Tuy nhiên khi vào học, dù vẫn đạt GPA ở mức Giỏi, Sơn vẫn cảm thấy bản thân không mấy đam mê.

“Nếu tiếp tục đi theo con đường này, có thể cả đời em sẽ phải làm công việc mình không yêu thích. Khi 1/3 thời gian chỉ để làm những điều bản thân không đam mê, cuộc sống sẽ rất buồn chán và tẻ nhạt”.

Không muốn cả cuộc đời phải sống trong sự không hạnh phúc, cũng không muốn lãng phí thời gian cho những điều không phù hợp, Sơn quyết định thay đổi con đường để theo đuổi đam mê với lĩnh vực Vật lý.

Từ một ngành học hot để quay về với ngành Khoa học cơ bản, không ít người khuyên ngăn, cho rằng ý định này của Sơn “quá ngớ ngẩn và liều lĩnh”.

Quãng thời gian đó, Sơn nói, bản thân đã phải đấu tranh rất nhiều để được đi trên con đường mà mình muốn.

Năm 2019, nam sinh Bắc Giang quyết định thi lại vào Trường ĐH Khoa học Tự nhiên và đỗ chương trình Vật lý quốc tế, học hoàn toàn bằng tiếng Anh.

Là người lớn tuổi nhất trong lớp, Sơn được bầu làm Bí thư. Tại đây, Sơn cũng được làm những điều mình thích, được truyền cảm hứng học tập và nghiên cứu từ những thầy cô nhiệt tình, tâm huyết. Với Sơn, đây là môi trường tuyệt vời để bản thân theo đuổi đam mê, phát huy năng lực, đặc biệt là trong lĩnh vực Vật lý lý thuyết.

“Việc chọn ngành học, em nghĩ, cũng giống như chọn người yêu. Đã chọn cùng nhau đi chung đường, đó phải là người phù hợp thì mới lâu dài, bền chặt. Và nếu đã là đam mê thì không bao giờ là quá muộn”, Sơn đúc rút ra bài học sau 4 năm “chọn lại”.

Chinh phục những đỉnh cao nhờ đam mê

Không còn lên lớp vì “nghĩa vụ”, Sơn nói: “Giờ đây, mỗi ngày lên lớp là một ngày vui”. Việc lớn tuổi hơn các bạn trong lớp cũng không phải rào cản, thậm chí còn là thuận lợi vì Sơn đã quen với phương pháp học ở bậc đại học.

“Môi trường đại học đòi hỏi sự tự học cao ở sinh viên. Đa phần thầy cô sẽ cung cấp kiến thức nền tảng, còn việc đào sâu, mở rộng vấn đề vẫn cần người học tự nghiên cứu, tìm tòi và đặt câu hỏi cho những điều chưa thông suốt”.

Hầu hết các vấn đề mới, cần sự đầu tư đều do Sơn tự học, tự nghiên cứu. Nam sinh đã đọc nhiều cuốn sách chuyên về Vật lý lý thuyết, trong đó có những cuốn của tác giả Wolfgang Nolting – vốn kinh điển và khó nhằn.

Điều này một phần do cậu luôn cảm thấy “khó chịu, không thoải mái” khi gặp một vấn đề yêu thích nhưng không hiểu. Vì thế, Sơn có thể mất nhiều thời gian đọc để tìm hiểu tận cùng vấn đề.

“Mỗi khi khám phá ra kiến thức mới, em cảm thấy rất sung sướng và như một lần được mở rộng thế giới quan. Khi hiểu sâu tận cùng vấn đề cũng khiến việc làm bài thi trở nên dễ dàng hơn”.

Đặt mục tiêu phải khám phá những điều đẹp đẽ, kỳ diệu trong thế giới của khoa học tự nhiên, trong khi Vật lý là lĩnh vực rộng, còn những lỗ hổng cần phải lấp vá, chỉnh sửa trong hệ thống lý thuyết, Sơn cho rằng bản thân vẫn cần phải tiếp tục trau dồi vì những điều trang bị được ở bậc đại học là chưa đủ.

Do đó, 9X dự định sẽ tiếp tục học lên bậc cao hơn và vẫn đang trong quá trình tìm kiếm học bổng nước ngoài. Sơn cũng kỳ vọng có thể tham gia vào vị trí giảng dạy, nghiên cứu Vật lý tại một trường đại học trong nước.

Từng gặp Sơn trong một buổi Open Lab của khoa Vật lý ở thời điểm 4 năm trước, TS Hoàng Chí Hiếu, Phó Trưởng khoa Vật lý ấn tượng về cậu sinh viên năm cuối ĐH Bách khoa Hà Nội đang mong muốn theo đuổi con đường Vật lý.

“Tôi đã khuyên em nên suy nghĩ kỹ. Tuy nhiên sau khi nghe em nói chuyện với GS.TS Phan Mạnh Hưởng của Đại học Nam Florida về những điều liên quan đến vật chất tối, tôi bất ngờ vì nếu không phải sinh viên theo ngành Vật lý, chắc chắn sẽ không biết được những kiến thức sâu đến thế. Lúc đó, tôi mới tin quyết tâm của em cao thế nào”.

Sau khi đỗ vào khoa, TS Hoàng Chí Hiếu càng thấy rõ được niềm đam mê của Sơn dành cho Vật lý. TS Hiếu cho biết, bất cứ thầy cô nào từng dạy Sơn đều đánh giá đây là một sinh viên “hiếm”, có sự đam mê và luôn đào sâu tìm hiểu kiến thức về những nội dung thầy cô truyền dạy.

Sơn cũng từng giành học bổng Nguyễn Hoàng Phương – giải thưởng dành cho sinh viên xuất sắc nhất khoa.

“Đa số thí sinh thường lựa chọn ngành học dựa trên điểm thi hoặc cảm tính vì đó là ngành "hot". Nhưng Hải Sơn đặc biệt ở chỗ, em dám từ ngành “hot” của ĐH Bách khoa là Công nghệ thông tin để chuyển sang ngành khoa học cơ bản. Dẫu vậy, em luôn biết mình muốn gì và thích gì. Đây là điều không phải sinh viên nào cũng dám làm và có thể làm được”, TS Hoàng Chí Hiếu nói.

Về cơ bản, chuyên gia Ethan Arsht cho mỗi chỉ huy điểm WAR dương nếu thắng trận, điểm WAR âm nếu bại trận, bên cạnh đó yếu tố lợi thế về quân số sẽ được tính vào. Một chỉ huy càng đánh nhiều trận và có tỷ lệ thắng cao sẽ có nhiều cơ hội nâng cao điểm WAR của mình.

Ví dụ, trong trận Borodino giữa Napoleon và Kutuzov, chỉ huy người Pháp có quân số đông hơn một chút, nên Arsht cho Napoleon điểm WAR là 0,49, tức một vị tướng thay thế có 50% cơ hội thắng trận. Ngược lại, điểm WAR của Kutuzov là -0,49, tức một vị tướng khác đặt vào bối cảnh này sẽ có 51% bại trận. 

Dĩ nhiên, cách xếp hạng này không phản ánh chính xác hoàn toàn năng lực cầm quân của một chỉ huy, bởi nó không tính tới nhiều yếu tố chủ quan lẫn khách quan. Bản thân chuyên gia Ethan Arsht cũng thừa nhận những thiếu sót này, nhưng đây vẫn là một phương thức đánh giá khá thú vị.

10. Alexander Đại đế (Điểm WAR: 4,376)

Alexander Đại đế là một nhà chiến lược đại tài, cũng là chỉ huy vĩ đại nhất lịch sử theo đánh giá của Hoàng đế Napoleon, tuy vậy, do chỉ có 9 trận chiến để phân tích dữ liệu, điểm WAR cuối cùng của ông không cao. Tuy vậy, Alexander vẫn có mức điểm vượt trội so với các chỉ huy có số lượng trận chiến tương đương như Tướng quân Tokugawa hay Thống chế Erwin Rommel.

9. Georgy Zhukov (Điểm WAR: 4,596)

Nguyên soái Georgy Zhukov được coi là chỉ huy quân sự xuất sắc nhất của Liên Xô trong Thế chiến II, ông có 10 trận chiến để phân tích dữ liệu. Điều này giúp nguyên soái Zhukov được xếp hạng cao hơn Alexander Đại đế một chút. Một điểm cộng khác cho điểm WAR của vị chỉ huy này là ông thường gặp bất lợi về mặt quân số.

8. Frederick Đại đế (Điểm WAR: 4,662)

Người trị vì nước Phổ trong hơn 40 năm có tổng cộng 14 trận chiến được ghi lại. Hai trong các thắng lợi lớn nhất của Frederick Đại đế là tại các trận Rossbach và Leuthen trong cuộc chiến 7 năm. Trong các trận này, nhờ vào tài thao lược xuất sắc, ông đã đánh bại các đội quân đông hơn.

7. Ulysses S. Grant (Điểm WAR: 5,023)

Tướng Ulysses S. Grant là người chỉ huy lực lượng liên quân trong 16 trận chiến, thành tích ấn tượng này cũng giúp ông trở thành Tổng thống Mỹ. Khả năng chỉ huy của ông được đánh giá là vượt trội so với những người cùng thời, đặc biệt là là tốt hơn rất nhiều so với đối thủ lâu năm Robert E. Lee - người có điểm WAR ở mức âm.

6. Hannibal Barca (Điểm WAR: 5,489)

Cột mốc hiển hách nhất của Hannibal là trong trận đánh Cannae, khi ông ép quân La Mã phải tấn công trong điều kiện bất lợi. Trong trận đó, cuối cùng ông đã quét sạch lực lượng kỵ binh địch rồi toàn bộ quân La Mã. Theo những gì các sử gia ghi chép lại, Hannibal đã tiêu diệt tổng cộng 70.000 binh lính La Mã.

Về tài năng thao lược, Hannibal tự đánh giá mình và Alexander Đại đế là những chỉ huy đứng đầu trong lịch sử. Điều này rất sát với thực tế, bởi cả 2 cái tên này đều xuất hiện trong Top 10 của mọi bảng xếp hạng chỉ huy quân sự.

5. Khalid Ibn al-Walid (Điểm WAR: 5,633)

Là họ hàng của Nhà tiên tri Mohammed, Khalid thường được biết tới với danh hiệu “Lưỡi gươm của Allah”. Trong 14 trận chiến của mình, ông đều bất bại và đánh tan 2 Đế quốc Byzantine và Sassanid.

Nhờ có tài năng quân sự của ông mà từ thế kỷ thứ 7 sau công nguyên, Đế Quốc Arập trở thành đế chế lớn mạnh nhất thế giới, mở rộng và duy trì tầm ảnh hưởng của Hồi giáo cho tới nhiều năm sau. Điểm WAR của Khalid cao hơn đáng kể so với người có cùng số trận chiến trong danh sách là Frederick Đại đế.

4. Takeda Shingen (Điểm WAR: 6,091)

Trở thành chỉ huy giỏi nhất trong thời kỳ chiến quốc tại Nhật Bản là một thành tích đáng nể với Takeda Shingen, bởi thời ấy chiến trận nổ ra ở khắp nơi. Trong 18 trận chiến của mình, "Con hổ xứ Kai" chưa bao giờ phải rút lui, vì vậy mà người đời gọi ông là “vị tướng bất bại”.

Tôn chỉ của Shingen là “biết người, biết ta, trăm trận, trăm thắng”, tất cả điểm yếu của đối thủ dù là nhỏ nhất cũng đều bị ông khai thác một trách triệt để.

3. Arthur Wellesley (Điểm WAR: 7,133)

Công tước đầu tiên của Wellington cũng có 18 trận đánh như Takeda Shingen, nhưng điểm WAR lại cao hơn đáng kể, đây được cho là khác biệt liên quan đến quy mô chiến trận. Ngoài ra, việc đánh bại Napoleon cũng giúp cho Arthur Wellesley củng cố vị trí của mình trên bảng xếp hạng.

2. Julius Caesar (Điểm WAR: 7,365)

Caesar là một vị tướng và chính trị gia La Mã, một trong kẻ chinh phục vĩ đại nhất mọi thời đại, ông nổi tiếng với chiến thắng trong trận đánh Alesia và việc đánh bại người Gaul. Dù có số trận đánh thấp hơn Shingen và Wellesley, nhưng điểm WAR của Caesar lại cao hơn do chiến thuật của ông chấp nhận rủi ro cao và vượt qua những yếu tố bất lợi.

1. Napoleon Bonaparte (Điểm WAR: 16,703)

Vị trí số 1 trong danh sách này thuộc về Hoàng đế Napoleon, người đã có 43 trận chiến và điểm WAR hơn 16. Theo chuyên gia Ethan Arsht, đây là con số vượt trên tất cả các chỉ huy được phân tích, tức theo một phương pháp toán học, Napoleon là người cầm quân vĩ đại nhất lịch sử.

Việt Dũng