôn luyện qua nhiều hình thức học tập khác nhau và rất thuận lợi cho phương thức dạy-học qua internet, trên truyền hình. Do đó, các em cần vừa tự rà soát, hệ thống hóa kiến thức cơ bản của chương trình THPT, tập trung chủ yếu vào nội dung chương trình lớp 12; vừa cố gắng tận dụng tối đa các bài giảng qua internet và truyền hình để nắm bắt và lĩnh hội đầy đủ các kiến thức phục vụ cho kỳ thi THPT quốc gia”, ông Hồng nói.

Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học lưu ý, ngoài bài giảng trên truyền hình của các Đài Phát Thanh - Truyền hình địa phương, học sinh nên theo dõi thêm các chương trình dạy học và ôn tập kiến thức trên Đài tỉnh khác và kênh truyền hình giáo dục quốc gia (VTV7) với các nội dung do Bộ GD-ĐT phối hợp thực hiện.

Ngoài ra, các em nên xây dựng kế hoạch ôn tập với các chuỗi kiến thức được sắp xếp theo chủ đề, bám sát chương trình lớp 12 và những nội dung kiến thức có tính kế thừa từ lớp 10, 11.

“Việc ôn tập các chủ đề có thể hệ thống hóa qua các mô hình, sơ đồ để có tính xâu chuỗi các mạch kiến thức, giúp bao quát và dễ hình dung”, ông Hồng nói.

Giáo viên cho học sinh thi thử qua internet bằng đề tham khảo

Để khai thác đề thi tham khảo giúp học sinh ôn luyện chuẩn bị tốt nhất cho kỳ thi THPT quốc gia năm 2020, ông Hồng lưu ý các giáo viên nên phân tích định dạng và cấu trúc đề theo các nhóm cấp độ câu hỏi, theo các chủ đề của nội dung kiến thức, khu trú lại những nội dung hết sức căn bản và tích hợp các chủ đề để định hướng việc dạy học, ôn tập.

Đặc biệt, với những câu hỏi ở cấp độ nhận biết và thông hiểu, thầy cô nên phân tích từng câu để xem các câu hỏi thuộc chủ đề nào, khối kiến thức nào. Trên cơ sở đó, thầy cô hệ thống hóa kiến thức, sắp xếp các chủ đề liên thông với nhau để ôn tập tốt kiến thức căn bản, làm tiền đề cho số câu hỏi thuộc nội dung cấp độ vận dụng và vận dụng cao còn lại.

“Thầy cô giáo nên tư vấn hoặc tổ chức cho học sinh thi thử đề tham khảo thi THPT quốc gia qua mạng intrernet, để các em làm quen với cấu trúc đề, cách thức thi, rèn luyện về tâm lý thi cử cho học sinh. Cách làm này cũng giúp các em hình thành kinh nghiệm trong việc kiểm soát, làm chủ thời gian cho mỗi bài thi, rèn luyện khả năng tập trung cao độ trong một khoảng thời gian dài. Kết quả thi thử hay các bài kiểm tra gần với cách thức thi THPT quốc gia giúp học sinh tự đánh giá được việc nắm kiến thức trong chương trình của mình, biết chỗ nào còn yếu, còn bị hổng để có kế hoạch học tập và ôn luyện".

Ông Hồng cũng lưu ý, đề thi chính thức của kỳ thi THPT quốc gia 2020 tới đây cũng tuân thủ đúng quy định "không kiểm tra, đánh giá đối với những nội dung kiến thức đã tinh giản và các nội dung mà điều chỉnh này yêu cầu không dạy, không làm, không thực hiện; khuyến khích học sinh tự học". Tuy nhiên, phần tự học có hướng dẫn vẫn có thể kiểm tra, hoặc ra trong đề thi. Do đó, giáo viên cần  thông báo cho học sinh để các em yên tâm học tập, ôn luyện.

Hải Nguyên - Quỳnh Trang

ĐH Bách khoa Hà Nội tổ chức kỳ thi riêng để tuyển sinh năm 2020

- Ngoài phương thức xét tuyển dựa trên kết quả THPT quốc gia và xét tuyển thẳng, năm nay, Trường ĐH Bách khoa Hà Nội sẽ tổ chức một kỳ thi riêng tuyển sinh ĐH chính quy cho thí sinh có nguyện vọng và năng lực phù hợp.

Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước vừa công bố danh sách ứng viên đạt tiêu chuẩn chức danh giáo sư, phó giáo sư năm 2017. Theo đó, tổng số người đạt tiêu chuẩn giáo sư, phó giáo sư năm 2017 là 1.226 người, tăng gần 60% so với năm trước.

GS.TSKH Trần Văn Nhung, Tổng Thư ký Hội đồng chức danh giáo sư Nhà nước

Hội đồng chức danh giáo sư Nhà nước vừa thông báo danh sách các ứng viên đạt chuẩn GS, PGS năm 2017. Vậy đạt chuẩn và được công nhận chức danh GS, PGS khác nhau như thế nào, thưa ông?

- Đạt chuẩn, tức là so với các tiêu chuẩn đặt ra thì đây là các ứng viên đã đạt được.

Chuẩn bao gồm điểm nghiên cứu khoa học, thâm niên giảng dạy, hướng dẫn nghiên cứu sinh và học viên cao học, hoàn thành các đề tài nghiên cứu khoa học các cấp, ngoại ngữ và nói riêng là tiếng Anh, những giải hưởng, cống hiến trên thực tiễn...

Khi những ứng viên này đã đạt chuẩn, họ sẽ được công nhận là đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS. Bộ trưởng GD-ĐT - Chủ tịch Hội đồng chức danh giáo sư Nhà nước sẽ ký quyết định công nhận và trao giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS.

Sau đó, khi về các cơ sở giáo dục đại học, thủ trưởng đơn vị sẽ bổ nhiệm và có quyết định bổ nhiệm cho những người đã được công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS theo nhu cầu thực tiễn ở đơn vị.

Số lượng ứng viên đạt chuẩn GS, PGS năm 2017 tăng đột biến so với năm trước. Điều này được lý giải ra sao, thưa ông?

- Năm nay có 85 người đạt tiêu chuẩn giáo sư, 1.141 người đạt tiêu chuẩn phó giáo sư. Trong năm 2016 số người đạt chuẩn giáo sư, phó giáo sư là 702 người. Như vậy, số lượng đạt chuẩn giáo sư, phó giáo sư năm 2017 cao hơn năm trước là 534 người.

Như vậy, số lượng của năm nay tăng khoảng 60% so với năm trước. Có 2 nguyên nhân cho việc này.

Thứ nhất, năm nay ngày hết hạn nộp hồ sơ lùi lại nửa năm (là ngày 5/11/2017), theo đó, các bài báo, sách xuất bản, đề tài nghiệm thu của các ứng viên... cũng được lùi lại nửa năm. Sở dĩ có việc chậm lại này là do Hội đồng dự định chờ thực hiện theo quy định mới nhưng chưa xong, nên quay lại thực hiện theo quy định hiện hành.

Số lượng GS, PGS được công nhận chức danh qua các năm

Nguyên nhân thứ hai, năm 2018 sẽ có sự thay đổi về quy định phong GS, PGS, nên tâm lý chung của các ứng viên mong muốn mình đi về "chuyến tàu cuối". Và "chuyến tàu cuối này" mang số hiệu 174 - (Quyết định 174).

Do đó, năm nay, sự gia tăng số lượng ứng viên vừa do yếu tố tâm lý, vừa do họ có thêm thời gian để làm hồ sơ.

Vậy thì những ứng viên lên "chuyến tàu cuối" có chất lượng ra sao?

- Điều đáng mừng là năm nay, chất lượng GS, PGS cao hơn hẳn các năm trước. Số các bài báo công bố quốc tế ở ISI và Scopus tăng lên.

Độ tuổi trung bình của ứng viên giảm xuống. Ví dụ: Tuổi trung bình của GS năm 2016 là 55 thì năm nay tuổi trung bình của các GS 53.

Ngoại ngữ tiếng Anh của các ứng viên tăng lên rõ rệt, vì nhiều người đã được cử đi học nước ngoài theo Đề án 911 và có sự phối hợp, hợp tác với nước ngoài... Những điều này giúp việc đào tạo, trao đổi bằng tiếng Anh và công bố quốc tế được thuận lợi hơn với các ứng viên.

Một điểm mới nữa là tỷ lệ GS, PGS đối với nữ tăng lên 28 -29%, trong khi trước đây chỉ 25%.

Số lượng ứng viên đạt chuẩn GS, PGS của Hà Nội và TP.HCM cũng tăng hơn năm trước.

Đặc biệt, năm nay trong số 9 PGS là người dân tộc thì có 1 nữ PGS dân tộc Nùng ngành Khoa học Quân sự.

Tỷ lệ số lượng ứng viên đang giảng dạy được công nhận GS, PGS tăng lên, số thỉnh giảng giảm đi...

Như vậy, có thể dự kiến năm sau số lượng ứng viên có khả năng sụt giảm đột biến do đã cạn nguồn?

- Số lượng ứng viên năm sau chắc chắn giảm xuống, vì thười hạn nộp hồ sơ sẽ không kéo dài như năm nay nữa, và việc áp dụng quy định mới chắc chắn sẽ khiến các ứng viên tiềm năng phải xem xét.

Trước việc số lượng ứng viên đạt chuẩn tăng đột biến như năm nay, bản thân ông có suy nghĩ gì?

- Đó chỉ là do các yếu tố khách quan thôi. Còn chất lượng tân GS, PGS vẫn được đảm bảo.

Ngân Anh thực hiện

Giáo sư, phó giáo sư năm 2017 tăng đột biến

Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước (HĐCDGSNN) vừa công bố danh sách ứng viên đạt tiêu chuẩn chức danh giáo sư, phó giáo sư năm 2017.