Điều này liên quan tới một số vấn đề nghiêm trọng về xã hội và văn hóa Trung Quốc, như sự gia tăng đáng báo động trong các vấn đề sức khỏe tâm thần ở những người trẻ tuổi, từ trẻ em đến sinh viên đại học... Vậy, với nhiều nét tương đồng về tiến trình phát triển,Việt Nam đối diện như thế nào?!

Sự chơi vơi giữa các dòng giá trị

Xin bắt đầu với trường hợp vụt sáng thành “sao” của anh chàng trồng ổi Lệ Rơi – Nguyễn Đức Hậu. Công thức thành danh của anh chỉ đơn giản, gồm bốn yếu tố (1) Thích hát nhưng hát rất dở, (2) Biết sử dụng mạng xã hội, (3) Bất chấp dư luận và (4) Sự phát khùng của xã hội. Câu hỏi đặt ra là tại sao những điều quái gở kiểu Lệ Rơi lại xuất hiện ngày càng nhiều, được lăng – xê, được đón nhận, rồi chấp nhận như một tất yếu?

B.V.S.Bhanusree, Giáo sư Triết học, Đại học Andhara Visakhapatnam, Ấn Độ cho rằng lòng tham con người trong việc tích lũy của cải và thâu tóm quyền lực khiến con người mờ mắt, trở nên hung ác, tàn bạo. Thế giới dần trở nên nhỏ bé nhưng khoảng cách giữa con người với con người ngày càng bị nới rộng. Sự đánh mất "tính người" cần được xem xét như một quá trình tụt hậu, trở về thời đại của sự man rợ thay vì tiến hóa lên nấc cao hơn của giá trị con người.

Ở Trung Quốc, các học giả dễ dàng giải thích sự khủng hoảng giá trị bởi sự đối lập giữa tư duy Khai sáng kiểu phương Tây với truyền thống Nho giáo kiểu phương Đông. Ở nước ta, giải thích như vậy cũng được, nhưng tính đặc thù kiểu Việt Nam có lẽ phức tạp hơn.

Sự phức tạp này có ba khả năng. Khả năng thứ nhất, xã hội hiện đại, hội nhập toàn diện với quốc tế, người ta cởi mở, dễ chấp nhận cái riêng, cái dị biệt, cho phép cái tôi cá nhân ngang hàng, thậm chí phớt lờ số đông, đứng trên cộng đồng. Khả năng thứ hai, đó chỉ đơn thuần là các phương thức “chiêu trò” PR hình ảnh để cầu danh, hoặc mưu lợi vật chất. Khả năng thứ ba, đó là hệ quả tất yếu của quá trình phát triển. Một mặt là nhận thức lệch lạc về giá trị của các cá nhân. Mặt khác phản ánh sự xuống cấp của chuẩn mực đạo đức và sự bất lực của hệ thống giá trị khi không thể phòng ngừa, ngăn chặn, kiểm soát, cũng như trừng phạt.

Thật khó để kết luận chính xác giá trị xã hội đang xấu đi, hay tốt lên với tích chất là một tiến trình của lịch sử! Sự khác biệt trong tư duy, nhận thức và hành động của các thành phần xã hội tạo ra các trào lưu hiện sinh vừa thống nhất, vừa dị biệt, vừa mâu thuẫn.

Cá nhân, cộng đồng và trách nhiệm xã hội

Nhà văn hóa học, Giáo sư, TSKH Trần Ngọc Thêm (Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) chỉ ra một số sự khác biệt trong quan niệm về giá trị giữa Việt Nam và phương Tây. Ví dụ, khái niệm “Individualism” của phương Tây được hiểu là cái tôi, là bản sắc cá nhân, tức là một giá trị. Trong khi đó, ở Việt Nam, từ “cá nhân” thường bị hiểu theo nghĩa tiêu cực là ích kỷ, độc đoán, tức không phải giá trị xã hội. Một ví dụ khác, khái niệm “Flexible”, ở Việt Nam, được hiểu là linh hoạt, mềm dẻo, tức là một giá trị. Trong khi đó, người phương Tây lại hiểu theo nghĩa tiêu cực, coi đó là người ba phải, dễ bị lung lay, tức không phải là giá trị xã hội. Điều này cho thấy cách hiểu về giá trị là rất khác biệt, đôi khi là đối lập.

Chính vì sự mâu thuẫn đó dẫn đến một câu hỏi. Vậy, giá trị của cá nhân hay chuẩn mực của cộng đồng, cái nào cần có trước, cái nào định hình cái nào?!

Trên thực tế, các nền văn hóa thế giới đều nhất quán về vị trí, vai trò của giá trị xã hội. Giá trị là những khuôn mẫu lý tưởng được xã hội coi trọng, được dư luận đồng tình, được cộng đồng biểu dương. Nói một cách ngắn gọn, giá trị là những gì tốt đẹp nhất được xã hội thừa nhận. Như vậy, giá trị của cá nhân phải gắn trực tiếp với tập thể, với cộng đồng, với trách nhiệm xã hội.

"Giáo dục là vũ khí mạnh nhất mà chúng ta có thể dùng để thay đổi thế giới" - Nelson Mandela

Theo PGS,TS. Nguyễn Tài Đông, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, từ “Responsibility” trong tiếng Anh, nghĩa là trách nhiệm, gồm “Response” tức là phản hồi và “Ability” nghĩa là năng lực. “Responsibility”, trước hết, được hiểu là năng lực phản hồi. Điều đó cho quá trình chủ thể có nghĩa vụ hành động trong sự kết nối, sự phản hồi với cộng đồng tạo ra cái gọi là trách nhiệm xã hội. Và do đó, trách nhiệm xã hội là một giá trị.

Như vậy, con đường ngắn nhất, hợp lý nhất, thành công nhất để khẳng định cái riêng, cái tôi phải là kết nối tốt, phản hồi tốt, đáp ứng tốt trước những tiêu chuẩn của cộng đồng. Như vậy, mọi cái tôi nên băt nguồn từ trách nhiệm xã hội của bản thân. Ở đây, cũng cần lưu ý, việc mượn danh trách nhiệm xã hội cho mục đích cá nhân, khẳng định giá trị bản thân theo những cách vô văn hóa, phản giá trị đều sớm muộn tạo ra những cái tôi cô đơn.

Tiến trình của hệ giá trị Việt Nam

Một bài viết gần đây trên Vietnamnet đề cập đến việc có những “giá trị Người” dù mất đi, nhưng lại được vinh danh, ca ngợi. Những “giá trị Người” với tài năng, nhân cách của mình, biết tôn trọng cộng đồng, hướng cái riêng, niềm đam mê của cá nhân, góp phần làm đẹp thêm sức sống và bản sắc văn hóa dân tộc. Đó là cựu Thứ trưởng Ngoại giao Trần Quang Cơ, giáo sư âm nhạc dân tộc Trần Văn Khê, nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu, nhạc sĩ Phan Nhân. Như vậy, giá trị cũ không mất đi, không phai nhạt, mà vẫn hiện hữu, được ca ngợi và biểu dương.

Vậy, tính thời đại của khái niệm giá trị cần được hiểu như thế nào?

PGS,TSKH Lương Đình Hải, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, cho rằng: bảng hệ giá trị Việt Nam, một mặt chịu thách thức ghê gớm, mặt khác, lại có cơ hội để chuyển đổi, hội nhập và phát triển. Sự biến động hệ giá trị diễn ra dưới nhiều biểu hiện khác nhau: có sự biến mất, triệt tiêu của các giá trị cũ (ví dụ:trung với vua), có sự xuất hiện của các giá trị mới (ví dụ:bình đẳng giới, nhân quyền); có sự thay đổi thang bậc, vị thế của các giá trị (ví dụ: sỹ nông công thương); có sự đổi mới từng phần nội dung các giá trị (ví dụ: giàu có, cần kiệm); thu nhận và cải biến một số nội dung giá trị bên ngoài (dân chủ, tự do ngôn luận); có sự xung động giữa các giá trị (mới và cũ, bản địa và du nhập); có sự tiếp thu, làm giàu thêm hệ giá trị bản địa và có sự mở rộng tầm ảnh hưởng ra khỏi phạm vi dân tộc – quốc gia.

Những phân tích trên cho thấy tính thời đại của hệ giá trị, thực chất, không phải là sự thoái trào, mất đi hay phủ nhận các giá trị cũ, mà là những chuyển dịch trong khuôn khổ đạo đức, luân lý và pháp luật.

Hội thảo quốc tế “Giáo dục giá trị trong bối cảnh hội nhập” diễn ra tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền, Hà Nội, ngày 4/7/2015

Tiến trình của hệ giá trị Việt Nam cũng cần xác định trên cơ sở một tiến trình văn hóa, tức là biến đổi dựa trên nền tảng khuân mẫu được chấp nhận bởi số đông. Văn hóa không bất biến. Do vậy, giá trị của con người có thể biển đổi. Tuy nhiên, với tư cách là tinh hoa của thời đại, khi một giá trị được định hình, nó sẽ là vĩnh viễn. Do đó, sẽ là ngốc nghếch cho những ai cố tình phớt lờ, đứng lên, đạp lên điều được số đông coi trọng!

Tập trung nâng cao chất lượng giáo dục và sử dụng cách tiếp cận về tiếp biến văn hóa là phương thức hợp lý để kiểm soát, duy trì và định hình giá trị cho cá nhân và xã hội trong bối cảnh hội nhập hiện nay. Giáo dục sẽ giúp giảm dần những ý tưởng định hình giá trị kiểu Lệ Rơi. Tiếp biến văn hóa là cơ sở để thích ứng với những hiện tượng mới như hôn nhân đồng giới, hay kể cả việc xem xét hợp pháp hóa mại dâm trong tương lai v.v..

Xin kết thúc bài viết với quan điểm của bà Hu Yeping - Giám đốc điều hành Hội đồng Nghiên cứu Giá trị và Triết học Hoa Kỳ: Giáo dục giá trị cần được ghép bởi hai từ “dạy dỗ” và “trau dồi, tu dưỡng” hay “nuôi dưỡng, ấp ủ”. Nghĩa là giáo dục không chỉ là dạy con người kỹ năng, sinh tồn, nghề nghiệp, chuyên môn. Quan trọng hơn, giáo dục là rèn luyện tâm hồn, là nuôi dưỡng tinh thần lành mạnh để phát triển cá tính và bản chất phù hợp của con người. Tiến trình của hệ giá trong bất cứ thời đại nào, chỉ xoay quanh 3 câu hỏi: “Loại hình giáo dục nào chúng ta nên cung cấp?”, “Mẫu người nào chúng ta định “sản xuất ra”? Và “Chúng ta dự định tương lai thế giới loài người sẽ như thế nào”?

(Cảm nhận và suy nghĩ từ Hội thảo quốc tế “Giáo dục giá trị trong bối cảnh hội nhập”)

• Nhạc Phan Linh (giảng viên Học viện Báo chí - Tuyên truyền)
  

Toàn bộ video cá nhân của các thực tập sinh cả 4 mùa chương trình Produce sẽ bị xóa khỏi kênh của Mnet và TVING vì bê bối gian lận phiếu bầu. Sau khi Ahn Jun Joung - nhà sản xuất chính của chương trình xác nhận tất cả các mùa của chương trình đều có thao túng phiếu bầu, hoạt động của 2 nhóm nhạc X1 và IZ*ONE bị đóng băng để chờ điều tra và chờ cho cơn thịnh nộ của công chúng lắng xuống. Khán giả vẫn đang đợi kết quả cuối cùng từ cảnh sát để biết được sự thật đâu mới là thành viên chính thức của các nhóm nhạc dự án được tạo ra bởi Produce. Mới đây, toàn bộ video của 4 mùa Produce đã bị hủy dịch vụ VOD (hệ thống phát video theo yêu cầu người xem), không còn có sẵn trên kênh của Mnet và TVING. Người hâm mộ Hàn Quốc sẽ không thể xem lại các tập của chương trình trên nền tảng này nữa. Momo và Dahyun (TWICE) vội kết thúc buổi phát sóng trực tiếp trên Vlive vì bị kẻ bám đuôi theo dõi. Khi đang trò chuyện cùng người hâm mộ, một nhân viên có mặt trong xe thông báo: "Có mấy kẻ đang đi theo chúng ta". Nhân viên tiếp tục giải thích rằng, vì các thành viên bật đèn nội thất trong xe để phát sóng trực tiếp nên những kẻ lạ mặt dễ dàng xác định vị trí của xe để bám theo. Momo nhìn thẳng camera và nói: "Dừng lại đi. Xin đường đi theo chúng tôi nữa". Cả hai buộc phải chào tạm biệt với fan, kết thúc việc phát trực tiếp vì sự cố không mấy tốt đẹp này.

Momo (TWICE) khiến dư luận bùng nổ khi trả lời phỏng vấn: "Nếu không làm nghệ sĩ thì tôi sẽ là một người thất nghiệp!" Nhiều người cho rằng, không chỉ Momo mà còn rất nhiều nghệ sĩ khác cũng lựa chọn theo đuổi duy nhất nghề thần tượng. Người hâm mộ của nhóm càng thêm ngưỡng mộ cô nàng bởi niềm đam mê mãnh liệt và sự theo đuổi nghiêm túc dành cho nghệ thuật.

Yejin (cựu thành viên Brave Girls) tiết lộ lý do rời nhóm: cảm thấy mạng sống của mình bị đe dọa. Trước đó, cô nàng từng là một trong những thành viên nổi tiếng nhất của Brave Girls nhưng đã quyết định bỏ nhóm vào năm 2013. "Có rất nhiều lý do khiến tôi rời đi nhưng chủ yếu bởi tôi cảm thấy mạng sống của mình bị đe dọa và điều đó cuối cùng đã khiến tôi từ bỏ. Khi chúng tôi đang trên đường đi làm, tôi phát hiện ra người quản lý mới của nhóm vừa chơi game trên điện thoại trong lúc khi lái xe dưới trời mưa. Có hôm anh ấy còn lái xe bằng chân trên vô lăng khi chúng tôi đi trên đường cao tốc”. Nữ thần tượng đã trao đổi với công ty nhưng chỉ nhận được câu trả lời rằng đây không phải việc mà cô cần quan tâm. VÌ sợ hãi, Yejin quyết định rời nhóm để bảo đảm an toàn tính mạng.

Wooyeop và Taeseon (TRCNG) đâm đơn kiện công ty quản lý về hành vi lạm dụng trẻ em thường xuyên và bạo lực nghiêm trọng. Theo hai thành viên, họ bị buộc phải tập nhảy chăm chỉ mà không được ngủ, dẫn đến việc họ không thể di chuyển đến trường học. TRCNG cũng thường xuyên chịu bạo hành từ biên đạo này mà không được bảo vệ bởi công ty, dù họ có bị chấn thương trong lúc luyện tập. Nhóm còn bị buộc phải sống trong ký túc xá nghèo nàn, hỏng máy điều hoà, nhà vệ sinh và máy lọc nước, không được cung cấp thức ăn; không được trả tiền điện và nước, dẫn đến gia đình các thành viên phải tự thanh toán. Các nam thần tượng còn bị đánh bằng ghế sắt, phải điều trị trong 14 ngày tại bệnh viện mà không có sự hỗ trợ từ công ty. Phía công ty TS Entertainment đã phủ nhận các cáo buộc trên, cho biết họ cảm thấy bị phản bội và đe dọa sẽ kiện ngược lại 2 nam thần tượng vì tội phỉ báng.

Jung Jinwoon phủ nhận có liên quan tới phòng chat KakaoTalk của Jung Joon Young. Sau khi công khai chuyện tình cảm với Kyungri (9MUSES), cả 2 đã nhận nhiều bình luận phỉ báng vì cho rằng Jinwoon là thành viên của nhóm chat tình dục cùng Jung Joon Young. Công ty quản lý lên tiếng về tranh cãi: "Chúng tôi khẳng định rằng Jung Jinwoon không liên quan gì đến phòng chat gây tranh cãi. Phòng chat mà Jinwoon tham gia được tạo ra để phục vụ cho việc quay một chương trình giải trí vào thời điểm đó. Tuy nhiên, tên của cậu ấy vẫn đang được nhắc đến do sự thật bị bóp méo và những bình luận ác ý như vu khống, tấn công cá nhân và quấy rối tình dục đối với Jeong Jinwoon tiếp tục xuất hiện. Công ty sẽ có hành động pháp lý mạnh mẽ chống lại sự vu khống vô cớ và ác ý này". Hiện Jung Jinwoon đang phục vụ trong quân đội.

LIMITLESS bổ sung thêm 2 thành viên quốc tịch Trung Quốc. Thành viên mới C.I và J-Jin đã được lên kế hoạch sẽ góp mặt trong các hoạt động sắp tới của LIMITLESS tại thị trường KPOP trên toàn cầu. Nhóm sẽ ra mắt mini album mang tên Wish Wish với đội hình 6 người vào ngày 28/11 sắp tới.

SEVENTEEN thắng 2 giải thưởng quan trọng tại Asian Music Festival 2019 được tổ chức tại Thâm Quyến, Trung Quốc. Bên cạnh những tên tuổi đình đám khác, các chàng trai vô cùng vinh dự khi nhận được giải Album của năm và Nhóm nhạc châu Á của năm. Đây là hai giải thưởng được cho là nổi bật nhất của lễ trao giải lần này.

Sungmin (Super Junior) chính thức trở lại với album Orgel sau thời gian dài im hơi lặng tiếng. Kể từ khi kết hôn, anh chàng gần như rút lui khỏi các sản phẩm âm nhạc của cả nhóm, ngay cả màn trở lại gần đây nhất của Super Junior. Bất ngờ, nam ca sĩ tung video nhá hàng cho ca khúc chủ đề Orgel - bản ballad nhẹ nhàng, mang lại cảm giác bình yên với không gian ngập tràn nắng. Album sẽ chính thức được phát hành vào ngày 22/11 sắp tới.

Bộ phim Người tình Phỉ Thúy của Trịnh Sảng và Lee Jong Suk chuẩn bị ra mắt khán giả sau 4 năm bị hoãn phát sóng. Bộ phim lấy bối cảnh tại Thượng Hải vào những năm 1930, ở trấn Điền Tây nổi tiếng về phỉ thúy, cửa hiệu buôn bán phỉ thúy lớn nhất tại đây là Thẩm Thị. Tuy nhiên, Thẩm Thị trong một chốc phải phá sản, người thừa kế của Thẩm Thị là Thẩm Thần Hi (Trịnh Sảng) quyết vươn lên nhưng gặp phải trở ngại từ oan gia - cũng là đối thủ cạnh tranh Bạch Lạc Hàn (Lee Jong Suk). Nhiều cư dân mạng hồi hộp chờ đợi và kỳ vọng vào sự hợp tác của cặp đôi màn ảnh Trịnh Sảng - Lee Jung Suk khi bộ phim còn chưa được phát sóng. Tuy nhiên, lệnh cấm Hàn đã khiến tác phẩm phải dời lịch và hoãn ra mắt đến tận 4 năm. Mới đây, Người tình Phỉ Thúy được thông báo sẽ chính thức trình làng vào ngày 21/12 sau nhiều ngày im hơi lặng tiếng, nhận được rất nhiều sự mong đợi của khán giả và người hâm mộ.

Ji Chang Wook xem xét tham gia dự án phim LUCA - tác phẩm mới của đạo diễn Kim Hong Seon, người được biết đến với các bộ phim Voice, Black (Thần chết), The Guest,… Công ty quản lí của Ji Chang Wook cho biết: “Sự thật rằng anh ấy đã được cung cấp một vai trò trong LUCA. Anh ấy đang xem xét lời đề nghị này thật kĩ lưỡng”. Được biết, bộ phim gồm 12 tập và phát sóng trên đài tvN vào khoảng đầu hoặc giữa năm 2020.

Khánh Ngọc

Nhóm K-Pop J Morning khiến cả ngàn khán giả Việt lắc lư theo

Màn biểu diễn cuồng nhiệt của những cô gái đến từ nhóm K-Pop J Morning khiến khán giả phấn khích.