Dù hai con cá voi lưng gù đực có cách xa nhau cả một lục địa, cụ thể là một con gần Gabon (phía Tây Phi), một con ở Madagascar (phía Đông Nam Châu Phi), hai "bài hát" chúng cất lên chỉ là hai phiên bản khác nhau đôi chút của cùng một giai điệu.

Đã từ lâu, các nhà nghiên biết các loài động vật biển có vú sở hữu những bài hát phức tạp, cấu thành bởi các đơn vị nhạc đơn thanh (như tiếng rên rỉ, tiếng rống, …), một câu dài gồm nhiều đơn vị âm thanh và một bản nhạc nhiều câu. Chưa ai giải mã được toàn bộ bài ca chúng cất lên, nhưng những dự đoán ban đầu (dựa trên những mẫu âm thanh thu được) cho thấy cá voi lưng gù đực sử dụng các ca khúc giọng cao để dẫn dụ con cái, những bài gầm gừ giọng thấp để khẳng định chủ quyền lãnh thổ, cũng là để ra oai với các con đực khác.

Các bài hát sẽ khác biệt theo từng năm biểu diễn, từng ca sĩ riêng biệt - mỗi con cá voi đực trong một quần thể sẽ hát những loại nhạc na ná nhau. Nhưng điều khiến các nhà khoa học ngạc nhiên là những bài hát có âm tiết tương tự nhau lại có thể được biểu diễn ở cách nhau hàng hàng kilomet. Nói cách khác, hai con cá voi thuộc hai khu vực sinh sống hoàn toàn cách biệt có thể có hai bài hát tương tự nhau. Đó là nhận định của Melinda Rekdahl, một nhà bảo tồn hải dương học cho hay.

Các ca sĩ đại dương thường cất lời ca khi tới mùa sinh sản, rơi vào hai thời gian khác nhau tại hai rìa đối diện của Lục Địa Đen. Nhưng đội ngũ nghiên cứu của Rekdahl nghi ngờ các ca sĩ đã học lời ca từ nhau trong những chuyến cùng kiếm ăn tại một địa bàn chung, miền biển phía Nam Châu Phi, gần Nam Cực. Mặc dù khi kiếm ăn, cá voi không hát mấy nhưng chắc chắn chúng có gặp gỡ giao lưu với những ca sĩ với chất giọng, lời ca khác chúng.

"Trong thế giới động vật, việc hai nhóm động vật gặp nhau, học lời ca từ nhau rất hay xảy ra", nhà nghiên cứu Rekdahl nói. Nhưng có vẻ cá voi lưng gù học lời ca mới, nhại lại và phối lại bản nhạc đã nghe suốt chặng đường trở về nhà từ nơi kiếm ăn. Nói một cách dễ hiểu, cá voi đi ra quán ăn, nghe một bản nhạc người ta trình diễn tại đó và bị kẹt âm điệu ở trong đầu, không thể nào quên được. Chắc hẳn bạn cũng gặp trường hợp này rồi, có điều bạn không "mix" nó thành bản nhạc của riêng mình, còn cá voi thì có thể.

Bạn có thể nghe hai ca khúc dưới đây để tìm ra những điểm tương đồng và khác biệt.

Cá voi lưng gù thuộc địa phận Gabon:

Đội ngũ nghiên cứu ghi âm lại các bài hát của cá voi suốt nhiều năm, bằng cách đưa micro ngầm dưới nước tại Iguela và Mayumba thuộc Gabon, Vịnh Antogil thuộc Madagascar. Khi họ phân tích từng âm điệu, họ thấy rằng các bài hát có rất nhiều đoạn lặp, mỗi năm lặp một khác mà tỷ lệ lặp ngày một nhiều hơn. Đến năm thu thập dữ liệu cuối cùng, các bài hát của hai đàn cá voi khác nhau, ở hai đầu lục địa đã có rất nhiều điểm tương đồng.

Mới chỉ biết chúng học từ nhau, chứ chưa biết mấy con cá voi ngồi lại hát cho nhau nghe, hay học lỏm từ xa. Trong khi chưa tìm ra cơ chế "có mới nới cũ" của mấy con cá voi đực, họ vẫn đưa ra được giả thuyết các con cá voi rất thích những âm điệu mới mẻ. Mỗi lần đi kiếm ăn, chúng lại tìm thêm những giai điệu mới để "mix" bài hát cũ của mình.

Để có thể biết rõ hơn về cách các DJ biển sâu phối nhạc tạo siêu phẩm, đội ngũ nghiên cứu của Melinda Rekdahl phải tìm cách lại gần hơn nữa.

Theo GenK

Nếu việc vận động thường xuyên giúp một cơ thể khỏe mạnh có thêm sứclực vànăng lượng, điều này cũng hoàn toàn đúng với một bệnh nhân ung thư. Khácvớiquan niệm phải nghỉ ngơi thật nhiều và hạn chế các hoạt động thể chất,cácchuyên gia y tế ngày ngay luôn khuyến khích người bệnh vận động nhiềuhơn trongsuốt quá trình điều trị ung thư, bởi những lợi ích to lớn mà nó manglại.

Khi thường xuyên vận động, người bệnh có thể tránh được tình trạng teocơ, giảmkhối cơ của chứng suy mòn; tránh được các biến chứng của nằm lâu như táobón,loét tỳ đè, huyết khối tắc mạch . Không những thế, khi không để cơ thểrơi vàotrạng thái “ì”, người bệnh sẽ tự chủ được nhiều hơn trong các sinh hoạthàngngày, đồng thời giữ cho bản thân luôn hòa nhập với nhịp sống thườngnhật.

Hãy bắt đầu từ những việc đơn giản nhất như tự tay hoàn thành bữa ăn củamình,dạo bộ trong khuôn viên bệnh viện hít thở khí trời thay vì ngồi mãitrong phòngbệnh để cả tinh thần cũng được “tập thể dục”. Sau đó, áp dụng các bàitập thểdục chuyên sâu với sự tư vấn của bác sĩ sẽ khiến cơ thể khỏe mạnh hơn đểsẵnsàng cho những thử thách trong suốt quá trình điều trị.

Bệnh nhân ung thư cần vận động nhẹ giúp tránh được tình trạng teo cơ, giảm khối cơ của chứng suy mòn

“Tô màu” cho tinh thần

Đòi hỏi 100% lạc quan ở người bệnh sẽ là điều không tưởng. Nhưng khi đã ýthứcđược tầm quan trọng của liệu pháp tinh thần, đó thực sự là một liềuthuốc thầnkỳ. Vậy nên, hãy đa dạng hóa sự tương tác của bản thân với người thân,cảnh vậtvà hoạt động xung quanh, để tận dụng tối đa những mảng màu đáng yêu từcuộcsống.

Khi bạn tạo lập được sự nối kết với mọi thứ xung quanh, bạn mới có thểthoát rakhỏi cảm giác cô đơn hay bị bỏ rơi.

Thêm năng lượng trong thực đơn hàng ngày

“Có thực mới vực được đạo”, vì vậy người bệnh ung thu cần bổ sung đúngvà đủchất dinh dưỡng mà cơ thể cần để đảm bảo đủ năng lượng cho tiến trìnhđiều trịvốn làm tiêu hao sức lực của người bệnh.

Ngoài việc đảm bảo chế độ ăn đúng khẩu vị và đa dạng dưỡng chất, cónhững thànhphần dinh dưỡng nhất định cần được chú trọng bổ sung để giúp bù đắp kịpthời sứckhỏe cho bản thân.

Cụ thể, nên tăng cường hàm lượng protein được nạp vào trong mỗi bữa ănđể cơ thểtăng sức đề kháng và khối cơ. Cũng cần đặc biệt lưu ý tăng cường EPA chongườibệnh để giảm tối đa những tác dụng xấu không mong muốn đến từ tình trạngsuymòn. Đây chính là một loại axit béo omega-3 “cừ khôi” trong việc hạn chếcác rốiloạn chuyển hóa và phân hủy protein trong cơ thể ngường bệnh.

Nguồn EPA lý tưởng có nhiều trong cá trích, cá mòi, các viên dầu cá haycác loạisữa dinh dưỡng chuyên biệt tiện dụng được làm giàu với EPA.

Các bệnh nhân ung thư cần chú ý đến chế độ dinh dưỡng cân bằng, đặc biệt chú trọng bổ sung EPA và protein

Phòng bệnh hơn chữabệnh

Người bệnh ung thư nên tầm soát dinh dưỡng sớm, trong vòng 24 giờ nhậpviện dựatheo bảng gồm 2 câu hỏi đơn giản dưới đây:

Nếu người bệnh có điểm từ0-1:không có nguy cơ suy dinh dưỡng, nên tầm soát lại mỗi tuần

Nếu điểm từ 2-5: người bệnh có nguy cơ suy dinh dưỡng, nên tư vấn nhânviên y tếđể có đánh giá chi tiết hơn, cũng như xác định liệu pháp hỗ trợ dinhdưỡng phùhợp nhất. Những yêu cầu về dinh dưỡng, vận động cần được áp dụng từ sớmbởi chỉcần một chút lơ là hay chậm trễ, suy mòn ung thư sẽ phát triển rất nhanhchóng,gây nên những hậu quả xấu hơn.

TS. BS. Đoàn Lực(Trưởng Khoa chống đau, BV K)

Thế giới đang ở giai đoạn đầu của cuộc cách mạng 4.0 là cuộc cách mạng nhằm kiến tạo xã hội số. Tại Việt Nam, dự thảo Đề án Chuyển số quốc gia năm 2019 đã đưa ra ba giai đoạn chuyển đổi số nhằm hướng tới chuyển đổi số toàn diện với nền kinh tế, xã hội vận hành dựa trên công nghệ số, đổi mới và sáng tạo.

Hiện, cả nước có hơn 60 triệu người sử dụng internet (chiếm 2/3 dân số); khoảng 94% số người dùng internet hàng ngày. Trong tiến trình chuyển đổi số, internet đóng vai trò huyết mạch để duy trì, phát triển xã hội.

Năm 2019, rất nhiều doanh nghiệp công nghệ, hoạt động trong nhiều lĩnh vực với nhiều mô hình kinh doanh mới ra đời. Đây cũng là năm đánh dấu mốc quan trọng trong việc nghiên cứu, ứng dụng và phát triển công nghệ 5G tại Việt Nam. 3 doanh nghiệp viễn thông lớn đã được cấp phép thử nghiệm công nghệ 5G, công nghệ này sẽ được thương mại hóa trong năm 2020. Đây là cơ sở để tạo nên một hạ tầng quan trọng cho sự phát triển của nền kinh tế số, đáp ứng tốt hơn nhu cầu về tốc độ và quy mô kết nối.

Tại Việt Nam, Viettel là doanh nghiệp viễn thông đầu tiên kết nối cuộc gọi trên mạng di động 5G (ngày 10/05/2019), đưa Việt Nam vào danh sách 4 quốc gia thử nghiệm 5G sớm nhất trên thế giới. 5G được nhà mạng này thử nghiệm thành công chỉ sau 3 tháng nhận được giấy phép nhưng trên thực tế, Viettel đã chuẩn bị nguồn lực sẵn sàng cho sự thay đổi này từ rất sớm.

Về mặt hạ tầng truyền dẫn, công nghệ kết nối IoT trên nền 4G LTE-M và NB-IoT đã được Viettel triển khai và trở thành 1 trong 50 nhà mạng đầu tiên trên thế giới triển khai các công nghệ này. Viettel cũng xây dựng một đội ngũ an ninh mạng lớn nhất và tinh nhuệ nhất Việt Nam để bảo vệ sự an toàn của người dùng trên không gian mạng.

Tập đoàn này đã thực hiện ảo hóa các thiết bị mạng lõi, ảo hóa và triển khai công nghệ mạng điều khiển bằng phần mềm cho hạ tầng cố định, ảo hóa hạ tầng công nghệ thông tin và chuyển đổi tất cả các ứng dụng công nghệ thông tin lên nền tảng điện toán đám mây. Viettel cũng đã triển khai hệ thống mạng lưới phân phối nội dung CDN đến cấp tỉnh trên toàn mạng lưới sẵn sàng cho hạ tầng Mobile Edge Computing của công nghệ 5G.

Về hạ tầng dữ liệu, Viettel đã đầu tư các trung tâm dữ liệu tiên tiến nhất, đủ khả năng phục vụ cho hàng triệu khách hàng sử dụng dịch vụ IoT cùng lúc và đang tiếp tục lên kế hoạch để mở rộng thêm các trung tâm dữ liệu, đáp ứng nhu cầu bùng nổ về dịch vụ của IoT.

Thực tế cho thấy, tốc độ kết nối mạng di động 5G của Viettel đạt từ từ 1,5 - 1,7 Gb, tương đương với tốc độ của cáp quang thương mại. Đây cũng là lần đầu tiên Việt Nam có thể đi cùng với thế giới khi làm chủ và ứng dụng công nghệ mới trong lĩnh vực viễn thông, tạo điều kiện cho các lĩnh vực công nghệ cao phát triển.

Nhà mạng tiên phong kiến tạo xã hội số

Được biết, đến nay Viettel đã phủ cáp quang đến 95% các xã tại Việt Nam và dựng 170.473 trạm phát sóng di động tại 11 quốc gia trên toàn cầu. Tập đoàn đã có 4 đường trục Bắc Nam, 1 đường trục Đông Dương và 6 hướng kết nối quốc tế cả trên biển lẫn đất liền với chiều dài 500.000 km cáp quang, đủ quấn 12 vòng quanh trái đất. Đây là hạ tầng, nền tảng quan trọng phục vụ cho công cuộc chuyển đổi số quốc gia.

Tập đoàn Viettel đã thực hiện nhiều dự án phần mềm cho Chính phủ điện tử, như dự án cơ sở dữ liệu dân cư dựa trên thông tin chứng minh thư, thẻ căn cước, xây dựng hộ tịch điện tử. Trong lĩnh vực y tế, Viettel tham gia xây dựng hồ sơ sức khỏe người dân, cổng tiêm chủng quốc gia. Ở lĩnh vực giáo dục, nổi bật là chương trình internet trường học với 40.000 điểm trường và cơ sở giáo dục được cung cấp hạ tầng internet miễn phí…

Viettel cũng đã ký thỏa thuận hợp tác xây dựng thành phố thông minh với 23 tỉnh/thành trên cả nước. Mô hình trung tâm điều hành thông minh đã được thí điểm ở nhiều địa phương, giúp liên thông dữ liệu dân cư, hành chính công, giao thông, y tế, giáo dục… kết hợp với phân tích dữ liệu lớn. 

Trong chiến lược giai đoạn 4, Viettel xác định đi đầu trong cuộc cách mạng 4.0 cho nền kinh tế với vai trò dẫn dắt và lan tỏa cả về công nghệ, dịch vụ, mô hình kinh doanh, nghiên cứu sản xuất, sản phẩm tập trung vào nhiều dự án 4.0. Sứ mệnh giai đoạn phát triển tiếp theo của tập đoàn là “Kiến tạo xã hội số”.

Trước mắt, Viettel đầu tư để sớm nhất triển khai thương mại hóa công nghệ siêu băng rộng 5G, tạo ra hạ tầng kết nối IoT rộng khắp để kết nối hàng tỉ thiết bị, quản lý và điều khiển tự động với tốc độ siêu nhanh, không độ trễ. Cùng với đó, Viettel tiên phong phát triển và cung cấp các ứng dụng, dịch vụ số, gồm: Thanh toán số - Mobile money; nội dung số, nhất là là trong lĩnh vực giáo dục; thương mại điện tử; công cụ tìm kiếm và mạng xã hội. Với tiềm lực đã tích lũy, Viettel sẽ chủ động tham gia xây dựng Chính phủ điện tử, tập trung xây dựng các cở sở dữ liệu công dân, dữ liệu tài nguyên quốc gia.

Với vị thế và trách nhiệm dẫn dắt ngành viễn thông và CNTT của đất nước, Viettel sẽ trở thành điểm hội tụ và lan tỏa những sản phẩm ứng dụng công nghệ số như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu số lớn, Internet vạn vật đến mọi ngõ ngách của đời sống xã hội, cung cấp những giải pháp mang giá trị toàn cầu, đưa Việt Nam đồng hành với thế giới trong cuộc cách mạng 4.0.

Ngọc Minh