- 

Di chứng chất độc da cam khiến anh Hà Văn Hồng bị teo cơ từ lúc nhỏ. Lớn lên, anh dựng một túp lều ven đường sửa xe kiếm sống qua ngày. Trong lần sửa xe cho cô gái nghèo, anh đã tìm được một nửa đích thực của mình.

Người đàn ông tật nguyền

Trời mưa lất phất. Một cậu bé khoảng 10 tuổi đẩy chiếc xe đạp bị thủng bánh một cách khó nhọc. Ngang quán sửa xe, nó chợt thấy có bàn tay vẫy: "Dẫn xe vô đi con, chú vá cho". Nó khựng lại: "Con không có tiền chú ơi ...".

Bên trong quán, một người đàn ông trung niên có mái tóc dài như tóc phụ nữ cột thành chùm mò mẫm lết ra nói: "Con cứ đẩy vào đi, chú không lấy tiền đâu". 

Người đàn ông bắt đầu sửa. Anh không đứng được. Hai chân anh teo nhưng đôi tay rất linh hoạt. "Nhà cháu ở đâu?", anh hỏi thằng bé. Nó khép nép: "Con ở tận Bà Điểm. Ba con bị bệnh mà mua thuốc trên đó không có con phải xuống dưới này để mua."

Anh Hồng sửa xe

Quán sửa xe này nằm trên đường Phan Văn Hớn (P. Tân Thới Nhất, Q.12, TP.HCM). Từ nơi đây về Bà Điểm còn chừng 5km nữa. Nghe thằng bé nói, anh trầm ngâm. 

Anh vá xong bảo: "Chú không lấy tiền con đâu. Con về đi kẻo ba con trông...". Nó cúi đầu cám ơn. Đôi mắt nó đỏ hoe. Leo lên xe nó đạp đi trong cơn mưa nhẹ.

Dẹp đồ nghề, anh mò mẫm đi vào trong. Lắc nhẹ chiếc võng, trên võng là một đứa bé chừng vài tháng tuổi. Một đứa khác chừng hơn 2 tuổi đang ngồi chơi trong góc quán. Xa hơn một chút, một người phụ nữ có nét mặt hiền hòa đang chuẩn bị bữa ăn sáng. 

Tôi trú mưa ở góc quán buột miệng hỏi: "Anh chị ở đây lâu chưa?". "Cũng gần được 20 năm rồi. Lúc tôi về đây ngồi sửa xe chưa có vợ và giờ đây đã 3 con rồi...", anh nói.

Chị Mận giúp chồng

Trước mặt tôi là căn chòi được dùng làm quán sửa xe trống trải và chật hẹp nhưng ở đó đầy ắp tiếng cười. Bữa ăn được dọn lên. Thằng bé con ngồi giữa được lúc thì cha, khi thì mẹ gắp cho thức ăn. Chị cũng lựa những miếng ngon bỏ vào chén anh. 

Đường mưu sinh gian nan

Nhìn ra ngoài trời, mây đen vần vũ, anh chép miệng: "Không biết thằng bé có bị mắc mưa không nhỉ?".

Anh lo cho thằng bé vá xe vừa rồi. Anh nói, nhìn nó anh nhớ lại quãng đời mình đã qua. Anh là Hà Văn Hồng, 39 tuổi, quê ở Tuyên Hóa, Quảng Bình. Hồng bị teo cơ 2 chân từ khi lọt lòng mẹ, di chứng của chất độc da cam. Chị là Âu Thị Mận, 36 tuổi, người Sơn Dương, Tuyên Quang. Chị là người dân tộc Cao Lan, một sắc dân thiểu số nghèo nhất vùng.

Nhà anh nghèo. Không thể trở thành gánh nặng của gia đình, 13 tuổi anh rời nhà vào Nam tìm kế sinh nhai. Anh lên Đak Nông tìm đến nhà người chú để làm rẫy.

Túp lều ở ven đường - nơi có một gia đình nhỏ ngập tràn hạnh phúc

Chỉ mới vài năm anh và chú đã khai hoang được 4ha. Trong một dip tình cờ nghe qua đài phát thanh được biết ở Nghệ An có trường dây nghề đang chiêu sinh. Anh bán phần rẫy của mình được 10 triệu đồng làm chi phí đi đường và học tập.

Sau một năm học tập, năm 1995 anh quyết định quay vào Nam vì đôi chân anh không thể chịu đựng được với thời tiết lạnh. Anh được nhận vào làm tại một cửa hàng lắp ráp xe 2 bánh ở TP.HCM với mức lương 750 nghìn đồng/tháng.

Sau 2 năm làm việc tại đây anh đã tích cóp được ít vốn có thể mở được một tiệm sửa xe nho nhỏ. Anh dừng chân trên lề đường Phan Văn Hớn. Anh che tạm tấm bạt, để thùng đồ nghề và sửa xe tại đây. Rồi dần dần điểm sửa xe được gia cố thêm trở thành túp lều rồi tiếp tục khang trang hơn.

Cứ thế, năm tháng trôi qua, quán sửa xe này trở thành nhà anh lúc nào không hay. Anh ăn tại đây, ngủ tại đây.

Túp lều hạnh phúc

Anh nói: "2 chân tôi không đứng được nên rất khó khăn trong sinh hoạt. Công việc tương đối thuận lợi nhờ có nhiều khách nhưng đến bữa ăn, tắm rửa, giặt giũ vô cùng vất vả. 

Một hôm, đang lúc đông khách có một cô gái ghé vào nhờ sửa xe. Cô ngồi chờ rất lâu mới đến lượt mình. Rồi sau đó cứ vài ba ngày xe hỏng cô lại tìm đến".

Nghe đến đây, chị Mận nói: "Ngay hôm đầu tiên trong lúc chờ đợi em quan sát chỗ ở của anh ấy. Nồi niêu, xoong chảo vứt lung tung. Đồ ăn thức uống vương vãi khắp nơi chứng tỏ không có bàn tay của phụ nữ. Qua trò chuyện được biết anh chưa có gia đình trong khi mình cũng chưa có nơi nào cả. Nhưng cũng chỉ dừng lại ở mức độ quen biết chưa dám tính một điều gì...".

Anh tiếp tục chia sẻ: "Sau đó tôi thấy mình cũng có cảm tình với cô ấy nên đã nhiều lần bày tỏ nhưng cô ấy chỉ im lặng. Như vậy không có nghĩa là tuyệt vọng. Tôi tìm đến gặp để thêm một lần nữa khẳng định tình cảm của mình".

Chị Mận cười: "Lần này, thấy ảnh tội quá, em không nỡ nên đã nhận lời. Anh mừng lắm hối thúc em làm đám cưới..."

Chị Mận là dân tộc Cao Lan. Xa quê hương, gia đình nên khi anh Hồng ngỏ lời, chị nghĩ có người thương mình sao mình không đến với nhau?

Mối nhân duyên của họ không được gia đình chị bằng lòng nhưng người phụ nữ ấy vẫn quyết tâm để đến được với nhau.

Chị nói: "Sau nhiều năm, em với anh Hồng vẫn vui vẻ bên nhau mặc dù là sống lề đường. Anh Hồng là người tật nguyền nhưng em mãn nguyện khi sống với anh. Em đã tìm thấy được tình yêu chân thật nơi anh - thứ mà nhiều người có tiền của cũng không tìm được".

Trần Chánh Nghĩa

- Chị nói: "Sau nhiều năm, em với anh Hồng vẫn vui vẻ bên nhau mặc dù là sống lề đường. Anh Hồng là người tật nguyền nhưng em mãn nguyện khi sống với anh. Em đã tìm thấy được tình yêu chân thật nơi anh - thứ mà nhiều người có tiền của cũng không tìm được".

Di chứng chất độc da cam khiến anh Hà Văn Hồng bị teo cơ từ lúc nhỏ. Lớn lên, anh dựng một túp lều ven đường sửa xe kiếm sống qua ngày. Trong lần sửa xe cho cô gái nghèo, anh đã tìm được một nửa đích thực của mình.

Người đàn ông tật nguyền

Trời mưa lất phất. Một cậu bé khoảng 10 tuổi đẩy chiếc xe đạp bị thủng bánh một cách khó nhọc. Ngang quán sửa xe, nó chợt thấy có bàn tay vẫy: "Dẫn xe vô đi con, chú vá cho". Nó khựng lại: "Con không có tiền chú ơi ...".

Bên trong quán, một người đàn ông trung niên có mái tóc dài như tóc phụ nữ cột thành chùm mò mẫm lết ra nói: "Con cứ đẩy vào đi, chú không lấy tiền đâu". 

Người đàn ông bắt đầu sửa. Anh không đứng được. Hai chân anh teo nhưng đôi tay rất linh hoạt. "Nhà cháu ở đâu?", anh hỏi thằng bé. Nó khép nép: "Con ở tận Bà Điểm. Ba con bị bệnh mà mua thuốc trên đó không có con phải xuống dưới này để mua."

Anh Hồng sửa xe

Quán sửa xe này nằm trên đường Phan Văn Hớn (P. Tân Thới Nhất, Q.12, TP.HCM). Từ nơi đây về Bà Điểm còn chừng 5km nữa. Nghe thằng bé nói, anh trầm ngâm. 

Anh vá xong bảo: "Chú không lấy tiền con đâu. Con về đi kẻo ba con trông...". Nó cúi đầu cám ơn. Đôi mắt nó đỏ hoe. Leo lên xe nó đạp đi trong cơn mưa nhẹ.

Dẹp đồ nghề, anh mò mẫm đi vào trong. Lắc nhẹ chiếc võng, trên võng là một đứa bé chừng vài tháng tuổi. Một đứa khác chừng hơn 2 tuổi đang ngồi chơi trong góc quán. Xa hơn một chút, một người phụ nữ có nét mặt hiền hòa đang chuẩn bị bữa ăn sáng. 

Tôi trú mưa ở góc quán buột miệng hỏi: "Anh chị ở đây lâu chưa?". "Cũng gần được 20 năm rồi. Lúc tôi về đây ngồi sửa xe chưa có vợ và giờ đây đã 3 con rồi...", anh nói.

Chị Mận giúp chồng

Trước mặt tôi là căn chòi được dùng làm quán sửa xe trống trải và chật hẹp nhưng ở đó đầy ắp tiếng cười. Bữa ăn được dọn lên. Thằng bé con ngồi giữa được lúc thì cha, khi thì mẹ gắp cho thức ăn. Chị cũng lựa những miếng ngon bỏ vào chén anh. 

Đường mưu sinh gian nan

Nhìn ra ngoài trời, mây đen vần vũ, anh chép miệng: "Không biết thằng bé có bị mắc mưa không nhỉ?".

Anh lo cho thằng bé vá xe vừa rồi. Anh nói, nhìn nó anh nhớ lại quãng đời mình đã qua. Anh là Hà Văn Hồng, 39 tuổi, quê ở Tuyên Hóa, Quảng Bình. Hồng bị teo cơ 2 chân từ khi lọt lòng mẹ, di chứng của chất độc da cam. Chị là Âu Thị Mận, 36 tuổi, người Sơn Dương, Tuyên Quang. Chị là người dân tộc Cao Lan, một sắc dân thiểu số nghèo nhất vùng.

Nhà anh nghèo. Không thể trở thành gánh nặng của gia đình, 13 tuổi anh rời nhà vào Nam tìm kế sinh nhai. Anh lên Đak Nông tìm đến nhà người chú để làm rẫy.

Túp lều ở ven đường - nơi có một gia đình nhỏ ngập tràn hạnh phúc

Chỉ mới vài năm anh và chú đã khai hoang được 4ha. Trong một dip tình cờ nghe qua đài phát thanh được biết ở Nghệ An có trường dây nghề đang chiêu sinh. Anh bán phần rẫy của mình được 10 triệu đồng làm chi phí đi đường và học tập.

Sau một năm học tập, năm 1995 anh quyết định quay vào Nam vì đôi chân anh không thể chịu đựng được với thời tiết lạnh. Anh được nhận vào làm tại một cửa hàng lắp ráp xe 2 bánh ở TP.HCM với mức lương 750 nghìn đồng/tháng.

Sau 2 năm làm việc tại đây anh đã tích cóp được ít vốn có thể mở được một tiệm sửa xe nho nhỏ. Anh dừng chân trên lề đường Phan Văn Hớn. Anh che tạm tấm bạt, để thùng đồ nghề và sửa xe tại đây. Rồi dần dần điểm sửa xe được gia cố thêm trở thành túp lều rồi tiếp tục khang trang hơn.

Cứ thế, năm tháng trôi qua, quán sửa xe này trở thành nhà anh lúc nào không hay. Anh ăn tại đây, ngủ tại đây.

Túp lều hạnh phúc

Anh nói: "2 chân tôi không đứng được nên rất khó khăn trong sinh hoạt. Công việc tương đối thuận lợi nhờ có nhiều khách nhưng đến bữa ăn, tắm rửa, giặt giũ vô cùng vất vả. 

Một hôm, đang lúc đông khách có một cô gái ghé vào nhờ sửa xe. Cô ngồi chờ rất lâu mới đến lượt mình. Rồi sau đó cứ vài ba ngày xe hỏng cô lại tìm đến".

Nghe đến đây, chị Mận nói: "Ngay hôm đầu tiên trong lúc chờ đợi em quan sát chỗ ở của anh ấy. Nồi niêu, xoong chảo vứt lung tung. Đồ ăn thức uống vương vãi khắp nơi chứng tỏ không có bàn tay của phụ nữ. Qua trò chuyện được biết anh chưa có gia đình trong khi mình cũng chưa có nơi nào cả. Nhưng cũng chỉ dừng lại ở mức độ quen biết chưa dám tính một điều gì...".

Anh tiếp tục chia sẻ: "Sau đó tôi thấy mình cũng có cảm tình với cô ấy nên đã nhiều lần bày tỏ nhưng cô ấy chỉ im lặng. Như vậy không có nghĩa là tuyệt vọng. Tôi tìm đến gặp để thêm một lần nữa khẳng định tình cảm của mình".

Chị Mận cười: "Lần này, thấy ảnh tội quá, em không nỡ nên đã nhận lời. Anh mừng lắm hối thúc em làm đám cưới..."

Chị Mận là dân tộc Cao Lan. Xa quê hương, gia đình nên khi anh Hồng ngỏ lời, chị nghĩ có người thương mình sao mình không đến với nhau?

Mối nhân duyên của họ không được gia đình chị bằng lòng nhưng người phụ nữ ấy vẫn quyết tâm để đến được với nhau.

Chị nói: "Sau nhiều năm, em với anh Hồng vẫn vui vẻ bên nhau mặc dù là sống lề đường. Anh Hồng là người tật nguyền nhưng em mãn nguyện khi sống với anh. Em đã tìm thấy được tình yêu chân thật nơi anh - thứ mà nhiều người có tiền của cũng không tìm được".

Trần Chánh Nghĩa

Dễ dàng tiếp cận tiện ích số

Khi chúng tôi đến thăm nhà, chị Sằn Sặp Múi (bản Quảng Mới, xã Quảng Sơn, huyện Hải Hà) đang tất bật với công việc tư vấn sản phẩm qua điện thoại cho khách mua hàng online. Người phụ nữ dân tộc Dao Thanh Y này được nhiều người trong bản nể phục bởi sự nhanh nhẹn, tháo vát, xây dựng đời sống khấm khá nhờ việc kinh doanh sản vật bản địa như mật ong, lá tắm thảo dược... Và nay, nhờ bắt kịp xu hướng công nghệ số, chị Múi ngày càng thuần thục với việc kinh doanh trên mạng xã hội, nền tảng internet. Nhiều khách hàng từ khắp trong và ngoài huyện liên hệ để được tư vấn và đặt mua hàng.

Chị Múi chia sẻ: “Trước đây thì chỉ có cách bán hàng duy nhất là đến các khu chợ truyền thống tại địa phương. Nhưng nay thì chỉ cần dùng điện thoại thông minh, tôi có thể bán hàng online nhờ mạng xã hội như Facebook. Khi mua đồ hoặc phải đi đóng tiền điện, nước sinh hoạt cũng chỉ cần chuyển khoản là xong. Tôi thấy quá tiện lợi”.

Quảng Sơn là xã vùng cao, có 95% người dân là đồng bào DTTS, trước đây điều kiện kinh tế - xã hội còn gặp nhiều khó khăn. Từ khi cùng với toàn tỉnh thực hiện chuyển đổi số, đời sống người dân ở đây được nâng lên rõ rệt. Người dân đã biết sử dụng mạng internet để tìm hiểu cách trồng trọt chăn nuôi.

Cùng với sự tuyên truyền, vận động của xã, thời gian gần đây người dân đã đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất nông nghiệp, phát huy có hiệu quả tổ hợp tác, HTX chăn nuôi, đa dạng hóa mô hình kinh tế... Từ đó, thu nhập bình quân đầu người đạt gần 60 triệu đồng/năm, tỷ lệ hộ nghèo chỉ còn 2,5% theo tiêu chí của tỉnh.

Đặc biệt đồng bào ở đây có thể sử dụng internet, điện thoại thông minh, máy tính để phục vụ các nhu cầu giải trí, học tập, làm kinh tế, cũng như giải quyết các thủ tục hành chính online. 

Theo ông Nguyễn Đức Quỳnh, Phó Chủ tịch UBND xã Quảng Sơn, để làm tốt công tác chuyển đổi số, xã Quảng Sơn đã thành lập 12 tổ công nghệ số cộng đồng ở các thôn với 72 thành viên. Các tổ công nghệ số đến tận nhà dân, tuyên truyền, hướng dẫn bà con hiểu được tiện ích, ý nghĩa chuyển đổi số. Mưa dầm thấm lâu, các tiện ích của chuyển đổi số nhanh chóng được phổ biến, trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống thường ngày.

Chia tay xã Quảng Sơn (huyện Hải Hà), chúng tôi đến với homestay Hoàng Sằn tại bản Đồng Thanh, xã Hoành Mô, huyện Bình Liêu. Khi chúng tôi đến nơi, anh Hoàng Văn Sằn đang bố trí nhân sự để dẫn khách tham quan các điểm du lịch của huyện Bình Liêu và ghi thực đơn các món ăn để chuẩn bị cho đoàn. Dẫn chúng tôi lên nhà sàn tầng 2, anh Sằn chia sẻ: “Tôi bắt tay vào thực hiện mô hình này từ 5 năm trước.

Tuy nhiên, chỉ bắt đầu từ cách đây 3 năm, cái tên Hoàng Sằn dần được biết đến nhiều hơn khi tôi sử dụng internet cho việc quảng bá homestay, đưa thông tin phổ biến trên các diễn đàn du lịch online, công cụ tìm kiếm của Google... Nhờ vậy, lượng khách đến với homestay tăng dần. Đến nay, chúng tôi đón khoảng 700 lượt khách mỗi năm”.

Hiện nay không chỉ anh Sằn, mà rất nhiều các bạn trẻ là người dân tộc đã lập fanpage để quảng bá, giới thiệu phong cảnh của quê hương mình, cũng như các dịch vụ tại điểm du lịch, đã giúp thu hút đông đảo du khách đến với địa phương mình.

Đến với vùng cao của huyện Tiên Yên, chúng tôi cũng thấy được sự đổi thay trong tư duy của người dân để thích ứng với chuyển đổi số, đặc biệt những thanh niên trẻ tuổi. Tiêu biểu như anh Lỷ Văn Quạn (thôn Phài Giác, xã Đại Dực, huyện Tiên Yên) đang là một trong những thanh niên khởi nghiệp thành công với mô hình kinh doanh ớt chào mào trên các trang mạng điện tử.

Anh Quạn chia sẻ: “Năm 2019, tôi đã chuyển đổi trồng lúa sang trồng ớt chào mào, thời gian đầu việc tiêu thụ sản phẩm còn chậm, nhưng tôi đã tìm hiểu và bắt tay vào việc bán hàng trên sàn thương mại điện tử, sản phẩm ớt của gia đình tôi đã được nhiều người biết đến.

Giờ tôi không phải bán lẻ nữa mà các thương lái đến tận nhà mua, vì vậy lượng tiêu thụ rất cao. Tôi thấy các tiện ích số không chỉ giúp chúng tôi tìm hiểu các thông tin về kỹ thuật trồng trọt mà còn giúp quảng bá sản phẩm của mình đi khắp mọi miền đất nước”.

Thu hẹp khoảng cách vùng miền nhờ chuyển đổi số

Cùng với các tiện ích số thì Đề án “Phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến 2030" của Chính phủ (Đề án 06), bước đầu đã mang lại lợi ích và những đổi thay cho bà con vùng đồng bào DTTS.

Đến với Trung tâm Y tế huyện Tiên Yên, vào khu vực công dân làm thủ tục khám bệnh, chúng tôi không chỉ gặp chị Chíu Sám Múi, xã Hà Lâu, huyện Tiên Yên, đi khám bệnh về dạ dày và đang chờ cán bộ làm thủ tục bằng CCCD gắn chíp thay cho BHYT giấy. Chị Múi kể: “Nếu như trước đây đi khám bệnh tôi phải mang ít nhất 2 loại giấy tờ, nếu nhỡ quên thì về nhà lấy mất thời gian vì từ trung tâm lên xã Hà Lâu mất 20km, nay chỉ cần CCCD gắn chíp. Tôi thấy rất thuận lợi khi giải quyết các thủ tục khám chữa bệnh tại bệnh viện”.

Theo ông Bùi Văn Thế, Giám đốc Trung tâm Y tế huyện, việc sử dụng CCCD gắn chíp thay cho BHYT giấy đã được đơn vị triển khai từ đầu năm 2023. Mới đầu thì chưa quen, nhưng khi được các cán bộ của Trung tâm tận tình hướng dẫn, người dân hiểu rõ ý nghĩa, lợi ích của việc cấp CCCD gắn chíp điện tử thay cho BHYT giấy. Đến nay, số lượt người đồng bào DTTS sử dụng thẻ CCCD gắn chíp cũng đã tăng lên đáng kể. 

Hiện nay, người dân là đồng bào DTTS cũng tích cực tham gia sử dụng các dịch vụ công trực tuyến khi thực hiện thủ tục hành chính trong các lĩnh vực như: Đăng ký, quản lý cư trú; đăng ký, cấp biển số xe, giấy phép lái xe; phòng cháy, chữa cháy...

Người DTTS thường sống tại các địa bàn vùng cao thưa thớt, đối với người dân ở đây khoảng cách địa lý luôn là trở ngại lớn để phát triển kinh tế. Trước đây, bà con ở những xã vùng cao của huyện Ba Chẽ, Tiên Yên, Hải Hà, Đầm Hà muốn mua nhiều mặt hàng phải về trung tâm thị trấn của huyện mới có, thì nay có thể ngồi nhà đặt hàng qua mạng. Nhiều sản phẩm của bà con sản xuất không cần phải mang ra chợ bày bán như trước mà chỉ cần quảng bá trên các tiện ích số… tiếp cận được khách hàng trong và ngoài huyện. Có thể thấy rằng, từ khi tỉnh triển khai chuyển đổi số, việc đẩy mạnh xây dựng hạ tầng, ứng dụng công nghệ thông tin là giải pháp quan trọng giúp rút ngắn khoảng cách địa lý. Đây còn là cánh cửa quan trọng để bà con vùng cao tiếp cận nhanh hơn với những tri thức mới.

Thời gian qua để giúp đồng bào DTTS tiếp cận chuyển đổi số, các tổ công nghệ số cộng đồng tại các địa phương đã đến tận nhà văn hóa thôn, các hộ gia đình để hướng dẫn bà con những nội dung về chuyển đổi số. Theo anh Voòng A Tài, Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn Tân Sơn, xã Quảng Tân (huyện Đầm Hà), lúc đầu tuyên truyền, hướng dẫn bà con vẫn e ngại, nhưng sau người dân đã được tiếp cận và thấy lợi ích nên đã rất hưởng ứng.

Đến với vùng cao của Quảng Ninh hôm nay, sẽ thấy được cuộc sống của người dân tộc có nhiều thay đổi, nhiều gia đình đã sắm các thiết bị hiện đại, như ti vi, máy tính, điện thoại thông minh để phục vụ học hành và giải trí không khác gì ở vùng thành thị. Bởi thời gian qua, tỉnh đã quan tâm đầu tư hạ tầng internet băng rộng để đồng bào dân tộc dễ dàng tiếp cận với tiện ích số. Đến nay, 100% xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh đều đã được sử dụng internet với tốc độ cao; diện tích phủ sóng thông tin di động chất lượng sóng 4G các khu vực dân cư toàn tỉnh hiện đã đạt 99,8%. 

Có thể thấy rằng, với sự quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị và sự đồng hành của người dân, chuyển đổi số đã và đang mang lại lợi ích thiết thực, làm thay đổi nhận thức, cũng như diện mạo, đời sống, kinh tế cho đồng bào vùng DTTS trên địa bàn tỉnh. 

Ngọc Trâm(Báo Quảng Ninh)

Dễ dàng tiếp cận tiện ích số

Khi chúng tôi đến thăm nhà, chị Sằn Sặp Múi (bản Quảng Mới, xã Quảng Sơn, huyện Hải Hà) đang tất bật với công việc tư vấn sản phẩm qua điện thoại cho khách mua hàng online. Người phụ nữ dân tộc Dao Thanh Y này được nhiều người trong bản nể phục bởi sự nhanh nhẹn, tháo vát, xây dựng đời sống khấm khá nhờ việc kinh doanh sản vật bản địa như mật ong, lá tắm thảo dược... Và nay, nhờ bắt kịp xu hướng công nghệ số, chị Múi ngày càng thuần thục với việc kinh doanh trên mạng xã hội, nền tảng internet. Nhiều khách hàng từ khắp trong và ngoài huyện liên hệ để được tư vấn và đặt mua hàng.

Chị Múi chia sẻ: “Trước đây thì chỉ có cách bán hàng duy nhất là đến các khu chợ truyền thống tại địa phương. Nhưng nay thì chỉ cần dùng điện thoại thông minh, tôi có thể bán hàng online nhờ mạng xã hội như Facebook. Khi mua đồ hoặc phải đi đóng tiền điện, nước sinh hoạt cũng chỉ cần chuyển khoản là xong. Tôi thấy quá tiện lợi”.

Quảng Sơn là xã vùng cao, có 95% người dân là đồng bào DTTS, trước đây điều kiện kinh tế - xã hội còn gặp nhiều khó khăn. Từ khi cùng với toàn tỉnh thực hiện chuyển đổi số, đời sống người dân ở đây được nâng lên rõ rệt. Người dân đã biết sử dụng mạng internet để tìm hiểu cách trồng trọt chăn nuôi.

Cùng với sự tuyên truyền, vận động của xã, thời gian gần đây người dân đã đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất nông nghiệp, phát huy có hiệu quả tổ hợp tác, HTX chăn nuôi, đa dạng hóa mô hình kinh tế... Từ đó, thu nhập bình quân đầu người đạt gần 60 triệu đồng/năm, tỷ lệ hộ nghèo chỉ còn 2,5% theo tiêu chí của tỉnh.

Đặc biệt đồng bào ở đây có thể sử dụng internet, điện thoại thông minh, máy tính để phục vụ các nhu cầu giải trí, học tập, làm kinh tế, cũng như giải quyết các thủ tục hành chính online. 

Theo ông Nguyễn Đức Quỳnh, Phó Chủ tịch UBND xã Quảng Sơn, để làm tốt công tác chuyển đổi số, xã Quảng Sơn đã thành lập 12 tổ công nghệ số cộng đồng ở các thôn với 72 thành viên. Các tổ công nghệ số đến tận nhà dân, tuyên truyền, hướng dẫn bà con hiểu được tiện ích, ý nghĩa chuyển đổi số. Mưa dầm thấm lâu, các tiện ích của chuyển đổi số nhanh chóng được phổ biến, trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống thường ngày.

Chia tay xã Quảng Sơn (huyện Hải Hà), chúng tôi đến với homestay Hoàng Sằn tại bản Đồng Thanh, xã Hoành Mô, huyện Bình Liêu. Khi chúng tôi đến nơi, anh Hoàng Văn Sằn đang bố trí nhân sự để dẫn khách tham quan các điểm du lịch của huyện Bình Liêu và ghi thực đơn các món ăn để chuẩn bị cho đoàn. Dẫn chúng tôi lên nhà sàn tầng 2, anh Sằn chia sẻ: “Tôi bắt tay vào thực hiện mô hình này từ 5 năm trước.

Tuy nhiên, chỉ bắt đầu từ cách đây 3 năm, cái tên Hoàng Sằn dần được biết đến nhiều hơn khi tôi sử dụng internet cho việc quảng bá homestay, đưa thông tin phổ biến trên các diễn đàn du lịch online, công cụ tìm kiếm của Google... Nhờ vậy, lượng khách đến với homestay tăng dần. Đến nay, chúng tôi đón khoảng 700 lượt khách mỗi năm”.

Hiện nay không chỉ anh Sằn, mà rất nhiều các bạn trẻ là người dân tộc đã lập fanpage để quảng bá, giới thiệu phong cảnh của quê hương mình, cũng như các dịch vụ tại điểm du lịch, đã giúp thu hút đông đảo du khách đến với địa phương mình.

Đến với vùng cao của huyện Tiên Yên, chúng tôi cũng thấy được sự đổi thay trong tư duy của người dân để thích ứng với chuyển đổi số, đặc biệt những thanh niên trẻ tuổi. Tiêu biểu như anh Lỷ Văn Quạn (thôn Phài Giác, xã Đại Dực, huyện Tiên Yên) đang là một trong những thanh niên khởi nghiệp thành công với mô hình kinh doanh ớt chào mào trên các trang mạng điện tử.

Anh Quạn chia sẻ: “Năm 2019, tôi đã chuyển đổi trồng lúa sang trồng ớt chào mào, thời gian đầu việc tiêu thụ sản phẩm còn chậm, nhưng tôi đã tìm hiểu và bắt tay vào việc bán hàng trên sàn thương mại điện tử, sản phẩm ớt của gia đình tôi đã được nhiều người biết đến.

Giờ tôi không phải bán lẻ nữa mà các thương lái đến tận nhà mua, vì vậy lượng tiêu thụ rất cao. Tôi thấy các tiện ích số không chỉ giúp chúng tôi tìm hiểu các thông tin về kỹ thuật trồng trọt mà còn giúp quảng bá sản phẩm của mình đi khắp mọi miền đất nước”.

Thu hẹp khoảng cách vùng miền nhờ chuyển đổi số

Cùng với các tiện ích số thì Đề án “Phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến 2030" của Chính phủ (Đề án 06), bước đầu đã mang lại lợi ích và những đổi thay cho bà con vùng đồng bào DTTS.

Đến với Trung tâm Y tế huyện Tiên Yên, vào khu vực công dân làm thủ tục khám bệnh, chúng tôi không chỉ gặp chị Chíu Sám Múi, xã Hà Lâu, huyện Tiên Yên, đi khám bệnh về dạ dày và đang chờ cán bộ làm thủ tục bằng CCCD gắn chíp thay cho BHYT giấy. Chị Múi kể: “Nếu như trước đây đi khám bệnh tôi phải mang ít nhất 2 loại giấy tờ, nếu nhỡ quên thì về nhà lấy mất thời gian vì từ trung tâm lên xã Hà Lâu mất 20km, nay chỉ cần CCCD gắn chíp. Tôi thấy rất thuận lợi khi giải quyết các thủ tục khám chữa bệnh tại bệnh viện”.

Theo ông Bùi Văn Thế, Giám đốc Trung tâm Y tế huyện, việc sử dụng CCCD gắn chíp thay cho BHYT giấy đã được đơn vị triển khai từ đầu năm 2023. Mới đầu thì chưa quen, nhưng khi được các cán bộ của Trung tâm tận tình hướng dẫn, người dân hiểu rõ ý nghĩa, lợi ích của việc cấp CCCD gắn chíp điện tử thay cho BHYT giấy. Đến nay, số lượt người đồng bào DTTS sử dụng thẻ CCCD gắn chíp cũng đã tăng lên đáng kể. 

Hiện nay, người dân là đồng bào DTTS cũng tích cực tham gia sử dụng các dịch vụ công trực tuyến khi thực hiện thủ tục hành chính trong các lĩnh vực như: Đăng ký, quản lý cư trú; đăng ký, cấp biển số xe, giấy phép lái xe; phòng cháy, chữa cháy...

Người DTTS thường sống tại các địa bàn vùng cao thưa thớt, đối với người dân ở đây khoảng cách địa lý luôn là trở ngại lớn để phát triển kinh tế. Trước đây, bà con ở những xã vùng cao của huyện Ba Chẽ, Tiên Yên, Hải Hà, Đầm Hà muốn mua nhiều mặt hàng phải về trung tâm thị trấn của huyện mới có, thì nay có thể ngồi nhà đặt hàng qua mạng. Nhiều sản phẩm của bà con sản xuất không cần phải mang ra chợ bày bán như trước mà chỉ cần quảng bá trên các tiện ích số… tiếp cận được khách hàng trong và ngoài huyện. Có thể thấy rằng, từ khi tỉnh triển khai chuyển đổi số, việc đẩy mạnh xây dựng hạ tầng, ứng dụng công nghệ thông tin là giải pháp quan trọng giúp rút ngắn khoảng cách địa lý. Đây còn là cánh cửa quan trọng để bà con vùng cao tiếp cận nhanh hơn với những tri thức mới.

Thời gian qua để giúp đồng bào DTTS tiếp cận chuyển đổi số, các tổ công nghệ số cộng đồng tại các địa phương đã đến tận nhà văn hóa thôn, các hộ gia đình để hướng dẫn bà con những nội dung về chuyển đổi số. Theo anh Voòng A Tài, Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn Tân Sơn, xã Quảng Tân (huyện Đầm Hà), lúc đầu tuyên truyền, hướng dẫn bà con vẫn e ngại, nhưng sau người dân đã được tiếp cận và thấy lợi ích nên đã rất hưởng ứng.

Đến với vùng cao của Quảng Ninh hôm nay, sẽ thấy được cuộc sống của người dân tộc có nhiều thay đổi, nhiều gia đình đã sắm các thiết bị hiện đại, như ti vi, máy tính, điện thoại thông minh để phục vụ học hành và giải trí không khác gì ở vùng thành thị. Bởi thời gian qua, tỉnh đã quan tâm đầu tư hạ tầng internet băng rộng để đồng bào dân tộc dễ dàng tiếp cận với tiện ích số. Đến nay, 100% xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh đều đã được sử dụng internet với tốc độ cao; diện tích phủ sóng thông tin di động chất lượng sóng 4G các khu vực dân cư toàn tỉnh hiện đã đạt 99,8%. 

Có thể thấy rằng, với sự quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị và sự đồng hành của người dân, chuyển đổi số đã và đang mang lại lợi ích thiết thực, làm thay đổi nhận thức, cũng như diện mạo, đời sống, kinh tế cho đồng bào vùng DTTS trên địa bàn tỉnh. 

Ngọc Trâm(Báo Quảng Ninh)

Những căn biệt thự nằm trong dự án do Công ty cổ phần đầu tư Khánh Hà (thuộc Tập đoàn Hà Đô) thuê đất. Sau khi thu hồi, các biệt thự trên được UBND tỉnh giao cho Trung tâm bảo tồn di tích Khánh Hòa quản lý.

Do trực thuộc Sở Văn hóa, Thể thao và du lịch, đơn vị này phải chờ chỉ đạo của Sở để có kế hoạch, đề án bảo tồn, sửa chữa và phát huy đối với di tích lầu Bảo Đại.

Trước đó VietNamNet thông tin, chủ đầu tư muốn trả 5 biệt thự tại di tích lầu Bảo Đại để địa phương tôn tạo, bảo tồn.

UBND tỉnh Khánh Hòa sau đó giao các sở, ngành liên quan cùng chủ đầu tư tìm ra hướng giải quyết để tiếp nhận 5 biệt thự trên, dự kiến bỏ ngân sách để tu bổ và phát huy giá trị của di tích. 

5 căn biệt thự trên nằm trong khuôn viên rộng chừng 12ha, trên núi Cảnh Long, TP Nha Trang, được người Pháp xây từ năm 1923, làm nơi ở cho các nhà hải dương học. Các căn biệt thự được đặt tên là Xương Rồng, Bông Sứ, Bông Giấy, Phượng Vĩ và Cây Bàng. 

Giai đoạn 1940-1945, vua Bảo Đại và Hoàng hậu Nam Phương cùng gia đình thường tới nơi này nghỉ dưỡng. Tới tháng 10/1995, các toà nhà này được công nhận "Di tích lịch sử văn hóa và danh lam thắng cảnh".

Liên quan tới dự án lầu Bảo Đại, tháng 8/2013, tỉnh Khánh Hòa cấp giấy chứng nhận đầu tư, ban hành quyết định phê duyệt quy hoạch chi tiết, điều chỉnh cục bộ quy hoạch sử dụng đất khu di tích lầu Bảo Đại.

Tỉnh có quyết định giao 13,6ha (trong đó gần 9ha đất và 4,7ha mặt nước biển) cho Công ty Khánh Hà thực hiện dự án kinh doanh Bảo Đại resort Nha Trang.

Từ đó tới nay, chủ đầu tư chậm triển khai dự án. Sau đó, đơn vị này bị Thanh tra Sở Xây dựng xử phạt hành chính và đình chỉ thi công.

Ngày 29/5, UBND tỉnh Khánh Hòa có quyết định thu hồi đất của 5 căn biệt thự di tích tại dự án Khu nghỉ dưỡng cao cấp Bảo Đại (phường Vĩnh Nguyên, TP Nha Trang) từ doanh nghiệp.

Những căn biệt thự nằm trong dự án do Công ty cổ phần đầu tư Khánh Hà (thuộc Tập đoàn Hà Đô) thuê đất. Sau khi thu hồi, các biệt thự trên được UBND tỉnh giao cho Trung tâm bảo tồn di tích Khánh Hòa quản lý.

Do trực thuộc Sở Văn hóa, Thể thao và du lịch, đơn vị này phải chờ chỉ đạo của Sở để có kế hoạch, đề án bảo tồn, sửa chữa và phát huy đối với di tích lầu Bảo Đại.

Trước đó VietNamNet thông tin, chủ đầu tư muốn trả 5 biệt thự tại di tích lầu Bảo Đại để địa phương tôn tạo, bảo tồn.

UBND tỉnh Khánh Hòa sau đó giao các sở, ngành liên quan cùng chủ đầu tư tìm ra hướng giải quyết để tiếp nhận 5 biệt thự trên, dự kiến bỏ ngân sách để tu bổ và phát huy giá trị của di tích. 

5 căn biệt thự trên nằm trong khuôn viên rộng chừng 12ha, trên núi Cảnh Long, TP Nha Trang, được người Pháp xây từ năm 1923, làm nơi ở cho các nhà hải dương học. Các căn biệt thự được đặt tên là Xương Rồng, Bông Sứ, Bông Giấy, Phượng Vĩ và Cây Bàng. 

Giai đoạn 1940-1945, vua Bảo Đại và Hoàng hậu Nam Phương cùng gia đình thường tới nơi này nghỉ dưỡng. Tới tháng 10/1995, các toà nhà này được công nhận "Di tích lịch sử văn hóa và danh lam thắng cảnh".

Liên quan tới dự án lầu Bảo Đại, tháng 8/2013, tỉnh Khánh Hòa cấp giấy chứng nhận đầu tư, ban hành quyết định phê duyệt quy hoạch chi tiết, điều chỉnh cục bộ quy hoạch sử dụng đất khu di tích lầu Bảo Đại.

Tỉnh có quyết định giao 13,6ha (trong đó gần 9ha đất và 4,7ha mặt nước biển) cho Công ty Khánh Hà thực hiện dự án kinh doanh Bảo Đại resort Nha Trang.

Từ đó tới nay, chủ đầu tư chậm triển khai dự án. Sau đó, đơn vị này bị Thanh tra Sở Xây dựng xử phạt hành chính và đình chỉ thi công.