Học sinh thời nay được các thầy cô đánh giá cao về năng lực sử dụng ngoại ngữ và kĩ năng công nghệ thông tin, kĩ năng giải quyết vấn đề linh hoạt, sáng tạo, khả năng thích ứng với sự biến đổi không ngừng của xã hội.

Song, điều thầy cô lo lắng ở các em hiện nay chính là xu hướng sống vì bản thân, sự ích kỉ, không biết chia sẻ, giúp đỡ người khác trong các em ngày một nhiều. Điều đó dần thu hẹp trong lối sống, suy nghĩ của các em về lòng vị tha, sự khoan dung, hi sinh vì những người xung quanh. Nguyên nhân là các em được sinh ra và lớn lên phần lớn trong sự bao bọc, nuông chiều về cả vật chất lẫn tinh thần của cha mẹ. Bên cạnh đó, một bộ phận học sinh không thích làm việc, học tập, chỉ thích hưởng thụ, sống thực dụng. Một phần nguyên nhân cũng đến từ việc các em thiếu động lực cố gắng, quan niệm cá nhân...

Lắng nghe để thấu hiểu

Để “chữa lành” những biểu hiện tiêu cực này, ở trường chúng tôi, giáo viên thực sự là những người cha, người mẹ thứ hai của học sinh. Ngoài việc dạy học, các thầy cô giáo luôn dõi theo, đồng hành, tư vấn mỗi khi nhận thấy các vấn đề khó khăn mà học sinh gặp phải trong học tập, mối quan hệ với gia đình, bạn bè, xã hội.

Quá trình này không bao giờ là ngắn và dễ dàng. Do đó, điều quan trọng nhất là sự "lắng nghe để thấu hiểu" từng học sinh của các thầy cô, từ đó mới đưa ra giải pháp tối ưu cho các vấn đề xảy ra đối với các em. Bên cạnh đó, thầy cô chú trọng dạy kĩ năng, bồi đắp tình cảm yêu thương, chia sẻ cho học sinh; hướng dẫn các em những kỹ năng an toàn cần thiết trong cuộc sống.

Và quan trọng hơn cả, là những người truyền cảm hứng cho học trò của mình mỗi ngày, thầy cô thấu hiểu và yêu thương các em chân thành. Chỉ có nguồn năng lượng vô hình nhưng mạnh mẽ đó mới là "bầu khí quyển" có thể thực sự nuôi dưỡng, tác động, thúc đẩy quá trình “nên người” của các em.

Đồng thời, để đảm bảo rằng học sinh có thể phát triển thành công trong thế kỷ 21, chúng tôi chuẩn bị cho học sinh năng lực để có thể chung sống và hợp tác với những con người đến từ những vùng đất, văn hoá khác, có định hướng giá trị, niềm tin và quan điểm khác biệt.

Việc học tập không còn tập trung vào giảng dạy kiến thức mà thay đổi theo hướng tối ưu hoá năng lực tư duy của học sinh, giúp các em áp dụng những gì học được vào các vấn đề hàng ngày và giải quyết các vấn đề của thế giới thực. Cùng với đó, các thầy cô giáo cũng thúc đẩy sự chủ động trong học tập và phát triển tư duy sáng tạo, đổi mới trong mỗi học trò.

Mặt khác, quá trình đánh giá cũng được thay đổi. Bên cạnh việc kiểm tra các kiến thức và kỹ năng, chúng tôi cũng tập trung vào việc nuôi dưỡng các kỹ năng mềm như khả năng làm việc nhóm, giao tiếp, giải quyết vấn đề.

Một trường học thành công ở thế kỷ 21 không chỉ giúp học sinh có hành trang kiến thức mà còn đảm bảo những yếu tố cho các em thành người. Trường học ấy phải đảm bảo 3 thành phần quan trọng: Giáo viên được trao quyền; Các nhà lãnh đạo trường học hiệu quả; Phương pháp tiếp cận sáng tạo đi đôi với tiến bộ công nghệ.

Nguyễn Thị Minh Thúy (Hiệu trưởng Trường THCS&THPT Nguyễn Siêu, Hà Nội)

Xin giới thiệu bài viết của cô Nguyễn Thị Minh Thúy, Hiệu trưởng Trường THCS&THPT Nguyễn Siêu, Hà Nội gửi tới diễn đàn Dạy ‘làm người’ trong trường học.

Học trò ngày nay có sự chủ động, tự tin, dám bày tỏ quan điểm, thể hiện tình cảm với gia đình, người thân, bạn bè. Nhiều em có kĩ năng sống rất tốt, khả năng thích ứng với sự biến đổi không ngừng của xã hội. Kĩ năng sử dụng ngoại ngữ, công nghệ thông tin thành thạo là những ưu thế rất lớn giúp các em vươn ra hội nhập cùng bạn bè quốc tế.

Nhưng bên cạnh đó, học sinh ngày nay cũng có những hạn chế. Hiện tượng thờ ơ, vô cảm với những người thân trong gia đình, với thầy cô, bạn bè xảy ra khá nhiều. Một bộ phận học sinh do được bao bọc, nuông chiều trong điều kiện vật chất đầy đủ nên thiếu đi sự tự lập, bị phụ thuộc và thích sống hưởng thụ, thiếu ý chí cầu tiến và nghị lực vượt khó...

Học sinh thời nay được các thầy cô đánh giá cao về năng lực sử dụng ngoại ngữ và kĩ năng công nghệ thông tin, kĩ năng giải quyết vấn đề linh hoạt, sáng tạo, khả năng thích ứng với sự biến đổi không ngừng của xã hội.

Song, điều thầy cô lo lắng ở các em hiện nay chính là xu hướng sống vì bản thân, sự ích kỉ, không biết chia sẻ, giúp đỡ người khác trong các em ngày một nhiều. Điều đó dần thu hẹp trong lối sống, suy nghĩ của các em về lòng vị tha, sự khoan dung, hi sinh vì những người xung quanh. Nguyên nhân là các em được sinh ra và lớn lên phần lớn trong sự bao bọc, nuông chiều về cả vật chất lẫn tinh thần của cha mẹ. Bên cạnh đó, một bộ phận học sinh không thích làm việc, học tập, chỉ thích hưởng thụ, sống thực dụng. Một phần nguyên nhân cũng đến từ việc các em thiếu động lực cố gắng, quan niệm cá nhân...

Lắng nghe để thấu hiểu

Để “chữa lành” những biểu hiện tiêu cực này, ở trường chúng tôi, giáo viên thực sự là những người cha, người mẹ thứ hai của học sinh. Ngoài việc dạy học, các thầy cô giáo luôn dõi theo, đồng hành, tư vấn mỗi khi nhận thấy các vấn đề khó khăn mà học sinh gặp phải trong học tập, mối quan hệ với gia đình, bạn bè, xã hội.

Quá trình này không bao giờ là ngắn và dễ dàng. Do đó, điều quan trọng nhất là sự "lắng nghe để thấu hiểu" từng học sinh của các thầy cô, từ đó mới đưa ra giải pháp tối ưu cho các vấn đề xảy ra đối với các em. Bên cạnh đó, thầy cô chú trọng dạy kĩ năng, bồi đắp tình cảm yêu thương, chia sẻ cho học sinh; hướng dẫn các em những kỹ năng an toàn cần thiết trong cuộc sống.

Và quan trọng hơn cả, là những người truyền cảm hứng cho học trò của mình mỗi ngày, thầy cô thấu hiểu và yêu thương các em chân thành. Chỉ có nguồn năng lượng vô hình nhưng mạnh mẽ đó mới là "bầu khí quyển" có thể thực sự nuôi dưỡng, tác động, thúc đẩy quá trình “nên người” của các em.

Đồng thời, để đảm bảo rằng học sinh có thể phát triển thành công trong thế kỷ 21, chúng tôi chuẩn bị cho học sinh năng lực để có thể chung sống và hợp tác với những con người đến từ những vùng đất, văn hoá khác, có định hướng giá trị, niềm tin và quan điểm khác biệt.

Việc học tập không còn tập trung vào giảng dạy kiến thức mà thay đổi theo hướng tối ưu hoá năng lực tư duy của học sinh, giúp các em áp dụng những gì học được vào các vấn đề hàng ngày và giải quyết các vấn đề của thế giới thực. Cùng với đó, các thầy cô giáo cũng thúc đẩy sự chủ động trong học tập và phát triển tư duy sáng tạo, đổi mới trong mỗi học trò.

Mặt khác, quá trình đánh giá cũng được thay đổi. Bên cạnh việc kiểm tra các kiến thức và kỹ năng, chúng tôi cũng tập trung vào việc nuôi dưỡng các kỹ năng mềm như khả năng làm việc nhóm, giao tiếp, giải quyết vấn đề.

Một trường học thành công ở thế kỷ 21 không chỉ giúp học sinh có hành trang kiến thức mà còn đảm bảo những yếu tố cho các em thành người. Trường học ấy phải đảm bảo 3 thành phần quan trọng: Giáo viên được trao quyền; Các nhà lãnh đạo trường học hiệu quả; Phương pháp tiếp cận sáng tạo đi đôi với tiến bộ công nghệ.

Nguyễn Thị Minh Thúy (Hiệu trưởng Trường THCS&THPT Nguyễn Siêu, Hà Nội)

Đặc biệt, đơn vị thực hiện khảo sát CareerBuilder.vn cùng các nhà tài trợ đồng hành tri ân những đóng góp, ý kiến của đáp viên tham gia chương trình qua các phần quà công nghệ giá trị và Evoucher mua sắm, ăn uống hấp dẫn. Các món quà sẽ được hệ thống lựa chọn ngẫu nhiên để gửi đến đáp viên may mắn trong suốt thời gian diễn ra khảo sát (đến hết ngày 31/12/2022).

Để tham gia khảo sát “Nhà tuyển dụng yêu thích 2022”, đáp viên chỉ cần thực hiện 2 bước đơn giản như sau:

Bước 1: Truy cập đường dẫn https://careerbuilder.vn/employerofchoice-survey-2022 và hoàn thành đầy đủ các bước trong khảo sát “Nhà tuyển dụng yêu thích 2022”.

Bước 2:Điền thông tin liên hệ xác thực để đảm bảo Ban tổ chức có thể thông báo giải thưởng và gửi quà đến tận tay đáp viên may mắn.

Vĩnh Phú

Năm nay, CareerBuilder phối hợp cùng đối tác phương pháp luận Amco Việt Nam. Bộ câu hỏi được chọn lọc theo các tiêu chí khách quan, nhằm ghi nhận trải nghiệm của người đi làm khi ứng tuyển, cảm nhận về công việc hiện tại và mong muốn, kỳ vọng trong tương lai. Toàn bộ câu trả lời thu thập được từ đáp viên sẽ được phân tích và tổng hợp thành báo cáo chuyên sâu với những dữ liệu tham khảo quan trọng. Điều này giúp các doanh nghiệp nghiên cứu, định hướng, tiếp tục cải thiện tốt hơn những chính sách nhân sự, các giải pháp tạo nguồn và chế độ lao động dành cho người đi làm tại Việt Nam.

Bên cạnh đó, khảo sát còn vinh danh các nhà tuyển dụng hàng đầu trong mắt người lao động. Hoạt động bình chọn ra “Top 100 Nhà tuyển dụng yêu thích 2022” đã nhận được sự tham gia, hưởng ứng nhiệt tình từ nhiều doanh nghiệp thuộc nhiều ngành nghề như: sản xuất, hàng tiêu dùng nhanh, bất động sản, tài chính - ngân hàng, xây dựng, bán lẻ - bán sỉ... 

Khảo sát “Nhà tuyển dụng yêu thích 2022” bên cạnh việc tôn vinh 100 nhà tuyển dụng được người lao động bình chọn nhiều nhất còn có thêm những hạng mục riêng như: nhà tuyển dụng được yêu thích theo nhóm ngành nghề, theo vùng miền, hạng mục “Nhà tuyển dụng mang đến trải nghiệm ứng tuyển ấn tượng nhất”. 

Các đáp viên chỉ cần không quá 15 phút để thực hiện trọn vẹn các câu hỏi khảo sát và nhận bản báo cáo này miễn phí.

Đặc biệt, đơn vị thực hiện khảo sát CareerBuilder.vn cùng các nhà tài trợ đồng hành tri ân những đóng góp, ý kiến của đáp viên tham gia chương trình qua các phần quà công nghệ giá trị và Evoucher mua sắm, ăn uống hấp dẫn. Các món quà sẽ được hệ thống lựa chọn ngẫu nhiên để gửi đến đáp viên may mắn trong suốt thời gian diễn ra khảo sát (đến hết ngày 31/12/2022).

Để tham gia khảo sát “Nhà tuyển dụng yêu thích 2022”, đáp viên chỉ cần thực hiện 2 bước đơn giản như sau:

Bước 1: Truy cập đường dẫn https://careerbuilder.vn/employerofchoice-survey-2022 và hoàn thành đầy đủ các bước trong khảo sát “Nhà tuyển dụng yêu thích 2022”.

Bước 2:Điền thông tin liên hệ xác thực để đảm bảo Ban tổ chức có thể thông báo giải thưởng và gửi quà đến tận tay đáp viên may mắn.

Vĩnh Phú

Động lực quan trọng nhất của người làm khoa học

- Với nhiều người, da điện tử dường như chỉ có trong phim viễn tưởng. Còn với GS, bà đang ở đâu trên con đường biến điều viễn tưởng đó thành hiện thực, sau khi phát minh của bà được vinh danh tại VinFuture 2021?

Da người có hàng triệu tế bào cảm thụ khác nhau giúp chúng ta có những cảm giác phức tạp khi chạm và phân biệt được các đối tượng. Để da điện tử có thể cảm nhận được như da người sẽ cần ít nhất hàng trăm, hàng nghìn cảm biến. Đặc biệt, chúng tôi đang phát triển thế hệ da điện tử mới phức tạp hơn nhiều và gần với các chức năng của da người hơn. Bởi thế, dù đã đạt được nhiều bước tiến đột phá nhưng vẫn còn rất nhiều việc phải làm. Song, tôi tin rằng ngày đó không còn xa.  

- Có vẻ nghiên cứu không tiến triển nhanh như kỳ vọng. Bà và các cộng sự gặp phải những khó khăn gì?

Không hẳn như thế. Chúng tôi đã theo đuổi dự án da điện tử hơn 10 năm và đã vượt qua nhiều thách thức. Đối với thiết bị điện tử dạng cấy ghép, có thể phải mất nhiều năm. Đây là lý do tại sao chúng tôi đang nghiên cứu phát triển thiết bị theo dõi không xâm lấn có thể gắn vào bề mặt cơ thể người để đẩy nhanh tiến trình. Hiện, việc thử nghiệm một số cảm biến đã được thực hiện trên người để cung cấp thông tin cho quá trình ra quyết định điều trị của bác sĩ.  

Tương tự, chúng tôi đã mất 4 năm cho dự án đo lường các chất dẫn truyền thần kinh trong não và ruột. Không dễ dàng để đưa các cảm biến vào một môi trường phức tạp như ruột, nơi có rất nhiều hóa chất khác nhau. Cảm biến cũng phải rất mềm để không gây ra bất kỳ xáo trộn nào đối với chức năng sinh học và hành vi tự nhiên của cơ thể. 

Hiện, chúng tôi đã thực hiện được phép đo trên động vật và phải mất khá nhiều thời gian để thử nghiệm trên người. Mục tiêu cuối cùng là tạo ra các công nghệ ít xâm lấn để “đo” tâm trạng con người, chẳng hạn như mức độ lo lắng hay trầm cảm, từ mồ hôi hoặc dịch mô dưới da.

- Khả năng thương mại hóa của các công nghệ này ra sao, thưa bà? Bà có ngại không khi đề cập đến chuyện nhà khoa học làm thương mại?

Tại sao lại phải ngại khi mà các nghiên cứu suy cho cùng cũng là để phục vụ con người? Với các nghiên cứu ứng dụng, thước đo hiệu quả nằm ở khả năng thương mại hóa.

Tôi bước chân vào con đường nghiên cứu một phần vì đam mê khám phá, nhưng động lực quan trọng hơn là để tạo ra những phát minh hữu ích cho xã hội. Tôi có 2 công ty khởi nghiệp để đưa những thành quả nghiên cứu liên quan đến da điện tử đến với công chúng. 

Góp phần thu hẹp bất bình đẳng giới trong khoa học 

- Quan điểm của bà tương đồng với triết lý của giải thưởng VinFuture, đó là khoa học phụng sự nhân loại. Với bà, việc giành Giải đặc biệt dành cho Nhà khoa học nữ có sáng tạo đột phá có ý nghĩa như thế nào?

Có rất nhiều ứng cử viên xứng đáng và tôi cảm thấy rất may mắn, vinh dự và cũng bất ngờ nữa khi được chọn. 

Thế giới có nhiều giải thưởng, có giải thậm chí tuổi đời lên tới gần trăm năm, nhưng không nhiều phụ nữ được trao giải. Đối với người làm khoa học, giải thưởng không phải là mục tiêu, nhưng đó là sự ghi nhận quan trọng. 

Xã hội ngày nay đã nhìn nhận đầy đủ hơn về những đóng góp của phụ nữ đối với khoa học và công nghệ, nhưng vẫn còn rất nhiều việc phải làm để lấp đầy “hố sâu” bất bình đẳng giới. Tôi rất vui vì VinFuture đã đi đầu trong sứ mệnh đó. Tiêu chí khác biệt cũng là lý do giúp Giải thưởng VinFuture dù mới ra đời nhưng cũng đã tạo được tiếng vang trong cộng đồng khoa học toàn cầu. 

- Sau mùa 1 thành công, bà nghĩ sao về chủ đề của Giải thưởng VinFuture mùa 2?

Covid-19 đã gây tổn thất nghiêm trọng cho toàn cầu. Nhu cầu cấp bách và thách thức lớn nhất của thế giới hiện nay là các vấn đề về năng lượng, môi trường và sức khỏe. Bởi thế, chủ đề “Hồi sinh và Tái thiết” mà VinFuture chọn cho mùa 2 có ý nghĩa đạc biệt và truyền cảm hứng cho các nhà khoa học trên thế giới nhằm đưa ra những nghiên cứu, phát minh giúp nhân loại phục hồi sau đại dịch. 

- Từ một cô gái nhút nhát nay trở thành một nhà khoa học có ảnh hưởng quốc tế, chủ nhân của Giải thưởng VinFuture danh giá, bà có lời khuyên gì cho các nhà khoa học trẻ?

Một thành tựu khoa học, công nghệ đột phá thường là sản phẩm của quá trình nghiên cứu, phát triển suốt nhiều năm chứ không phải một sớm một chiều. Bởi thế, tôi muốn nói rằng các bạn hãy tự tin với bản thân và lạc quan vì chỉ cần kiên trì theo đuổi đam mê của mình thì những điều tuyệt vời sẽ đến. 

Thế Định

Đó là chia sẻ của GS. Zhenan Bao, chủ nhân Giải đặc biệt dành cho Nhà khoa học nữ của VinFuture mùa đầu tiên với phát minh da diện tử, trước thềm Lễ trao giải lần thứ 2.

Động lực quan trọng nhất của người làm khoa học

- Với nhiều người, da điện tử dường như chỉ có trong phim viễn tưởng. Còn với GS, bà đang ở đâu trên con đường biến điều viễn tưởng đó thành hiện thực, sau khi phát minh của bà được vinh danh tại VinFuture 2021?

Da người có hàng triệu tế bào cảm thụ khác nhau giúp chúng ta có những cảm giác phức tạp khi chạm và phân biệt được các đối tượng. Để da điện tử có thể cảm nhận được như da người sẽ cần ít nhất hàng trăm, hàng nghìn cảm biến. Đặc biệt, chúng tôi đang phát triển thế hệ da điện tử mới phức tạp hơn nhiều và gần với các chức năng của da người hơn. Bởi thế, dù đã đạt được nhiều bước tiến đột phá nhưng vẫn còn rất nhiều việc phải làm. Song, tôi tin rằng ngày đó không còn xa.  

- Có vẻ nghiên cứu không tiến triển nhanh như kỳ vọng. Bà và các cộng sự gặp phải những khó khăn gì?

Không hẳn như thế. Chúng tôi đã theo đuổi dự án da điện tử hơn 10 năm và đã vượt qua nhiều thách thức. Đối với thiết bị điện tử dạng cấy ghép, có thể phải mất nhiều năm. Đây là lý do tại sao chúng tôi đang nghiên cứu phát triển thiết bị theo dõi không xâm lấn có thể gắn vào bề mặt cơ thể người để đẩy nhanh tiến trình. Hiện, việc thử nghiệm một số cảm biến đã được thực hiện trên người để cung cấp thông tin cho quá trình ra quyết định điều trị của bác sĩ.  

Tương tự, chúng tôi đã mất 4 năm cho dự án đo lường các chất dẫn truyền thần kinh trong não và ruột. Không dễ dàng để đưa các cảm biến vào một môi trường phức tạp như ruột, nơi có rất nhiều hóa chất khác nhau. Cảm biến cũng phải rất mềm để không gây ra bất kỳ xáo trộn nào đối với chức năng sinh học và hành vi tự nhiên của cơ thể. 

Hiện, chúng tôi đã thực hiện được phép đo trên động vật và phải mất khá nhiều thời gian để thử nghiệm trên người. Mục tiêu cuối cùng là tạo ra các công nghệ ít xâm lấn để “đo” tâm trạng con người, chẳng hạn như mức độ lo lắng hay trầm cảm, từ mồ hôi hoặc dịch mô dưới da.

- Khả năng thương mại hóa của các công nghệ này ra sao, thưa bà? Bà có ngại không khi đề cập đến chuyện nhà khoa học làm thương mại?

Tại sao lại phải ngại khi mà các nghiên cứu suy cho cùng cũng là để phục vụ con người? Với các nghiên cứu ứng dụng, thước đo hiệu quả nằm ở khả năng thương mại hóa.

Tôi bước chân vào con đường nghiên cứu một phần vì đam mê khám phá, nhưng động lực quan trọng hơn là để tạo ra những phát minh hữu ích cho xã hội. Tôi có 2 công ty khởi nghiệp để đưa những thành quả nghiên cứu liên quan đến da điện tử đến với công chúng. 

Góp phần thu hẹp bất bình đẳng giới trong khoa học 

- Quan điểm của bà tương đồng với triết lý của giải thưởng VinFuture, đó là khoa học phụng sự nhân loại. Với bà, việc giành Giải đặc biệt dành cho Nhà khoa học nữ có sáng tạo đột phá có ý nghĩa như thế nào?

Có rất nhiều ứng cử viên xứng đáng và tôi cảm thấy rất may mắn, vinh dự và cũng bất ngờ nữa khi được chọn. 

Thế giới có nhiều giải thưởng, có giải thậm chí tuổi đời lên tới gần trăm năm, nhưng không nhiều phụ nữ được trao giải. Đối với người làm khoa học, giải thưởng không phải là mục tiêu, nhưng đó là sự ghi nhận quan trọng. 

Xã hội ngày nay đã nhìn nhận đầy đủ hơn về những đóng góp của phụ nữ đối với khoa học và công nghệ, nhưng vẫn còn rất nhiều việc phải làm để lấp đầy “hố sâu” bất bình đẳng giới. Tôi rất vui vì VinFuture đã đi đầu trong sứ mệnh đó. Tiêu chí khác biệt cũng là lý do giúp Giải thưởng VinFuture dù mới ra đời nhưng cũng đã tạo được tiếng vang trong cộng đồng khoa học toàn cầu. 

- Sau mùa 1 thành công, bà nghĩ sao về chủ đề của Giải thưởng VinFuture mùa 2?

Covid-19 đã gây tổn thất nghiêm trọng cho toàn cầu. Nhu cầu cấp bách và thách thức lớn nhất của thế giới hiện nay là các vấn đề về năng lượng, môi trường và sức khỏe. Bởi thế, chủ đề “Hồi sinh và Tái thiết” mà VinFuture chọn cho mùa 2 có ý nghĩa đạc biệt và truyền cảm hứng cho các nhà khoa học trên thế giới nhằm đưa ra những nghiên cứu, phát minh giúp nhân loại phục hồi sau đại dịch. 

- Từ một cô gái nhút nhát nay trở thành một nhà khoa học có ảnh hưởng quốc tế, chủ nhân của Giải thưởng VinFuture danh giá, bà có lời khuyên gì cho các nhà khoa học trẻ?

Một thành tựu khoa học, công nghệ đột phá thường là sản phẩm của quá trình nghiên cứu, phát triển suốt nhiều năm chứ không phải một sớm một chiều. Bởi thế, tôi muốn nói rằng các bạn hãy tự tin với bản thân và lạc quan vì chỉ cần kiên trì theo đuổi đam mê của mình thì những điều tuyệt vời sẽ đến. 

Thế Định