Hội thảo làm rõ 3 vấn đề: Cơ sở lý luận và thực tiễn về chất lượng đào tạo nguồn nhân lực ngành xuất bản đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới; Phân tích, đánh giá toàn diện, khách quan về thực trạng chất lượng đào tạo nguồn nhân lực ngành xuất bản ở Việt Nam hiện nay, chỉ rõ các thành tựu, hạn chế và phân tích nguyên nhân, làm rõ những vấn đề đặt ra; Đề xuất các định hướng, giải pháp và khuyến nghị về nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực ngành xuất bản ở Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới.

Theo PGS.TS Phạm Minh Sơn, Giám đốc Học viện Báo chí và Tuyên truyền, trong số những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu được Chỉ thị số 42-CT/TW nêu ra, việc đào tạo, bồi dưỡng và phát triển lực lượng, đội ngũ của ngành xuất bản là một trong những vấn đề trọng tâm nhất, bởi chất lượng nguồn nhân lực sẽ giữ vai trò quyết định đối với sự phát triển bền vững của bất cứ ngành, lĩnh vực nào.

"Thực tế, triển khai công tác đào tạo nguồn nhân lực cho ngành xuất bản vẫn còn một số hạn chế, kết quả đào tạo chưa thực sự đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách cần phải đổi mới và nâng cao hơn nữa chất lượng đào tạo nguồn nhân lực cho hoạt động xuất bản", ông Sơn khẳng định.

Từ góc nhìn của đơn vị quản lý, thạc sĩ Phạm Tuấn Vũ - Phó Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành (Bộ Thông tin và Truyền thông) cho rằng, nguồn nhân lực - đội ngũ những tri thức, sáng tạo, nhiệt huyết, tận tâm và trách nhiệm là tài sản quý báu nhất, quan trọng nhất, quyết định thành bại trong cạnh tranh và việc hiện thực hóa tầm nhìn, sứ mệnh trong quá trình phát triển của các nhà xuất bản, đơn vị phát hành, cơ sở in.

Đào tạo biên tập viên "3 trong 1"

PGS.TS Đỗ Thị Quyên - Chủ tịch Hội đồng trường, Đại học Văn hóa Hà Nội - đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực cho hoạt động xuất bản Việt Nam.

"Thứ nhất cần chú trọng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên. Thứ hai là gắn kết cơ sở đào tạo với cơ quan, doanh nghiệp sử dụng sản phẩm đào tạo, hợp tác quốc tế trong khu vực và thế giới về công tác đào tạo nói chung, công tác đào tạo và nâng cao trình độ đội ngũ giảng viên của ngành đào tạo nói riêng.

Thứ ba, đổi mới đào tạo từ hình thức đến nội dung chương trình, nội hàm từng môn học. Thứ tư, tăng cường hệ thống học liệu (bao gồm giáo trình, tài liệu chuyên khảo, tham khảo) phục vụ công tác đào tạo", bà Quyên nhấn mạnh.

Để thực hiện thành công Chiến lược thúc đẩy phát triển lĩnh vực Xuất bản, In và Phát hành xuất bản phẩm giai đoạn 2021 - 2025, Tiến sĩ Trần Chí Đạt - Giám đốc - Tổng Biên tập Nhà xuất bản Thông tin và Truyền thông cho rằng, cần từng bước chuyển đổi số trong hoạt động xuất bản. Các nhà xuất bản và công ty phát hành sách cần phải có đội ngũ nhân lực có năng lực đáp ứng các yêu cầu, đòi hỏi từ thực tiễn chuyển đổi số.

Để thực hiện được điều này, theo Tiến sĩ Trần Chí Đạt, các cơ sở đào tạo cần nâng cao nhận thức về chuyển đổi số, bồi dưỡng, nâng cao kỹ năng, nghiệp vụ trong việc ứng dụng công nghệ cho đội ngũ lãnh đạo, cán bộ, giảng viên của nhà trường. Đồng thời, cần nhanh chóng xây dựng và phát triển hệ thống đại học số/trung tâm nghề số, trung tâm bồi dưỡng số thuộc các cơ sở đào tạo ngành xuất bản, phát hành.

Với góc nhìn của đơn vị làm sách, ông Vũ Trọng Đại, Giám đốc Công ty Xuất bản Khoa học và Giáo dục Thời Đại (TIMES) cho rằng, tác động của AI tới lĩnh vực xuất bản là không thể phủ nhận.

Vì vậy, để trở thành những người sáng tạo nội dung - biên tập viên kiểu mới cần được đào tạo và tự đào tạo về những năng lực sau:

Thứ nhất là đào tạo năng lực tư duy. Theo ông Đại, AI đang là trợ lý đắc lực cho mọi lĩnh vực song nó chưa phát triển tới mức có thể lý luận và chưa có cảm xúc. AI vẫn phụ thuộc vào cách đặt vấn đề/đặt câu hỏi của con người để đưa ra câu trả lời. Do đó, việc đào tạo năng lực về tư duy nên là mục đích chính của việc dạy và học ngày nay, chứ không phải là dạy và học kiến thức như trước đây.

Thứ hai là xây dựng bộ kỹ năng biên tập theo chuẩn mới, tức là biết ứng dụng công nghệ nói chung và AI nói riêng vào học tập và làm việc. 

"Tôi thực sự kỳ vọng các biên tập viên kiểu mới - các nhà sáng tạo nội dung sẽ có năng lực 'ba trong một' gồm: hoạch định đề tài, biên tập đồng thời trình bày và thiết kế, định hướng truyền thông. Thậm chí, biên tập viên tương lai phải có năng lực 'nhiều trong một'. Bộ kỹ năng mới hình thành cũng là lúc mà khái niệm về biên tập viên kiểu mới cũng sẽ hình thành", ông Đại nêu quan điểm.

Thứ ba là trang bị nhận thức nền tảng về thế giới và Việt Nam, hình thành bản lĩnh của biên tập viên thời đại mới.Theo ông Đại, trong bối cảnh hiện nay, khi việc sử dụng AI không đúng đắn có thể biến một người bình thường trở thành một gã khủng bố, thì sự ngờ nghệch về xã hội hoặc thiếu nền tảng dựa trên những giá trị nhân bản có thể gây nên tác hại khôn lường. 

Phát biểu tổng kết hội thảo, ông Phan Xuân Thủy - Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương nhấn mạnh, công tác đào tạo nguồn nhân lực phải góp phần giúp ngành xuất bản thực hiện tốt hai nhiệm vụ kép, vừa phục vụ nhiệm vụ chính trị, tư tưởng, đáp ứng nhu cầu đọc sách của nhân dân, vừa thực hiện tốt nhiệm vụ kinh tế, xây dựng ngành xuất bản trở thành một ngành công nghiệp văn hóa mũi nhọn, phát triển toàn diện, vững chắc.

Tháng 11/2019, FCC ra quy định cấm dùng tiền từ Quỹ Dịch vụ phổ quát (USF) của FCC để mua thiết bị, dịch vụ từ các nhà cung ứng được xem là nguy cơ an ninh quốc gia. Mỗi năm, USF cấp hơn 8,5 tỷ USD để trợ giá cho nhà mạng nhằm mục đích đưa băng rộng về vùng nông thôn.

Trong tuyên bố hôm 30/6, Chủ tịch FCC Ajit Pai cho biết quyết định dựa trên sức nặng của bằng chứng. Theo ông, Huawei và ZTE đều có liên hệ mật thiết đến Đảng Cộng sản Trung Quốc và quân đội Trung Quốc. Họ phải tuân thủ pháp luật nước này và hợp tác với tình báo. “Chúng ta không thể và sẽ không cho phép Đảng Cộng sản Trung Quốc khai thác lỗ hổng mạng và xâm phạm cơ sở hạ tầng truyền thông quan trọng”, Chủ tịch FCC khẳng định.

FCC đã cân nhắc hành động gần đây từ Quốc hội Mỹ, cộng đồng tình báo, đồng minh và các nhà cung cấp dịch vụ viễn thông tại nước khác. Năm 2019, chính quyền Tổng thống Trump đưa Huawei vào danh sách đen của Bộ Thương mại, cấm doanh nghiệp Mỹ chuyển giao công nghệ cho Huawei nếu không có giấy phép đặc biệt.

Tháng 3/2020, ông Trump ký lệnh cấm công ty Mỹ dùng nguồn vốn liên bang để mua sắm thiết bị từ các đối tác bị xem là nguy cơ an ninh quốc gia. Mỹ cũng thiết lập chương trình 1 tỷ USD nhằm hỗ trợ nhà mạng nhỏ loại bỏ và thay thế thiết bị Huawei, ZTE.

Một số nước như Australia, New Zealand, Nhật Bản và Đài Loan đã cấm Huawei trong các mạng viễn thông của mình.

Du Lam (Theo ZDN)

Chính quyền Trump phá “giấc mộng đế vương” của Huawei

Gần 2 năm trước, Huawei đặt ra mục tiêu tham vọng: trở thành nhà sản xuất smartphone lớn nhất thế giới vào năm 2020. Tuy nhiên, giấc mơ ấy khó thành.

Ảnh minh họa. Nguồn: GZERO.

Việc cựu Tổng thống Donald Trump đắc cử có thể mở ra một kỷ nguyên bất ổn đối với sự phát triển của trí tuệ nhân tạo tại Mỹ. Theo chuyên gia AI Gary Marcus, tác giả cuốn Taming Silicon Valley, triển vọng về một khuôn khổ pháp lý hiệu quả để kiểm soát AI tạo sinh dưới chính quyền Trump là điều khó xảy ra.

“EU đã có Đạo luật AI, nhưng Mỹ gần như không có luật cụ thể nào để bảo vệ công dân khỏi rủi ro AI. Tôi không thấy điều này sẽ thay đổi trong vài năm tới”, ông Marcus nhận định.

Viễn cảnh đen tối của AI tại Mỹ

Bên cạnh điểm nghẽn về hành lang pháp lý, chuyên gia AI nhận định các cơ sở hạ tầng cũng tạo ra nhiều thách thức với sự phát triển của trí tuệ nhân tạo.

Dưới thời chính quyền ông Biden, công ty Microsoft, Amazon, Google, Meta đã nỗ lực tiếp cận năng lượng hạt nhân để vận hành trung tâm dữ liệu khổng lồ. Dù vậy, kế hoạch này chưa được thông qua. Năng lượng hạt nhân được coi giải pháp hợp lý về mặt kỹ thuật nhưng đổ dồn nguồn lực này cho một nhóm nhỏ có thể ảnh hưởng đến các ngành khác.

“Dưới chính quyền Trump, kế hoạch này nhiều khả năng sẽ được thúc đẩy mạnh mẽ, bất chấp những xung đột lợi ích tiềm tàng. Tôi không nghĩ Trump có khái niệm về ‘xung đột lợi ích’. Ông ấy thường bỏ qua các chuẩn mực trước đây. Ai sẽ ngăn ông ấy?”, tác giả cuốn Taming Silicon Valleynhận định.

Chuyên gia AI Gary Marcus. Ảnh: Wired.

Cũng theo vị chuyên gia này, mối nguy lớn hơn nằm ở sự gia tăng quyền lực của các tập đoàn công nghệ lớn trong xã hội Mỹ. Ông nhấn mạnh chính quyền Tổng thống Trump được cho là thân thiện với Big Tech nên khó có thể thực thi các biện pháp kiểm soát cần thiết. Trong khi các công ty Big Tech sẽ không tự điều chỉnh hay ban hành ra một bộ quy tắc chung nào về đạo đức AI, chính phủ Mỹ lại quá lệ thuộc vào họ để đạt được lợi ích cuối cùng.

Ông Marcus cũng chỉ ra nếu không có sự phản kháng quyết liệt từ công chúng, những tác động tiêu cực của AI sẽ trở nên trầm trọng hơn. Chuyên gia AI khuyến nghị người dân cần lên tiếng mạnh mẽ để buộc các tập đoàn công nghệ phải chịu trách nhiệm. AI tạo sinh không chỉ gây tổn hại cho môi trường mà còn làm xói mòn văn hóa sáng tạo, xuyên tạc thông tin.

Với một tương lai mà các tiêu chuẩn pháp lý có thể bị xóa nhòa dưới ảnh hưởng của chính trị và lợi ích kinh tế, Mỹ có nguy cơ trở thành nơi thử nghiệm không kiểm soát cho những công nghệ mạnh mẽ và nguy hiểm nhất. Chỉ có sự đoàn kết và quyết tâm của cộng đồng quốc tế mới có thể “thuần hóa” Silicon Valley, ngăn AI gây ra những hậu quả khôn lường cho xã hội.

Niềm hy vọng đặt ở tân lãnh đạo Bộ Hiệu quả

Trong bối cảnh AI đang đặt ra những thách thức nghiêm trọng về mặt pháp lý, môi trường và xã hội, Elon Musk, người từng cảnh báo về rủi ro của công nghệ này, được kỳ vọng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc định hình chính sách AI tại Mỹ. Thế nhưng, ông Gary Marcus cho rằng đây là canh bạc may rủi.

“Elon là một trong những người đầu tiên cảnh báo về rủi ro của AI, nhưng giờ đây ông đã đầu tư rất nhiều vào công nghệ này. Khó để trông chờ Musk đưa ra những khuyến nghị trung lập cho chính quyền Trump khi bản thân ông ấy có nhiều lợi ích tài chính liên quan”, tác giả Gary Marcus nhận xét.

Cuốn sách Taming Silicon Valley được xuất bản bởi Nhà xuất bản Viện Công nghệ Massachusetts. Ảnh:Amazon.

Điều trớ trêu hơn nằm ở sự xung đột giữa hình ảnh của ông Musk với thực tế. Tesla, công ty mang lại phần lớn tài sản và tầm ảnh hưởng cho Musk, được xem là thân thiện với môi trường. Trong khi đó, các mô hình AI mà Musk theo đuổi lại tiêu thụ khối lượng lớn năng lượng và nước, gây ra tác động không nhỏ đến môi trường. Với dự đoán chính quyền Tổng thống Donald Trump sẽ nới lỏng các quy định môi trường, Marcus cho rằng những mâu thuẫn lợi ích này sẽ trở thành vấn đề đáng lo ngại.

Trước đó, dù ký tên vào bức thư kêu gọi tạm dừng phát triển AI trong sáu tháng, nhà sáng lập SpaceX lại ngầm xây dựng một cụm GPU khổng lồ cho các dự án AI riêng.

Ngoài ra, ông Marcus nhận thấy sự tập trung quá mức vào trí tuệ nhân tạo sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy hơn là lợi ích. Nếu AI tạo sinh không sớm mang lại lợi nhuận, bong bóng sẽ vỡ, tức nền kinh tế Mỹ phải chịu một khoản nợ khổng lồ.

Trong bức tranh tối tăm của AI tại Mỹ, quyết định của tân lãnh đạo Bộ Hiệu quả là một biến số khó lường. Vì vậy, mỗi cá nhân phải tự hình thành ý thức khi sử dụng AI tạo sinh. Đây cũng là thông điệp chính trong cuốn sách Taming Silicon Valleycủa chuyên gia Gary Marcus.

Đọc được sách hay, hãy gửi review cho Tri Thức - Znews

Bạn đọc được một cuốn sách hay, bạn muốn chia sẻ những cảm nhận, những lý do mà người khác nên đọc cuốn sách đó, hãy viết review và gửi về cho chúng tôi. Tri Thức - Znews mở chuyên mục “Cuốn sách tôi đọc”, là diễn đàn để chia sẻ review sách do bạn đọc gửi đến qua Email: books@znews.vn. Bài viết cần gửi kèm ảnh chụp cuốn sách, tên tác giả, số điện thoại.

Trân trọng.