Một năm sau, Huy nghỉ việc về nhà bắt đầu mày mò tự lắp ghép những mảnh gỗ, chủ yếu để trưng trong bể cá cảnh. "Lúc đầu được mấy sản phẩm còn xấu, nhưng sau đó bán được 1-2 triệu đồng khiến mình có động lực", Huy kể. Để sản phẩm đẹp hơn, Huy lên mạng học hỏi thêm kinh nghiệm từ những người đi trước.

Thường Thạnh có nghĩa là thịnh vượng mãi mãi. Do nằm gần ngã ba sông, nơi có dòng nước xoáy nên đình còn được người dân địa phương gọi là Nước Vận. 

Ông Phạm Văn Bảy (73 tuổi, thường trực, bảo vệ di tích), người đã gắn bó với nơi này hơn 24 năm cho hay đình Thường Thạnh được xây dựng vào năm 1823, nhưng khi đó đình nằm ở phía bên kia bờ sông.

Đến năm 1852, vua Tự Đức đã ban sắc phong Bổn cảnh Thành hoàng. Sau khi được vua sắc phong, đình được dời về địa điểm hiện tại để hợp phong thủy - nằm giữa hàm rồng, ngã ba sông. 

Theo lời ông Bảy, đình Thường Thạnh được xây dựng theo kiểu phương Đông truyền thống, nhưng cũng chịu ảnh hưởng của kiến trúc phương Tây. Sự kết hợp đó đã tạo nên một công trình vững vàng, cân đối, gần gũi với thiên nhiên và tâm hồn người Việt.

Đáng chú ý nhất là kiểu kiến trúc 3 gian theo quan niệm “tam gian phú quý”. Các hoa văn, họa tiết trên bao lam, thành vọng, khánh thờ được chạm khắc công phu, nhưng không cầu kỳ phức tạp. Mỗi chi tiết đều thể hiện rõ nét sự tài hoa của người thợ chạm khắc xưa. 

Ông Bảy cho hay, đình Thường Thạnh được xây dựng trên diện tích hơn 800m2. Trải qua nhiều lần xây cất, trùng tu, nơi này hiện nay rất khang trang, mang nét đặc trưng đình làng Nam Bộ với võ ca, tiền điện, chánh điện. Nội thất thờ cúng được bài trí tôn nghiêm. 

Ngôi đình có tổng cộng 46 cây cột được làm từ gỗ lim quý hiếm. 46 cây cột có kích thước khác nhau, ở chính điện cột lớn hơn kích thước 50cm, từ điện nhỏ hơn khoảng 30cm.

"Mỗi năm, đình tổ chức tế lễ hai lần, là Hạ Điền vào tháng 5 và Thượng Điền vào ngày 14 - 16/11 âm lịch. Lễ hội nhằm tạ ơn các bậc tiền hiền, hậu hiền, các anh hùng dân tộc đã có công khai phá, dựng nước và giữ nước, đồng thời cầu cho mưa thuận gió hòa, quốc thái, dân an, nhà nhà hạnh phúc….", ông Phạm Văn Bảy nói. 

Khi đấy, người cả vùng tập trung cúng tế, đàn hát suốt ba ngày ba đêm. Đây cũng là dịp để người dân địa phương đi xa trở về và khách du lịch khắp nơi đến dâng hương.

“Những ngày lễ, hầu như người dân dù đang đi làm ăn xa cũng trở về tham dự. Nhà ai có gì thì đem dâng lên thứ nấy, người hái trái cây, người làm bánh đem đến dâng để tỏ lòng thành kính", ông Bảy nói.  

Ông Bảy kể lại giai thoại được các bậc tiền nhân truyền lại. Theo đó, thời khai hoang mở đất, nhiều người bị bệnh nhưng chữa không khỏi, khi đó ông từ (người trông coi đình) nằm mơ thấy một cụ già bảo dân làng lấy vỏ cây xung quanh đình nấu nước uống.

"Ông từ nói lại với mọi người… không biết có trùng hợp hay không nhưng sau đó mọi người hết bệnh”, ông Bảy kể lại.

Trong khuôn viên đình Thường Thạnh có miếu Bà Chúa xứ Nguyên Nhung. Ngày xưa, miếu Bà Chúa được dân làng lập thờ đầu tiên ở phía ngang sông, đối diện ngôi đình. Ban đầu, đây là một ngôi miếu nhỏ xây dựng bằng cây gỗ.

Thời trước, cuộc sống của người dân ở Thường Thạnh vô cùng gian lao cực khổ. Một ngày nọ, một vị bô lão nằm mơ thấy một bà tướng soái mặc áo thật oai phong lẫm liệt, dẫn theo một đạo quân giáo gươm rợp trời phi ngựa đến trước mặt ông và nói:

“Ta là tướng soái Nguyên Nhung được lệnh đến đây trấn giữ vùng đất này, độ cho dân làng Thường Thạnh tránh khỏi nạn kiếp hiểm nghèo. Nhà ngươi hãy cùng dân làng lập ngay miếu thờ, để ta cùng quân lính tạm trú, xua đuổi giặc giã cướp phá ra khỏi vùng đất này”. 

Nói xong, bà cưỡi ngựa biến mất. Hôm sau, vị bô lão đó cùng mọi người đốn cây dựng miếu. Không lâu sau, làng Thường Thạnh không còn bị giặc quấy phá nữa. 

Sau khi đình Thường Thạnh được dời về địa điểm hiện tại, miếu Bà Chúa xứ Nguyên Nhung cũng được di dời theo, xây dựng khang trang.

Hàng năm, dân làng tập trung về đây cúng tế hết sức long trọng, cầu được ban phước hộ trì tai qua nạn khỏi, làm ăn sung túc phát đạt. Không ai dám đến nơi đây quấy phá vì sợ bị quở phạt, bệnh tật liên miên.

Miếu Bà từ lâu đã trở thành nơi diễn xướng của các nghệ nhân bóng rỗi trong những ngày diễn ra lễ hội hàng năm. 

* Bài viết có sử dụng tư liệu trang 48 và 49 của cuốn "Truyện Dân gian Cần Thơ”, Trần Văn Nam (chủ biên), NXB Đại học Cần Thơ, năm 2019. 

Năm 1942, Guggenheim mở phòng trưng bày The Art of This Century (Nghệ thuật của Thế kỷ). Bà quyết định tổ chức Triển lãm của 31 phụ nữvới sự góp mặt của các nữ nghệ sĩ, tập trung nhiều vào nghệ thuật Dada và Siêu thực. Sau này, Guggenheim kể bà luôn hối hận đã tổ chức chương trình này vì phần nào xúc tác cho tình yêu của Tanning và Ernst.

Theo Art Curious, khi giúp vợ tìm nghệ sĩ cho cuộc triển lãm, Ernst (khi đó 51 tuổi) đến thăm Tanning (32 tuổi) để xem các tác phẩm. Ernst thấy trên giá vẽ có bức chân dung tự họa chưa hoàn thành của Tanning. Đó là một tác phẩm hấp dẫn - Tanning đi chân trần, khoác chiếc áo xanh tím để lộ bộ ngực. Khuôn mặt của Tanning hờ hững, không để lộ cảm xúc dù dưới chân có một sinh vật kỳ lạ. 

Ernst gợi ý đặt tên tác phẩm là Sinh nhậtmang ý nghĩa tượng trưng chuyển từ thế giới thực sang thế giới siêu thực. 

Ngoài hội họa, chính cờ vua là niềm đam mê kết nối hai người. Trong những lần gặp gỡ, họ cùng nhau chơi cờ. Ernst chuyển đến sống cùng Tanning không lâu sau đó. 

Cặp đôi sống với nhau ở New York gần 5 năm, sáng tác và triển lãm các tác phẩm, bao gồm cả tranh và điêu khắc lấy cảm hứng từ cờ vua. Năm 1946, họ kết hôn ở Beverly Hills rồi chuyển tới bang Arizona. Tanning là người vợ thứ tư của Ernst. 

Sự nghiệp cùng thăng hoa

Dù chung sống nhưng cả hai không can thiệp vào phong cách sáng tác của nhau. Họ quan niệm: “Bạn có con mắt, trái tim, tâm hồn của chính mình. Cần gì một người hướng dẫn đặt chân vào khu vườn trù phú như vậy?”. 

Theo tạp chíDaily Art, hai vợ chồng di cư sang Pháp vì Ernst bị từ chối nhập quốc tịch Mỹ. 

Một năm sau khi họ định cư ở Paris, Tanning có buổi triển lãm cá nhân đầu tiên tại Galerie Furstenburg khẳng định vị trí nhà sáng tạo nổi tiếng và thành công, tách biệt khỏi chồng. “Đối với tôi, một nghệ sĩ sống dưới cái bóng của người đàn ông vĩ đại, điều đó phần nào quan trọng: cái bóng được dỡ bỏ và ánh sáng dịu dàng nhưng ổn định chiếu vào tôi”, Tanning tâm sự. 

Từ những năm 1950 đến 1970, công việc của Tanning thay đổi đáng kể khi bà phiêu lưu trong thế giới điêu khắc mềm mại, tạo ra những nhân vật kỳ ảo này từ vải. 

Cùng năm Tanning tổ chức trưng bày, Ernst giành được Giải thưởng lớn tại Venice Biennale, một trong những triển lãm quốc tế nổi tiếng nhất về nghệ thuật đương đại. 

Ernst và Tanning ở bên nhau 34 năm. Ernst qua đời vào ngày 1/4/1975, ngay trước sinh nhật lần thứ 85 của ông. Tanning chia sẻ về nỗi mất mát lớn: “Anh ấy là hồ nước có tiếng vọng: Tôi nói Max, mọi người nói Max, hồ nước nói Max, tiếng vang vọng lại Max. Maxở khắp mọi nơi, là hạt bụi trong không khí...”. 

Tanning quay về Mỹ vào năm 1980. Bà tiếp tục sáng tác nghệ thuật nhưng trong vài thập kỷ cuối đời, bà tập trung nhiều hơn vào viết lách. Bà xuất bản một số tập thơ, một tiểu thuyết, hai cuốn hồi ký về mình và chồng để mọi người hiểu thêm con người có vẻ bí ẩn của Ernst “khiến anh ấy gần gũi và sống động như tôi biết về anh ấy". Dorothea Tanning qua đời ở tuổi 101 vào ngày 31/1/2012.

Nàng thơ của Picasso: Cuộc đời sóng gió dù người tình và chồng đều kiệt xuất