Điều đó khiến các quốc gia trên toàn cầu phải đưa ra các chiến lược công nghiệp phù hợp, để đảm bảo vị trí của mình trong nền kinh tế năng lượng toàn cầu mới, theo một báo cáo quan trọng của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA).

Trong báo cáo, IEA đã cung cấp cái nhìn toàn diện về hoạt động sản xuất công nghệ năng lượng sạch trên toàn cầu ngày nay, chẳng hạn như tấm pin mặt trời, tua-bin gió, pin xe điện, máy điện phân hydro và bơm nhiệt, cũng như vạch ra khả năng chúng có thể phát triển thế nào trong những năm tới.

Phân tích của IEA cho thấy, thị trường sản xuất năng lượng sạch toàn cầu sẽ có giá trị trung bình khoảng 650 tỷ USD vào năm 2030, gấp hơn ba lần so với mức hiện nay, nếu các quốc gia trên toàn thế giới thực hiện đầy đủ các cam kết về năng lượng và khí hậu đã công bố. 

Tuy nhiên, chuỗi cung ứng công nghệ năng lượng sạch hiện nay có rủi ro dưới dạng tập trung phân bổ không đồng đều về mặt địa lý trong khai thác, xử lý tài nguyên, cũng như sản xuất công nghệ năng lượng sạch.

Đối với các công nghệ như tấm pin mặt trời, năng lượng gió, pin xe điện, máy điện phân và bơm nhiệt, có 3 quốc gia sản xuất lớn nhất chiếm ít nhất 70% năng lực sản xuất cho mỗi công nghệ kể trên, trong đó Trung Quốc chiếm ưu thế trong tất cả các công nghệ đó. 

Trong khi đó, phần lớn hoạt động khai thác khoáng sản quan trọng lại tập trung ở một số ít quốc gia. Ví dụ, Cộng hòa Dân chủ Congo sản xuất hơn 70% lượng coban của thế giới và chỉ có ba quốc gia gồm Úc, Chile và Trung Quốc - chiếm hơn 90% sản lượng lithium toàn cầu.

Sự tập trung không đồng đều trong chuỗi cung ứng công nghệ năng lượng sạch này có nguy cơ khiến toàn bộ chuỗi cung ứng toàn cầu dễ bị tổn thương trước các sự cố như thiên tai, lỗi kỹ thuật hoặc chính sách kiểm soát chuỗi cung ứng của các quốc gia đi đầu.

Thế giới cũng đang chứng kiến ​​rủi ro từ chuỗi cung ứng mất cân đối này, vốn đã đẩy giá công nghệ năng lượng sạch tăng cao trong những năm gần đây. Điều này góp phần khiến quá trình chuyển đổi năng lượng sạch của các quốc gia trở nên khó khăn, và tốn kém hơn bao giờ hết.

Giá coban, lithium và niken tăng khiến giá pin xe điện lần đầu tiên tăng gần 10% trên toàn cầu vào năm 2022. Giá thành của các tuabin gió bên ngoài Trung Quốc cũng tăng sau nhiều năm giảm, và xu hướng tương tự có thể xảy ra ở mảng công nghệ năng lượng mặt trời.

Chiến dịch “Mãnh liệt Tinh thần Việt Nam - Vì Tương lai Xanh” do Tập đoàn Vingroup phát động đang tạo tiếng vang lớn trong cộng đồng. Lời kêu gọi của người dân Việt cùng chung sức phát triển thương hiệu xe điện Việt đẳng cấp quốc tế, góp phần mạnh mẽ vào quá trình chuyển đổi xanh của đất nước đã nhận được sự đồng hành và ủng hộ của nhiều doanh nghiệp cũng như đại diện các Bộ, ngành, đơn vị.

Đánh giá về sự kiện này, TS. Lê Xuân Nghĩa, Nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia, cho biết: “Đây là chương trình rất ý nghĩa, là hành động mang tính tiên phong của Vingroup hướng tới kinh tế xanh và tăng trưởng xanh. Chưa có doanh nghiệp nào làm được như Vingroup, đó là nhìn thẳng vào vấn đề chuyển đổi năng lượng, chuyển đổi xanh trong giao thông, giúp cho mục tiêu Net-zero của Chính phủ trở nên hiện thực hơn”.

Đáng nói, theo TS. Lê Xuân Nghĩa, Vingroup không chỉ tuyên bố hay phát động chung chung mà đã dùng chính nguồn lực tài chính của mình, đưa ra những chính sách cụ thể để giúp xe điện trở nên dễ tiếp cận hơn với mọi người dân.

Bằng chứng là Vingroup đã huy động toàn bộ hệ sinh thái vào công cuộc chuyển đổi xanh. Với ô tô điện, người dùng sẽ được miễn phí hầu hết chi phí sử dụng xe hàng ngày, từ miễn phí tiền sạc xe 1 năm tại các trạm sạc V-GREEN, gửi xe miễn phí dưới 5 tiếng tại mọi địa điểm thuộc hệ sinh thái Vingroup tới hỗ trợ tiền lắp trụ sạc và tiền điện khi sạc tại nhà…

Ngoài ra, để thiết thực cổ vũ người dân sở hữu và sử dụng xe điện, Vingroup công bố đặc quyền VIP và luồng phục vụ dành riêng cho các chủ xe điện VinFast khi sử dụng dịch vụ trong hệ sinh thái của Tập đoàn.

“Việc làm này rất ý nghĩa, thể hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp đầu tàu của nền kinh tế”, TS Nghĩa nói.

Cùng chung quan điểm, PGS.TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam khẳng định, Vingroup không chỉ phát động phong trào, mà thêm cam kết, gắn với nhiều hành động và kết quả thực tế. “Những hành động đó có giá trị lan tỏa. Những kết quả thực tiễn đó cũng được ghi nhận ở tầm xã hội. Giá trị đó chính là giá trị tương lai cho Việt Nam, gắn lợi ích hài hòa giữa xã hội, doanh nghiệp và người dân” - PGS.TS Trần Đình Thiên nhận định.

“Cùng hành động, thách thức sẽ thành cơ hội”

Những hành động thiết thực, nỗ lực tiên phong chuyển đổi xanh của Vingroup và VinFast được giới chuyên gia đánh giá cao. Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cho rằng, giải quyết bài toán ô nhiễm hay xây dựng tương lai xanh là trách nhiệm chung của toàn xã hội.

“Chuyển đổi xanh không thể chỉ là hành động đơn lẻ, đơn độc của từng doanh nghiệp. Nó cần sự chung tay của cộng đồng doanh nghiệp ở tất cả các lĩnh vực, của mỗi người dân.” - PGS.TS Trần Đình Thiên khẳng định.

Ở góc độ chuyên gia môi trường, TS Hoàng Dương Tùng – nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường), Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, cho rằng, trong bối cảnh ô nhiễm không khí đã và đang trở thành mối đe dọa lớn nhất cho sức khỏe và tương lai của nhân loại, việc chuyển sang các phương tiện chạy điện là một hướng đi rất đúng đắn.

"Tôi hy vọng chiến dịch này sẽ truyền cảm hứng để cộng đồng chung tay, bắt đầu từ những việc thay đổi thói quen khi di chuyển, sử dụng những phương tiện xanh mang lại bầu trời xanh cho tất cả chúng ta", TS Tùng chia sẻ tại lễ phát động chiến dịch “Mãnh liệt tinh thần Việt Nam – Vì tương lai xanh” của Vingroup.

Đặc biệt, theo nhận định của giới chuyên gia, những hành động quyết liệt của Vingroup trong việc thúc đẩy hơn nữa xu hướng sử dụng xe điện, không chỉ có giá trị kiến tạo môi trường xanh, sạch cho các thế hệ sau mà còn xây dựng nên một thương hiệu Việt đẳng cấp quốc tế.

Phân tích về lợi ích, TS Trần Đình Thiên cho rằng, việc đất nước có một thương hiệu Việt đẳng cấp thế giới thì lợi ích đem lại sẽ không giới hạn với riêng VinFast hay doanh nghiệp riêng lẻ nào mà là "tất cả những gì gắn với hai từ Việt Nam", đặc biệt là các sản phẩm "Made in Vietnam" trên thị trường quốc tế.

Cụ thể hơn, xây dựng được thương hiệu Việt có nghĩa là tạo uy tín và lợi thế, tạo điều kiện để hàng hóa Việt Nam dễ dàng đến với thế giới, giúp tạo ra giá trị quốc gia, và xa hơn là tăng thêm niềm tự hào dân tộc. Những doanh nghiệp tiên phong như VinFast sẽ tạo nguồn cảm hứng, động lực thúc đẩy cộng đồng doanh nghiệp Việt liên kết và tiến ra biển lớn.

Nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cũng nhắc đến những hành trình xây dựng thương hiệu quốc gia của Nhật Bản và Hàn Quốc. Kết quả ngày hôm nay của những nền kinh tế này xuất phát từ khát vọng vươn lên và sự đồng lòng của cả dân tộc, từ chính phủ đến từng người dân. Việt Nam là đất nước đi sau, muốn xây dựng những thương hiệu quốc tế càng cần có tinh thần như vậy.

 "Người làm, người không làm thì tính thách thức hiện ra ngay. Khi ta cùng hành động thì sự thách thức ấy lại thành cơ hội, thành lợi ích", TS Trần Đình Thiên khẳng định.