Câu chuyện về tỷ phú bỏ học thu hút sự chú ý của dư luận bởi vì nó thể hiện ý tưởng về những người bất tuân những chuẩn mực truyền thống và đạt được thành công to lớn nhờ những phương tiện độc đáo.

Câu chuyện của Bill Gates thường được "lãng mạn hóa", "thần thoại hóa" như một biểu tượng của sự phá cách đi kèm với quyết tâm và tư duy đổi mới.

Ở chiều hướng tiêu cực hơn, ông trở thành hình mẫu của không ít người theo chủ nghĩa hoài nghi giáo dục. Những người này cho rằng nếu các tỷ phú có thể đạt được thành công và thịnh vượng mà không cần bằng cấp đại học, thì bằng cấp cũng không cần thiết với họ.

Hình mẫu "bỏ học thành tỷ phú" thôi thúc nhiều người trẻ rời bỏ giáo dục chính quy quá sớm, nuôi mộng trở thành Bill Gates thứ 2, thứ 3, thứ n để rồi không ít người mất định hướng và tiến thoái lưỡng nan.

Tuy nhiên, câu chuyện truyền cảm hứng trên đã bỏ qua thực tế rằng hoàn cảnh đặc biệt của Bill Gates, cùng với năng lực, sự cống hiến vô song và khả năng tiếp cận các nguồn lực, đã đóng một vai trò quan trọng trong thành công của ông.

Thực tế, bản thân Bill Gates là con nhà "trâm anh thế phiệt". Cụ cố nội ông là người sáng lập Ngân hàng Quốc gia thành phố Seattle. Mẹ Mary Gates là Chủ tịch Ủy ban Quốc gia điều hành United Way, quản trị viên một trường đại học, giám đốc Ngân hàng West Coast.

Bố William H. Gates là một nhân vật được kính trọng và luật sư thành đạt, giữ chức chủ tịch công ty luật Preston Gates & Ellis (nay là K&L Gates)- một trong những công ty luật nổi tiếng nhất ở Tây Bắc Thái Bình Dương.

Bill Gates là một thiên tài bẩm sinh. Năm 10 tuổi, cậu bé đã đọc nhuần nhuyễn cuốn bách khoa toàn thư. Ở độ tuổi 11, Gates thuộc lòng nhiều chương của cuốn kinh thánh Gospel và tự mình lập trình trò chơi trên máy tính.

Ông đã đạt được số điểm gần như hoàn hảo SAT (bài kiểm tra tiêu chuẩn được sử dụng rộng rãi để tuyển sinh đại học ở Mỹ) là 1590/1600, với số điểm tuyệt đối là 800/800 trong phần Toán và 790/800 phần Viết, Đọc hiểu.

Năm 1986, ở tuổi 31, Bill Gates trở thành tỷ phú khi Microsoft phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO). Kể từ đó, ông luôn đứng top đầu danh sách những người giàu nhất nước Mỹ, theo tạp chí Forbes.

Có thể thấy, với trường hợp của Bill Gates, trường lớp chỉ đóng một vai trò là một trong nhiều phương tiện để ông lựa chọn nhằm hiện thực hóa ước mơ và tầm nhìn của mình. Việc ông thành công và tạo được dấu ấn chỉ là chuyện "một sớm một chiều".

"Tôi là một tấm gương xấu"

"Tôi đã học mọi thứ nhưng chưa bao giờ đứng đầu. Nhưng ngày nay, những người đứng đầu của các trường đại học tốt nhất là nhân viên của tôi". Bill Gates đã nêu bật thực tế tại tập đoàn của ông.

Nhưng chính ông cũng thừa nhận: “Một tấm bằng tốt nghiệp đại học vẫn là con đường chắc chắn và an toàn hơn để dẫn đến thành công”.

Năm 2007, Bill Gates được Harvard trao bằng cử nhân danh dự. Phát biểu tại lễ tốt nghiệp, Gates hóm hỉnh chia sẻ: "Tôi là một tấm gương xấu. Đó là lý do vì sao tôi được mời đến đây. Nếu tôi chia sẻ trong buổi định hướng khi các bạn mới vào trường, chắc một số bạn sẽ không ngồi đây".

Ông cũng khuyến khích sinh viên chấp nhận rủi ro, sẵn sàng học hỏi từ những thất bại và sử dụng các kỹ năng của mình để tạo ra tác động tích cực đến thế giới.

Hành trình từ một sinh viên bỏ học trở thành tỷ phú của Bill Gates là đáng khâm phục nhưng không nên là điểm tựa thôi thúc sinh viên bỏ học. Thực tế là hoàn cảnh gia thế "bệ đỡ" đặc biệt, năng lực và kỹ năng nổi bật, biết nắm bắt thời điểm và sự may mắn đều đóng vai trò then chốt trong thành công của ông.

Việc bỏ học đại học nhưng vẫn đảm bảo được sự giàu có của một số rất ít những người như Bill Gates đã phần nào đó đơn giản hóa quá mức bản chất nhiều mặt của thành công, hạ thấp tầm quan trọng của giáo dục cũng như các yếu tố khác góp phần tạo nên thành tựu của một con người.

Tôn vinh thành tích và học hỏi những cá nhân như Bill Gates hay Mark Zuckerberg, hãy nhớ rằng thành công đến dưới nhiều hình thức khác nhau và hành trình của mỗi người là duy nhất.

Tử Huy

Google, Apple và loạt công ty lớn không 'đòi' nhân viên có bằng đại học

Ông Phú cho rằng, đã đến lúc những người thầy cô, nên nhìn thẳng vào vấn đề để xây dựng môi trường sư phạm hạnh phúc đúng nghĩa:

Điểm số: Tài sản bất tận của thầy cô là điểm số, nên tặng điểm số tốt cho học sinh để làm sức bật trong học tập. Thầy cô cần tránh việc đầu năm cho kiểm tra chất lượng rồi cho điểm 1, 2; cần tạo điều kiện để học sinh có nhiều cột điểm rồi lựa điểm tốt lấy, đây là cách nhìn nhận sự cầu thị và nỗ lực của học trò.

Mời phụ huynh: Giáo viên chủ nhiệm hạn chế tối đa mời phụ huynh, vì giáo viên chúng ta có nhiều vai trò: cha mẹ, người anh, người chị, người bạn và trên hết là thủ lĩnh của đàn em. Khi tiếp chuyện với phụ huynh, thầy cô phải nói rất trung thực lỗi vi phạm của học sinh, tránh chuyện không nói có, chuyện có nói nhiều hơn có.

Cảnh quan nhà trường: Khuôn viên trường phải sạch, đẹp, nên thơ, nhiều bông hoa, tiểu cảnh... để các em mê chụp ảnh, lưu lại khoảnh khắc đáng nhớ của học trò

Tổ chức sự kiện:Chú trọng từ hình thức đến nội dung, từ dàn âm thanh, background sân khấu, khách mời... tất cả phải phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi của chính học sinh. Nên nhớ mỗi sự kiện là một dấu ấn trong hành trình 1000 ngày của các em và cũng là việc định hướng tầm nhìn cho các em sau này.

Không xúc phạm học trò: Thân thể con người là bất khả xâm hại, không được tác động lên thân thể các em, cũng không được phép dùng những lời nói không phù hợp với các em, thậm chí lời phê cũng phải có văn hóa và tính giáo dục cao.

Phương pháp dạy:Thầy cô nên tôn trọng cách học và xử lý bài tập của học sinh, không được đề cao hoặc bắt buộc phải giải đúng cách của mình, đó là hành vi không văn hóa, là biểu hiện của tiêu cực.

Chuyển trường:Cho dù có 100 hoặc 1.000 lý do chuyển trường, nghĩa là môi trường đó không còn hứng khởi với các em, phải cho chuyển trường vì việc này Bộ GD-ĐT có quy định. Thầy cô không nên cầm chân các em chỉ nên giữ trái tim của học trò.

Đối thoại học đường: Thầy cô lắng nghe, nghe cả những phản biện của các em và phải giải quyết. Tránh sau đối thoại các em phải chuyển lớp, chuyển trường thậm chí rơi vào trầm cảm.

Dạy đạo đức: Tăng cường dạy đạo đức cho các em, thường xuyên tuyên dương khen thưởng trước trường, trên web trường. Tuyệt đối không la rầy hay bêu tên các em trước trường.

Câu lạc bộ:Thành lập nhiều CLB để các em tham gia, trải nghiệm. Chúng ta tạo điều kiện cho các em đi giao lưu với các trường. Tham gia công tác thiện nguyện để các em yêu cuộc sống và có trách nhiệm với chính mình nhiều hơn.

Theo ông Phú, giá trị cốt lõi của hạnh phúc là tình thương. Nếu không yêu thương chính bản thân, không thể nhìn thấy nỗi đau của người khác. Trẻ em rất cần tình thương, chỉ khi nào tình thương đủ lớn, nhà trường sẽ biết làm gì cho các con được hạnh phúc.

Khởi nguồn của việc dạy thêm-học thêm ở Trung Quốc được cho là bắt nguồn từ hệ thống thi cử cổ đại. Trong lịch sử, khoa cử, giáo dục là một con đường khẳng định bản thân duy nhất và thành công trong các kỳ thi giúp các thí sinh đảm đương vị trí chức quyền trong triều đình.

Thành ngữ Trung Quốc có câu “Bẻ quế cung trăng” hay “Thiềm cung chiết quế” ám chỉ tầm quan trọng của việc đỗ đạt trong khoa cử thời xưa.

Ngày nay, tầm quan trọng của giáo dục và thành tích học tập tiếp tục ăn sâu vào xã hội Trung Quốc. Sau những cải cách kinh tế của nước này vào cuối thế kỷ 20, nhu cầu về lao động có tay nghề cao tăng cao, tạo ra sự cạnh tranh khốc liệt để giành được những vị trí trong các trường đại học hàng đầu. Môi trường cạnh tranh này dẫn đến việc ngày càng có nhiều phụ huynh tìm kiếm sự hỗ trợ giáo dục bổ sung cho con cái của họ.

4 yếu tố thúc đẩy

Cuộc thi học thuật khốc liệt:Hệ thống giáo dục của Trung Quốc đặt trọng tâm vào các kỳ thi tiêu chuẩn hóa, đặc biệt là Gaokao- kỳ thi tuyển sinh đại học. Vào năm 2021, khoảng 10,78 triệu học sinh đã tham gia Gaokao, cạnh tranh cho khoảng 9,09 triệu điểm vào đại học. Vào năm 2023, tổng cộng 12,91 triệu thí sinh đăng ký dự thi, tăng 980 nghìn người so với năm 2022, lập kỷ lục về số lượng thí sinh dự thi, theo Thời Báo Hoàn Cầu.

Kỳ vọng cao của cả gia đình: Theo một cuộc khảo sát được thực hiện vào năm 2020, gần 80% phụ huynh Trung Quốc thừa nhận đã gửi con đến các lớp học thêm sau giờ học. Hiệp hội Giáo dục Quốc gia cho biết các bậc cha mẹ Trung Quốc chi trung bình 120.000 NDT (khoảng hơn 394 triệu đồng/năm cho việc dạy kèm ngoại khóa cho con cái và một số người bỏ ra tới 300.000 NDT (hơn 985 triệu đồng), theo The South China Morning Post. 

Theo một cuộc thăm dò trực tuyến, hơn 40% phụ huynh cảm thấy họ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc gửi con đến các lớp học sau giờ học vì sự cạnh tranh khốc liệt trong hệ thống giáo dục. Họ đặt nhiều kỳ vọng vào thành tích học tập của con mình và 60% phụ huynh tin rằng học phí sau giờ học giúp cải thiện đáng kể điểm số của con họ.

Hơn 60% học sinh tiểu học ở Trung Quốc được dạy kèm bên ngoài lớp học trong các môn học chính như Tiếng Anh, Văn học và Toán học, theo báo cáo được công bố tại cuộc họp thường niên của giới chuyên gia.

“Nhiều bậc cha mẹ không có quan điểm riêng về cách giáo dục con cái và họ chỉ mù quáng làm theo người khác. Ví dụ, một người bạn của tôi nói rằng cô ấy định gửi hai đứa con 5 tuổi đến một trường quốc tế chỉ vì một vài người bạn của cô ấy đã làm như vậy”, nhà nghiên cứu giáo dục Wu Hong từ Trùng Khánh nói.

Chương trình giảng dạy theo định hướng thi cử: Học sinh Trung Quốc dành một lượng thời gian đáng kể để chuẩn bị cho các kỳ thi. Nhiều chương trình học được định hướng phục vụ kỳ thi, không phải kiến thức mà học sinh đạt được.

Tiến bộ công nghệ nhanh chóng: Với sự gia tăng của các nền tảng học-dạy trực tuyến, ngành dạy thêm sau giờ học đã chứng kiến sự chuyển đổi kỹ thuật số đáng chú ý. Năm 2022, thị trường giáo dục trực tuyến của Trung Quốc ước tính trị giá hơn 638 tỷ NDT (tương đương 2,277 tỷ đồng).

4 tác động trái chiều

Kết quả học tập: Những học sinh học thêm thường có thành tích tốt hơn trong các kỳ thi. Một nghiên cứu được thực hiện vào năm 2021 cho thấy rằng những học sinh tham gia các lớp dạy kèm cho thấy điểm thi của họ cải thiện trung bình 12%.

Sức khỏe tinh thần và thể chất: Áp lực mạnh mẽ để trở nên xuất sắc trong học tập đã dẫn đến tỷ lệ căng thẳng và kiệt sức đáng báo động ở học sinh. Vào năm 2022, có báo cáo rằng khoảng 70% học sinh Trung Quốc đã trải qua mức độ căng thẳng cao độ trong học tập.

Bất bình đẳng giáo dục: Có sự khác biệt đáng kể trong việc tiếp cận với việc học thêm sau giờ học dựa trên tình trạng kinh tế xã hội. Ở thành thị, khoảng 75% học sinh đi học thêm, trong khi ở nông thôn, con số này giảm xuống còn 40%.

Thị phần trong nền kinh tế: Ngành công nghiệp dạy thêm ngày càng chiếm thị phần lớn trong nền kinh tế Trung Quốc. Chính phủ nước này định vị lĩnh vực này trị giá 100 tỷ USD (khoảng 2.365 tỷ đồng) nhưng đang "mở rộng vốn một cách vô trật tự”.

Tử Huy

Tiền học thêm 330 triệu đồng/năm, các lớp dạy 'chui' nở rộ bất chấp lệnh cấm