- Chị tâm đắc điều gì nhất trong bộ sách 'Tiên vui vẻ'?

Đó chính là nội dung. Con tôi cũng ở lứa tuổi 3-8 nên tôi lấy ý tưởng từ những tình huống, cuộc sống xung quanh và khá hài lòng khi tạo được kịch bản để các bạn nhỏ thấy hứng thú. Về tạo hình nhân vật, trong bộ 5 cuốn Tiên vui vẻcó 3 cuốn được tạo hình hoàng tử, công chúa theo phong cách Việt Nam. Hay hình ảnh bà tiên cũng mang nét đặc trưng của Việt Nam.

Tôi không lấy hình tượng hoàng tử, công chúa ở một thời điểm nào nhất định vì hiện tại nhiều bạn nhỏ cũng là công chúa, hoàng tử trong mắt bố mẹ. Khi đọc sách, các em sẽ có sự tiếp cận tìm hiểu thêm về văn hóa Việt Nam.

- Chị từng chứng kiến câu chuyện nào ngoài đời sống khiến bản thân nung nấu thực hiện một bộ sách rèn luyện kỹ năng không đòn roi, chiều theo cảm xúc của các bé như vậy?

Tôi lấy ý tưởng từ chính câu chuyện của nhà mình. Lúc viết sách, tôi đo phản ứng từ con gái. Tôi kể cho con nghe, bé hỏi tôi là mẹ đang viết về con đúng không và gọi tôi là bà tiên vui vẻ.

Trước kia, tôi khá cầu toàn nên đã từng bắt con làm theo ý cha mẹ và chỉ cho con biết hậu quả của hành động đó. La mắng thì dễ, kiên nhẫn chỉ bảo mới khó. Sau đó, tôi cũng thấy con đã có thể điều chỉnh được mọi thứ tốt hơn.

Ngoài chuyện dạy con, tôi cũng muốn rèn thói quen đọc sách từ nhỏ thông qua bộ sách tranh này. Ban đầu, bộ sách chỉ nhằm mục đích cơ bản là giúp ba mẹ rèn luyện kỹ năng cho con một cách vui vẻ hơn. Sau đó, tôi khá bất ngờ khi một số người chung tay tặng 1.000 cuốn sách cho trẻ mồ côi có hoàn cảnh khó khăn. Thậm chí, nhiều người bày tỏ mong muốn đây là bộ giáo trình để rèn luyện kỹ năng cho con. Đó là điều bất ngờ với tôi.  

Người đọc sẽ tìm thấy bài học gì đó cho họ

- Tại sao chị lại chọn thiếu nhi là đối tượng sáng tác của mình? 

Tiên vui vẻlà sách tranh nên đối tượng chính là các bé 3-8 tuổi. Tôi có nền tảng là phóng viên, làm việc với nhi đồng, thiếu niên nhiều nên tôi chỉ đang làm việc “thuận tay”. Thật ra, tôi cũng có các tác phẩm hướng tới đối tượng độc giả lớn hơn.

Tôi thấy viết cho trẻ con hay người lớn đều khó. Mặc dù sách tranh có hơn 30 trang với khoảng 15 tranh nhưng với mỗi bức tranh, chúng tôi phải phối hợp, bàn bạc với họa sĩ rồi chuyển tiếp câu chữ ra sao cho phù hợp. Với người lớn cũng vậy. Mình viết sao để họ đọc và thấy bản thân trong đó. Vì vậy dù viết 200 chữ hay 2.000 chữ thì đều khó cả.

-Viết như thế nào để người đọc thấy có mình trong đó có phải yếu tố chị bám sát khi sáng tác?

Thật ra tôi không đưa nguyên tắc hay yếu tố nào ra khi sáng tác. Nhưng viết làm sao để người đọc thấy mình trong đó, chạm được đến cảm xúc là rất quan trọng vì sẽ giữ chân họ. 

Tôi thường lấy chất liệu từ thực tế khi sáng tác. Ví dụ ở khoảng thời gian nào, đối tượng nào đều có mẫu số chung từ cuộc sống. Điều này khiến mọi người cảm thấy gần gũi và quen thuộc hơn. 

Tôi cũng thích viết cho trẻ em. Từ khi bắt đầu sáng tác, tôi luôn đặt yêu cầu là khi mình viết, người đọc sẽ tìm thấy bài học gì đó cho họ. Ví dụ khi đọc sách nhiều người sẽ lạc quan hơn, các bé sẽ biết rằng ngủ nướng không tốt, lười ăn không hay… 

- Không phải bậc cha mẹ nào cũng tin việc nuông chiều cảm xúc của trẻ sẽ khiến các bé tự nhìn nhận lỗi sai của mình, chị nghĩ gì về quan điểm này?

Chính vì vậy nên tôi mới viết bộ sáchTiên vui vẻ. Nhiều phụ huynh lo sợ, không để con mình phạm sai lầm như lười ăn, ngủ nướng, thức khuya…Tôi viết từ trải nghiệm của mình với con nhưng tôi cũng chỉ cho con tự trải nghiệm và nhận lấy hậu quả của những việc không tốt một cách có giới hạn. Thay vì trải nghiệm thật sự thì tôi muốn có một bà tiên vui vẻ giúp sức phụ huynh, để các bạn nhỏ trải nghiệm khi đọc sách và tự rút ra bài học cho bản thân.

- Sách, truyện hiện tại muôn hình muôn vẻ, vô cùng sáng tạo. Tuy nhiên, chị có nghĩ một số cuốn sách quá chú trọng đến hình thức mà không quan tâm đến nội dung?

Đúng là có khá nhiều trường hợp như vậy. Một số người chưa hiểu rõ về sách tranh sẽ làm những cuốn sách na ná, tương tự sách tranh nhưng lại có nội dung không phù hợp, thậm chí đọc rất sợ. 

Thay vì thay đổi người khác, tôi sẽ cố gắng phát triển khả năng của bản thân. Tôi luôn tranh thủ kiếm nhiều cơ hội để học hỏi, làm tốt phần việc của mình. Tôi tin bạn đọc sẽ nhận ra cái gì là tốt và phù hợp về lâu dài để lựa chọn.

- Chị có thể tiết lộ về một dự án đang ấp ủ trong tương lai?

Tôi cũng bất ngờ khi có thể viết được một bộ sách tranh như Tiên vui vẻ.Đây là bộ sách tranh đầu tiên và tôi phát hiện ra mình có rất nhiều ý tưởng bay bổng, dẫn ra nhiều tình huống. Tôi cũng có thể làm việc với họa sĩ, phác thảo ý tưởng để họ tham khảo. 

Năm nay, tôi cùng ê-kíp sáng tác sẽ có 2 bộ sách tranh. Một là bộ Em yêu biển đảo Việt Namvà một bộ về tình bạn của bút chì cùng đồng bọn đáng yêu. 

Em yêu biển đảo Việt Namgồm 6 cuốn. Đó là sách tranh theo hình thức văn vần, kể về cuộc sống của trẻ em ở các hòn đảo Việt Nam, tình bạn của các bạn nhỏ ở đất liền dành cho bạn bè nơi đảo xa và câu chuyện về các chiến sĩ bảo vệ biển đảo Tổ quốc...

Ra mắt năm 2009 và được đầu tư kinh phí sản xuất lên đến 237 triệu USD, Avatarcủa đạo diễn James Cameron từng ghi dấu mốc trong lịch sử điện ảnh thế giới khi là bộ phim có những đột phá về công nghệ quay phim 3D, mang lại một trải nghiệm hoàn toàn mới cho khán giả toàn cầu vào cuối thập niên 2000.  
 
Phim lấy bối cảnh trong tương lai gần, ở hành tinh Pandora xinh đẹp, nơi có những khu rừng nhiệt đới kỳ ảo, những cây cổ thụ khổng lồ, những loài sinh vật mạnh mẽ, hung dữ và đặc biệt là chủng tộc người da xanh Na'vi. Hành tinh Pandora có mỏ khoáng chất quý hiếm Unobtainium, được coi như chiếc chìa khóa cho cuộc khủng hoảng năng lượng tại Trái đất vào thế kỷ 22. Chính vì điều này, con người đổ bộ xuống Pandora và bỏ ra hàng trăm tỷ USD để tìm cách xâm chiếm và khai thác nguồn khoáng chất này. Tuy nhiên, việc con người xuất hiện tại hành tinh này đã phá tan sự yên bình của chủng tộc người Na'vi và có nguy cơ làm nổ ra cuộc chiến tranh tàn khốc. 

Từ ý tưởng tới khi thực hiện, đạo diễn James Cameron đã mất tới 15 năm theo đuổi dự án này. Khi ra mắt năm 2009, Avatarthu về hơn 2 tỷ USD trên toàn cầu và giúp đạo diễn James Cameron phá kỷ lục của chính mình, vượt qua Titanic để trở thành bộ phim ăn khách nhất mọi thời đại. Tính đến nay, sau vài lần phát hành lại suốt 13 năm qua, Avatarhiện có doanh thu 2,847 tỷ USD và vẫn là tác phẩm số 1 về doanh thu trong lịch sử phòng vé. Về mặt chuyên môn, bộ phim cũng nhận 9 đề cử tại giải Oscar 2010 và giành chiến thắng tại 3 hạng mục: Quay phim xuất sắc, Thiết kế sản suất xuất sắc và Hiệu ứng hình ảnh xuất sắc.
 
Đạo diễn James Cameron từng tâm sự về bộ phim này: "Tôi muốn tạo dựng nên một chuyến phiêu lưu quen thuộc trong môi trường xa lạ. Câu chuyện vẫn mang kết cấu truyền thống, nhưng chúng tôi có khá nhiều ngóc ngách thú vị dành cho khán giả. Tôi mong muốn được làm một bộ phim như thế, lấy bối cảnh ở thế giới khác, nơi có cả vẻ đẹp xen lẫn với những mối nguy hiểm rình rập". 

Tại Việt Nam, Avatar cũng đã tạo nên những kỷ lục riêng, mang nhiều ý nghĩa to lớn khi trở thành bộ phim đầu tiên được trình chiếu dưới dạng công nghệ 3D sống động, khiến khán giả cảm thấy như mình đang được trải nghiệm cùng với các nhân vật trong phim. Cách đây 13 năm,Avatarđã đưa thế giới phim ảnh trong mắt khán giả Việt Nam bước lên tầm cao mới, vươn ra thế giới với hiệu ứng kỹ thuật 3D. Đây cũng là bộ phim đầu tiên có doanh thu trên 1 triệu USD ở thị trường Việt Nam, sau gần 1 tháng ra rạp. 
 
Khi đó, đạo diễn James Cameron cũng đã quay một đoạn video ngắn gửi khán giả Việt Nam, trong đó nói: "Tôi muốn gửi tới tất cả khán giả Việt Nam lời chào và lời cảm ơn chân thành. Bộ phim Avatarđã đạt doanh thu phòng vé trên 1 triệu USD tại đất nước các bạn. Đây là một kỷ lục tuyệt vời, một kết quả trên cả mong đợi. Vì thế từ tận đáy lòng, tôi xin cảm ơn các bạn rất nhiều".

Lần trở lại này, Avatarsẽ được re-master với hình ảnh 4K sắc nét mà 13 năm trước công nghệ chưa thể đạt được cùng hệ thống âm thanh tân tiến sống động hơn. Ngoài ra bộ phim sẽ được trình chiếu với những định dạng hiện đại nhất để đem lại trải nghiệm điện ảnh đỉnh cao cho khán giả.

Chúng ta ai cũng biết Kiều là nỗi niềm cảm hứng bất tận cho nghệ thuật cũng như thơ ca. Câu chuyện của nàng Kiều đi vào tâm hồn mọi người, chìm đắm vào những ngõ ngách sâu lắng nhất. 

Cuộc đời Thúy Kiều thăng trầm muôn nghìn hình ảnh và màu sắc, hội đủ yếu tố để có thể nên tranh. Tác phẩm kinh điển nổi tiếng nhất của nền thi ca Việt Nam này là những tấn bi hài kịch cuộc đời tràn đầy điển tích có thể gợi ý cho họa sĩ những niềm cảm hứng vô biên.

Tác phẩm 'Kiếp lầu xanh' (2000)

Đã có rất nhiều danh họa Việt Nam vẽ Kiều, đó là những tài năng: Nguyễn Tư Nghiêm, Nguyễn Gia Trí, Lê Phổ, Vũ Cao Đàm, Trần Văn Cẩn, Tô Ngọc Vân... Và các tác phẩm của họ hoàn toàn có khả năng diễn tả được những tư duy và tình cảm sâu sắc nhất của chúng ta.

Vài năm gần đây, họa sĩ trẻ Nguyễn Tuấn Sơn “dấn thân” vào đề tài này với cái nhìn và cách vẽ rất đặc biệt. Đây chính là một thách thức lớn lao đặt ra cho chính anh. Làm sao diễn tả được nỗi xúc cảm của nàng Kiều đối với đời sống và môi trường xã hội hiện tại, làm sao cho khát vọng rung cảm của mình đi vào lòng tha nhân?

Ngay từ khi Nguyễn Tuấn Sơn biết rằng trong nhịp thở của mình có bóng dáng nàng Kiều, anh luôn tự nhủ phải trình bày Kiều một cách sáng tạo, mới mẻ mà vẫn giữ được vẻ thuần khiết. Không thể vẽ một nàng Kiều bằng da bằng thịt mà phải để nàng bước ra từ xúc cảm của chính bản thân anh, bằng tất cả thấu hiểu nội tâm và những nỗi niềm thầm kín còn ẩn giấu.

"Trong như tiếng Hạc" (2000)

Sơn không hề lý giải và có lẽ cũng không thể lý giải tình yêu anh dành cho Kiều đến từ đâu. Như thể là một hiển nhiên. Như thể là một định mệnh. Nếu có muôn trùng của ngàn kiếp trước, con tim của nàng Kiều phải chăng đã vượt qua trăm ngõ hoàng tuyền để trở về trong con tim của Nguyễn Tuấn Sơn?

Thiền sư Thích Nhất Hạnh có viết: "Truyện Kiều là truyện về cuộc đời, có những hoàn cảnh khổ đau, hạnh phúc và u mê của cuộc đời. Lấy con mắt của người quán chiếu nhìn vào truyện Kiều, chúng ta có thể thấy được bản chất của cuộc đời". (Thích Nhất Hạnh, "Thả một bè lau", thay lời tựa).

Nguyễn Tuấn Sơn tuyên bố: "Tôi vẽ phần hồn và tâm hồn của Kiều chứ không phải là thể xác". Như vậy, Sơn chỉ vẽ những gì anh cảm nhận được qua cái nhìn của trí tuệ, với con mắt của người quán chiếu. Ngọn cọ của Sơn phải chăng được soi sáng bằng những gì gọi là bản nguyên, để vẽ lên nỗi niềm "đứt ruột" (đoạn trường) mà chữ nghĩa không nắm bắt được?

" Sông tiền đường" (2000).

Nguyễn Tuấn Sơn sinh năm 1978, tốt nghiệp Trường Cao đẳng Sư phạm Nhạc Họa Trung ương và ĐH Mỹ thuật Việt Nam. Các tác phẩm của Sơn "Kiều" không phải minh họa tác phẩm Truyện Kiều mà là vẽ theo xúc cảm, cảm hứng, những nét vẽ trừu tượng khiến người xem tranh phải soi kỹ nhiều lần, khám phá từng đường nét của bức họa và không ngừng tưởng tượng.

Cách hiểu của Nguyễn Tuấn Sơn về Truyện Kiều qua các bức tranh của anh là một nhận thức mới, hiện đại, tránh được những áp đặt trong quá khứ (như các thiên kiến về Thúy Kiều - một kỹ nữ, Hoạn Thư - người đàn bà độc ác, ghen tuông, Thúc Sinh - kẻ trác táng, hèn nhát, Kim Trọng - gã thư sinh vô dụng, Đạm Tiên - hồn ma đáng sợ…).

Các bức tranh của anh đem lại cho người thưởng lãm những giá trị nhân văn mới từ góc nhìn hội họa, khiến họ thay đổi ít nhiều cách nghĩ quen thuộc về các nhân vật trong Truyện Kiều, nhìn ngắm họ từ nhiều khuôn mặt của cuộc đời, thêm những nỗi cảm thông với những thân phận bị cuộc đời hắt hủi, đày đọa. (Nguyễn Tuấn Sơn - Sơn "Kiều") - Báo Hà Nội Mới 2017.

Hơn hai mươi năm sáng tác tranh lấy cảm hứng từ Kiều, Nguyễn Tuấn Sơn đã có nhiều hoạt động gắn với truyện Kiều như vẽ minh họa kết hợp với thư pháp do dịch giả, nhà nghiên cứu Châu Hải Đường viết, triển lãm tranh cảm hứng từ các nhân vật trong Truyện Kiều, đem các tác phẩm vẽ về Truyện Kiều giới thiệu tại nước ngoài…

Hơn nữa, niềm đam mê của Nguyễn Tuấn Sơn không chỉ dừng lại ở việc vẽ Kiều, anh còn là nhà sưu tập truyện Kiều cổ xưa.

"Quan âm các" (2004).

Ngày 1/8 tại Trung tâm Văn hóa Pháp Hà Nội, Hội thảo minh họa Truyện Kiều dưới góc nhìn minh triết Việt đã diễn ra, với sự tham gia của nhà nghiên cứu Trần Đình Tuấn, nhà nghiên cứu Lê Nghị và họa sĩ Nguyễn Tuấn Sơn. Đây là hoạt động đặc biệt do Viện Pháp tổ chức nhân kỷ niệm 200 năm ngày mất của danh nhân văn hóa thế giới - đại thi hào dân tộc Nguyễn Du (1765 - 1820). Hội thảo nhằm tiếp cận thông tin để giải đáp thắc mắc và đưa ra những giả thuyết mới về góc khuất trong lịch sử Truyện Kiều, qua đó, mỗi người tự suy ngẫm về lịch sử và văn hóa dân tộc Việt.

Trong dịp này, Nguyễn Tuấn Sơn công bố bản Kiều Kinh 1898, giới thiệu tới khán giả tác phẩm Truyện Kiều dưới dạng bản kinh ngự dụng (chuyên dành cho vua chúa). Cuốn Kiều Kinh này được Công Thiệu Đường in vào mùa Đông năm Mậu Tuất (1898), dưới thời vua Thành Thái và được lưu giữ như một tài liệu văn học cho hoàng thân quốc thích sử dụng.

Về hình thức, bản Kiều Kinh được in khuôn màu tía trên giấy Lạc Đô, mỗi trang đều có dấu Cát Tinh, gáy mỗi tờ giấy giáp đều ghi thuộc nhà in Công Thiệu Đường, ấn bản này được viết bằng tay, “chữ đều”.

"Trao duyên" (2014)

Bàn về giá trị của cuốn sách, họa sĩ Nguyễn Tuấn Sơn cho biết: “Điểm đặc biệt của cuốn Kiều Kinh chính là sự phát triển vượt bậc trong trình độ, chất lượng sản xuất các loại sách cổ. Nghĩa là vừa in, vừa viết, vừa vẽ hình minh họa vô cùng sống động. Càng tuyệt vời hơn khi vào năm 1915, những hình họa này được một học giả người Pháp sử dụng để minh họa cuốn Kiều chuyển ngữ của mình. Tôi cho rằng, đó là sức lan tỏa mà Kiều Kinh mang lại”.

Để có được cuốn Kiều Kinh 1898, họa sĩ Nguyễn Tuấn Sơn đã dành nhiều năm tìm kiếm, sau một lần hội ngộ, anh đã vô cùng ngỡ ngàng trước trình độ xuất bản sách cổ tại Việt Nam và không ngần ngại khẳng định: “Đây là cuốn kỳ thư hàng đầu khi minh họa Truyện Kiều cực kỳ đặc sắc”.

Trong những tháng ngày dịch bệnh Covid-19, chỉ mong những giá trị tinh thần như nhan sắc mang tính minh triết Việt trong tranh Kiều của Nguyễn Tuấn Sơn đem đến cho tâm hồn chúng ta những bình yên, vì giá trị cái đẹp và tình yêu luôn là vĩnh cửu. 

"Rước nàng nghi gia" (2014).

Ngô Kim Khôi

Hội thảo minh họa 'Truyện Kiều'

Hội thảo minh họa 'Truyện Kiều' dưới cách nhìn minh triết Việt nhân kỷ niệm 200 năm ngày mất của Nguyễn Du được Viện Pháp tại Hà Nội – L’Espace tổ chức ngày 1/8.