Xin cứu bé có bệnh mà không có tiền chữa

Năm 34 tuổi, ông đến Los Angeles, Mỹ, nhưng không xin được việc bởi không biết tiếng Anh và chứng chỉ giáo viên tại Bolivia cũng không được công nhận. Mặc dù đối mặt với rào cản ngôn ngữ, Escalante không bỏ cuộc. Ông vừa theo học ĐH California, đồng thời bắt đầu tự học tiếng Anh trong khi làm các công việc bán thời gian như rửa bát.

Khoảng thời gian này đã đặt nền móng cho những phương pháp giảng dạy đổi mới mà sau này ông sử dụng để trao quyền và thay đổi cuộc đời các học sinh của mình.

Mất 10 năm mới có được chứng chỉ giáo viên, thầy Escalante đến nhiều trường xin phỏng vấn nhưng đều bị từ chối. Cuối cùng, ở tuổi 44, ông bắt đầu sự nghiệp giảng dạy tại Trường Trung học Garfield ở Đông Los Angeles, một cơ sở giáo dục gặp khó khăn bởi những thách thức kinh tế xã hội và kỳ vọng học tập thấp. 

Jaime Escalante lúc đầu cũng chỉ hy vọng thời gian nhanh trôi để kết thúc lớp những học sinh cá biệt, nhưng dần nhận ra những đứa trẻ không xấu như ông tưởng. Các em đều xuất phát điểm từ những gia đình nghèo khó. Chính sự buông bỏ của nhà trường và sự thờ ơ của gia đình đã khiến các em thấy bất an, thích làm loạn để gây sự chú ý, lâu dần trở thành thói quen xấu.

Không nản lòng trước những trở ngại hay vấp phải sự hoài nghi của đồng nghiệp và ban giám hiệu, Escalante bắt đầu thay đổi câu chuyện. 

Điều khiến Escalante trở nên khác biệt là phương pháp giảng dạy đầy sáng tạo của ông. Thầy tin tưởng vào việc làm cho các môn học phức tạp trở nên dễ tiếp cận và hấp dẫn đối với học sinh của mình. Escalante kết hợp các ví dụ thực tế, hoạt động tương tác và khiếu hài hước vào bài học của mình. Ông hiểu rằng để tiếp cận được những học sinh bị coi là “không thể dạy được”, cách tiếp cận truyền thống là không đủ. 

Quan trọng hơn, ông tìm cách cổ vũ tâm lý học sinh. Bởi hoàn cảnh gia đình nên các em đều có phần tự ti và lòng tự trọng mạnh mẽ, khát khao được công nhận nên Escalante chuyển dạy học từ thụ động sang chủ động. Ông dán nhiều khẩu hiệu cổ vũ trong lớp và ảnh của những ngôi sao thể thao trên tường. Trước khi vào lớp, ông khuyến khích học sinh khởi động và nhảy múa như một đội cổ vũ bóng bầu dục khiến tinh thần phấn chấn, theo Journalnegroed.org.

Đến đào tạo những “lứa học sinh” đầu tiên đỗ đại học

Khi thầy Escalante dần hòa nhập với sinh viên, ông nhận thấy một thực tế rằng chưa học sinh nào được nhận vào đại học. Tâm lý phổ biến của người dân là vô vọng và khuyên thầy đừng vô ích. Tuy nhiên, Escalante đáp lại một cách đầy thuyết phục, nói rằng: "Nếu hy vọng vuột mất, hãy cho phép tôi truyền nó, vì tôi là một nhà giáo dục".

"Tôi sẽ dạy các bạn toán và đó là ngôn ngữ của các bạn. Với điều đó, các bạn sẽ thành công. Các bạn sẽ vào đại học và ngồi ở hàng đầu tiên, không phải hàng cuối vì bạn sẽ biết nhiều hơn bất kỳ ai", theo The New York Times.

Escalante khuyến khích học sinh theo đuổi chương trình AP, cung cấp cho học sinh THPT những khóa học có độ khó tương đương với các môn học ở trình độ đại học.

Ở Mỹ thời điểm đó, chỉ có 2 trường mở khóa học AP và cũng thường chỉ dành cho con nhà khá giả ở các trường tư thục. Escalante đã thành lập lớp dự bị AP của riêng mình. Bất chấp sự phản đối của giáo viên và phụ huynh, ông vẫn kiên quyết, nhấn mạnh rằng tất cả học sinh đều có thể học tập với sự kiên trì và phương pháp đúng đắn.

Dành cả cuối tuần và ngày lễ, Escalante cung cấp chương trình đào tạo chuyên sâu, yêu cầu tăng thêm giờ vào các ngày trong tuần. Ông luôn nhắc nhở học sinh “không có nỗ lực kiên trì thì không có thiên tài” để tiếp thêm quyết tâm cho học sinh. 

Bất chấp những thách thức ban đầu, một năm sau, tất cả 18 học sinh trong lớp đã vượt qua kỳ vọng bằng cách vượt qua thành công kỳ thi AP.

Tuy nhiên, thành công “khó tin” này vấp phải sự hoài nghi từ Cơ quan Kiểm tra Giáo dục Mỹ (ETS), cơ quan nghi ngờ gian lận và hủy bỏ kết quả. Thầy Escalante đã nộp đơn xin cho các em thi lại và với sự chấp thuận của ETS, tất cả 18 học sinh đều đỗ lại và được nhận vào các trường đại học danh tiếng.

Bất chấp lời mời từ các tổ chức giáo dục nổi tiếng, Escalante vẫn chọn ở lại trường đã gắn bó với mình. Trong 35 năm tiếp theo, ông tiếp tục cố vấn cho hơn 400 sinh viên, hướng dẫn họ thành công tại Ivy League, MIT và Harvard. 

Năm 1988, thầy Escalante được Tổng thống Mỹ Ronald Reagan trao Huân chương Giáo dục Xuất sắc của Tổng thống. Tổng thống Obama nhận định "thầy Jaime đã chứng minh rằng một người đến từ đâu không nhất thiết phải xác định họ có thể đi được bao xa”.

Thành công của thầy Escalante tại trường trung học Garfield đã minh chứng rằng với sự hướng dẫn đúng đắn, ngay cả những người bị coi là “khó dạy” cũng có thể đạt được thành tựu vĩ đại. Các nhà giáo dục trên khắp thế giới tiếp tục lấy cảm hứng từ câu chuyện của ông, kết hợp các phương pháp và triết lý của ông vào phương pháp giảng dạy của riêng họ. 

Tác động của Escalante đối với giáo dục vượt qua nhiều thế hệ, cũng đóng vai trò như một lời nhắc nhở về tầm ảnh hưởng sâu sắc của một giáo viên tận tâm đối với cuộc đời của học sinh.

Chứng chỉ ABS ra đời là tham vọng của quốc gia này nhằm tạo ra “hệ thống giáo dục tốt nhất phương Tây”. Theo tiêu chuẩn của chứng chỉ mới, học sinh cuối cấp (lớp 12 và 13) sẽ phải học 5 môn thay vì 3 môn.

Chia sẻ về cải cách giáo dục này, Thủ tướng Anh mong muốn không trẻ nào bị bỏ lại phía sau. Bởi Tiêu chuẩn tiếng Anh nâng cao (ABS) sẽ giúp các học sinh giỏi cả tiếng Anh lẫn tính toán. Dự kiến, Chính phủ Anh sẽ tiến hành cuộc tham vấn các chuyên gia vào mùa thu trước khi triển khai kế hoạch mới trong thực tế.

Kế hoạch mới bị phản đối

Hiện tại, kế hoạch này của Thủ tướng Anh bị các chuyên gia giáo dục phản đối kịch liệt. Họ cho rằng, kế hoạch mới là bước đi sai lầm không mang lại hiệu quả vì nhiều trường không tuyển được giáo viên dạy.

Thừa nhận khó khăn, Thủ tướng Rishi Sunak cho biết: “Kế hoạch của tôi cần nhiều giáo viên những năm tới”. Do đó, ông quyết định miễn thuế 30.000 bảng Anh (896 triệu đồng) trong 5 năm đầu tiên đi dạy cho giáo viên. 

Tuy nhiên, Tiến sĩ Rachel Roberts, giảng viên Đại học Reading, đồng thời là cựu Chủ tịch Hiệp hội Giảng dạy tiếng Anh Quốc gia, cho rằng: “Điều này không công bằng đối với giáo viên dạy lâu năm. Miễn thuế không phải là phương pháp làm tăng số lương giáo viên tiếng Anh".

Hiệu trưởng các trường trung học cũng cho biết thông báo tuyển dụng vẫn được triển khai, nhưng không thể tìm được giáo viên phù hợp. Thậm chí, số lượng sinh viên học Sư phạm tiếng Anh tại Đại học Reading giảm xuống 1/3 trong năm 2023. Ông Rachel Roberts nhận định, xu hướng này sẽ tiếp tục tăng trong tương lai.

Ông cũng bày tỏ thêm, đề xuất Toán và tiếng Anh là môn bắt buộc dành cho học sinh đến 18 tuổi phi lý vì quốc gia này đang thiếu giáo viên trầm trọng. 

Cùng quan điểm trên, giáo sư Lee Elliot Major của Đại học Exeter, cho rằng kế hoạch mới viển vông vì hệ thống giáo dục Anh đang đối mặt với những thách thức và bất bình đẳng trong xã hội.

"Ý tưởng triển khai Toán là môn học bắt buộc khá mơ hồ. Theo tôi, việc hủy bỏ chứng chỉ A-level là không cần thiết", Hiệu trưởng Trường Trung học Brookvale Groby, ông Learning Campus bày tỏ. 

Còn ông Paul Whiteman Tổng thư ký của Hiệp hội Hiệu trưởng Quốc gia lại cho rằng kế hoạch mới cải cách nền giáo dục của Chính phủ Anh không cùng tiếng nói với giáo viên. Bởi giáo dục Anh đang đối diện với khủng hoảng thiếu giáo viên và trường học xuống cấp trầm trọng.

Trong khi đó, Bộ trưởng Giáo dục Anh Gillian Keegan lại đồng tình với kế hoạch cải cách mới do Thủ tướng Rishi Sunak đề ra. Bà cho rằng: "Tiêu chuẩn tiếng Anh nâng cao (ABS) mới sẽ giúp trẻ em dù sống ở đâu, đến từ khu vực nào cũng đều nhận được nền giáo dục tốt nhất và sẽ dễ dàng thành công trong tương lai".

Theo The Guardian

Để tốt nghiệp, trường tiểu học yêu cầu học sinh nói tiếng Anh lưu loát

Cũng dành sự quan tâm lớn cho ngành Khoa học Sức khỏe, TSKH. Nghiêm Vũ Khải, nguyên Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ nhận định nhiều cơ hội nhất sẽ là lĩnh vực y học chính xác. Theo ông, cuộc sống chính là phần thưởng quý giá nhất. 

“Bởi thế, những nghiên cứu, phát minh trong lĩnh vực y học chính xác giúp chữa các bệnh nan y như ung thư, AIDS hay các bệnh dịch tiềm ẩn… sẽ có nhiều ưu thế nhất năm nay”, vị chuyên gia nhận định.

Liên hệ đến Hội nghị COP28 tại UAE đang quy tụ đông đảo các chính trị gia và giới khoa học trên khắp thế giới, nguyên Thứ trưởng Bộ KH&CN cho rằng biến đổi khí hậu cũng là một bài toán nan giải của cả nhân loại. Thậm chí, đây còn là thời điểm then chốt cho các hành động vì khí hậu khi các hiện tượng thời tiết cực đoan đang có chiều hướng gia tăng và ngày càng khốc liệt hơn trên toàn cầu. 

“Phát triển xanh và kinh tế tuần hoàn đang được xem là vũ khí quan trọng trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Bởi thế, đây cũng là một lĩnh vực giàu triển vọng”, ông Khải bổ sung.

Nhận định này nhận được nhiều sự đồng tình của các nhà khoa học quốc tế. Theo GS. Thalappil Pradeep, chủ nhân Giải Đặc biệt VinFuture 2022 cho Nhà khoa học từ các nước đang phát triển, trong thế giới hiện nay, thách thức lớn nhất mà nhân loại phải đối mặt là biến đổi khí hậu, suy giảm đa dạng sinh học và bất bình đẳng... 

Vị Giáo sư người Ấn Độ cho rằng, từ góc nhìn riêng, mỗi người đều thấy được những điều tốt đẹp trong các nghiên cứu. Tuy nhiên, ông tin tưởng, Hội đồng Giải thưởng VinFuture, với nhiều đại diện có nền tảng xuất sắc, sẽ nhận thấy điều gì là tốt cho thế giới và chắc chắn sẽ đưa ra quyết định đúng đắn. 

Trong khi đó, TS. Van Schepler-Luu tại Viện Nghiên cứu Lúa quốc tế ở Phillippines (IRRI) dự đoán các nghiên cứu đột phá trong lĩnh vực Trí tuệ nhân tạo, chỉnh sửa gen hoặc các dự án giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu sẽ được chú ý và có khả năng đoạt giải năm nay. 

“Đây là các lĩnh vực nổi bật và cấp thiết hiện nay, đặc biệt khi chúng ta đối mặt với những thách thức to lớn về môi trường và sức khỏe, cũng như cần sự phát triển của công nghệ thông minh để giải quyết các vấn đề xã hội”, “nhà lúa học” gốc Việt phân tích. 

Chủ đề mùa giải mang tầm nhìn toàn cầu, ý nghĩa nhân văn và thời đại

“Chung sức toàn cầu” cũng chính là chủ đề của Giải thưởng VinFuture năm nay. Với thông điệp đó, VinFuture mùa 3 đã nhận được 1.389 hồ sơ đề cử từ hơn 90 quốc gia và vùng lãnh thổ - tăng gấp 3 lần so với mùa giải đầu tiên. 

TSKH. Nghiêm Vũ Khải cho biết ông đặc biệt ấn tượng với sự trưởng thành nhanh chóng của giải thưởng KHCN toàn cầu đầu tiên do người Việt khởi xướng. Tuy mới bước sang mùa giải thứ 3 nhưng VinFuture đã trở thành một trong những giải thưởng uy tín tầm cỡ thế giới về KHCN và đổi mới sáng tạo.

Theo ông, “Chung sức toàn cầu” là một chủ đề mang tính nhân văn và thời đại và cũng là một đòi hỏi cấp bách của nhân loại.   

“Chủ đề thể hiện tầm nhìn lớn lao và bao quát của Giải thưởng khi không chỉ gắn kết các nhà khoa học với nhau mà còn gắn kết cả nhà hoạch định chính sách, nhà kinh tế, người dân, doanh nghiệp, các tổ chức khu vực và quốc tế… cùng chung tay giải quyết những bài toán lớn mà nhân loại đang phải đối mặt”, ông Khải phân tích.  

Theo vị chuyên gia, nhiều vấn đề mới phát sinh hiện nay, như biến đổi khí hậu, đại dịch… đã vượt qua biên giới quốc gia và trở thành những thách thức toàn cầu. Nếu chỉ dùng những nguồn lực đơn lẻ, riêng biệt thì không thể giải quyết được. Ngược lại, “chung sức toàn cầu” còn giúp ngày càng nhiều người dân trên thế giới được thụ hưởng những thành quả mà KHCN mang lại. 

Chủ đề này cũng được GS. David Neil Payne, đồng chủ nhân Giải thưởng Chính VinFuture 2022, đánh giá rất cao. 

“Sự đoàn kết nhân loại nhằm giải quyết các vấn đề chung có ý nghĩa lớn và những giải thưởng như VinFuture sẽ là nhân tố đặc biệt quan trọng để làm bền chặt hơn sợi dây liên kết ấy”, GS. Payne nhìn nhận. 

Trong khi đó, GS. Pieter Cullis cho rằng nội hàm “chung sức toàn cầu” trên thực tế đã được thể hiện xuyên suốt trong 2 mùa giải vừa qua. Những công trình đạt Giải thưởng Chính của mùa 1 và 2 đều là tổ hợp của các nghiên cứu trên nhiều lĩnh vực khác nhau. Theo GS. Cullis, có những công trình nghiên cứu riêng lẻ mãi mãi không đi đến đích nhưng khi “chung sức” thì lại có thể tạo ra những giá trị đột phá.

“Việc đề cao tính liên ngành chính là một tiêu chí rất khác biệt của VìnFuture so với các giải thưởng quốc tế khác. Nó cho thấy tầm nhìn cũng như tầm vóc toàn cầu của một giải thưởng với sứ mệnh phụng sự nhân loại”, nhà khoa học người Canada nhận định. 

Chủ nhân của các giải thưởng VinFuture với tổng trị giá 4,5 triệu USD sẽ lộ diện trong Lễ trao giải diễn ra vào tối ngày 20/12 tới tại Hà Nội. Đây sẽ là thời khắc quan trọng, vinh danh những nhà phát minh của những công trình đột phá, “chung sức toàn cầu” góp phần kiến tạo môi trường sống bền vững và một cuộc sống tốt đẹp hơn cho các thế hệ tương lai. 

Thanh Hà