Anh cho biết, việc đầu tiên là hai tay ghì chặt vô lăng, rà phanh nhẹ, xác định trong đầu là đi cả vành luôn cho khỏi xót, cần hãm xe an toàn là trên hết.

Chiếc Mitsubishi Pajero Sport sử dụng 4 lốp Bridge Stone, mới được anh Hùng thay mới từ tháng 12/2021.

Tay lái lúc ấy đảo liên tục, xe giật lên khùng khục, tiếng vành rít trên đường chát chúa. Tôi lúc ấy rà phanh nhẹ, xi nhan phải, liếc gương chiếu hậu và gương phải, tay ghì chặt vô lăng. May mắn là an toàn táp vào lề. Sau đó mất khoảng 30 phút thay lốp dự phòng và lại lên đường. Kinh nghiệm là cần hết sức bình tĩnh, và tuyệt đối không đạp phanh gấp", anh Hùng kể. 

Câu chuyện và cách xử trí của anh Hùng nhận được nhiều lời khen và quan tâm từ các chủ xe. Đa số đều đồng tình với cách xử lý của anh.  Nhiều người cũng kể lại kinh nghiệm xương máu của mình khi gặp phải tình huống tương tự. 

"Xe tôi cũng từng bị nổ lốp trước bên phụ ở tốc độ 120km/h. Lốp nổ cái, xe nhao luôn ra làn giữa cao tốc. Lúc đấy tôi cũng ghì lái, chân rà phanh. Tuyệt đối không đạp phanh gấp vì dễ lật xe. May xe chạy buổi trưa nên ít phương tiện lưu thông chứ không lúc nhao ra làn giữa rất nguy hiểm", anh Minh Nhật, một tài xế khác bình luận. 

"Năm 2017, mình đang vượt xe container trên cao tốc thì bánh sau bên phụ nổ tan tành, lúc đó vẫn phải giữ ga vượt cho xong mới ngớt ga để tấp lề. Hậu quả toàn bộ vè sau vỡ tung tóe", anh Khoa, một tài xế cũng chia sẻ câu chuyện của mình. 

Bên cạnh cách ứng phó tình huống nổ lốp xe khi đi trên đường cao tốc thế nào để rủi ro thấp nhất, anh Hùng cũng đưa lời khuyên cho các tài xế, trước những chuyến đi dài thì mọi người nên kiểm tra, soi kĩ lại toàn bộ lốp xe để bảo đảm chuyến đi của mình được an toàn nhất. 

Y Nhụy (Ảnh: Bùi Hùng)

Mừi bạn đọc chia sẻ video, thông tin tới Ban Ô tô xe máy theo email: otoxemay@vietnamnet.vn. Các nội dung phù hợp sẽ được đăng tải. Xin cảm ơn!

Nổ lốp xe gây tai nạn phổ biến trên cao tốc: Nguyên nhân và cách khắc phục

Chiếc ô tô chở Phó Chủ tịch TP.HCM (đã tử vong) gặp tai nạn nghiêm trọng trên cao tốc TP.HCM - Trung Lương ngày 29/3 đã bị nổ lốp. Đây là sự cố rất nguy hiểm khi xe ô tô lưu thông với tốc độ cao.  

Ở hàng ghế dành cho người ngồi ghi chép khi đến gửi thư, bưu phẩm, quà tặng…, ông Dương Văn Ngộ quần áo chỉnh tề, ngồi tựa lưng vào thành ghế nghỉ một lúc cho khỏe. Cạnh ông là tấm biển bằng tờ giấy A4, viết dòng chữ: ‘Nơi chỉ dẫn và viết giúp’ bằng tiếng Việt, Anh và tiếng Pháp. Một chiếc cặp táp màu đen đựng dụng cụ viết, chiếc kính lúp, những lá thư ông được khách gửi cảm ơn và những cuốn sách về địa danh, các khu du lịch của Việt Nam.

7 giờ sáng, ông Ngộ đạp xe từ nhà đến bưu điện làm việc. Ảnh: NVCC

Những người nước ngoài đi qua ông, ai cũng gật đầu chào. Có người dừng lại xin chụp hình làm kỷ niệm. Khuôn mặt hốc hác, hai mắt thâm quầng vì mệt và tuổi già, ông Ngộ vẫn mỉm cười chào lại, tạo dáng chụp hình với mọi người.

‘Khách du lịch ai biết cũng chào, xin chụp hình với tôi. Có hôm, tôi xách cặp ra về đến ngoài cổng, họ chạy theo xin chụp. Mệt lắm, nhưng tôi vẫn vui vẻ nhận lời. Làm công việc này là phải làm sao mọi người biết và quý mình’, cụ ông sinh năm 1930 tâm sự.

Ông Ngộ năm nay 89 tuổi. Tính đến nay, ông đã làm việc ở bưu điện hơn 70 năm. Công việc dịch và viết thư thuê, ông làm lúc nghỉ hưu năm 1990. Từ lúc làm công việc này, ông Ngộ thành người nổi tiếng, không chỉ ở bưu điện, mà còn được nhiều bạn bè quốc tế biết đến. Nhiều phóng viên ở các nước: Anh, Pháp, Đức, Nhật Bản… đã viết bài về ông cho tờ báo của đất nước mình.

Từ những lá thư bằng tiếng Anh, tiếng Pháp, ông Ngộ dịch sang tiếng Việt hoặc ngược lại. Ảnh: NVCC

Lục lại những tấm ảnh về mình do du khách, bạn bè quốc tế và các phóng viên gửi tặng, ông Ngộ nói về lý do mình được ngồi ở một góc trong bưu điện làm nghề viết và dịch thư thuê.

30 năm trước, đã có 2-3 người làm công việc như ông nhưng không được lâu. Vì ông là người thạo hai ngôn ngữ - Anh, Pháp, nên khi ông nghỉ hưu, lãnh đạo bưu điện mời ông đến làm. Ngoài truyền tải lại những câu chuyện của khách từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác, ông phải giữ hình ảnh đẹp, hướng dẫn, chỉ đường, kể những câu chuyện về Sài Gòn xưa và nay cho khách khi đến thăm bưu điện.

Mỗi ngày, 7 giờ sáng, ông đạp xe đến chỗ làm. 3 giờ 30 phút chiều, ông thu dọn đồ dùng rồi đạp xe ra về. Hai ngày cuối tuần, ông nghỉ.

Nhiều người thấy ông lưng đã còng, tóc bạc trắng mà vẫn đi làm nên thắc mắc. Ông Ngộ cười lớn: ‘Các con tôi nó dư sức nuôi tôi. Nhưng ở nhà không cũng buồn, tôi đi làm cho vui, đỡ nhớ nghề và quảng bá cho đất nước. Tôi sẽ làm đến khi nào không còn sức khỏe nữa mới thôi’. Nói rồi, ông cầm chiếc kính hiển vi được một vị khách nước ngoài gửi tặng trong dịp sinh nhật mình ra khoe: ‘Cái này tôi được một người Pháp tặng đó. Chú ấy viết bằng tiếng Việt, để trong bưu thiếp tặng cho tôi’.

Lưng đã còng, tóc bạc, da nhăn nheo vì tuổi già, ông Ngộ vẫn thích đi làm. Ảnh: NVCC

Ngồi chờ khách đến 3 giờ chiều, ông Ngộ thu dọn đồ dùng cho vào cặp chuẩn bị ra về. ‘Hôm nay, tôi bị ế khách. Có một cô gái người Pháp đến nhờ viết bưu phẩm giúp thôi. Tôi viết có mấy dòng, cô ấy trả 200 ngàn đồng. Nhưng tôi lấy 15 ngàn đồng. Phần còn lại, trả cho cô ấy’, ông Ngộ nói, tay vuốt thẳng từng lá thư, bức ảnh, cuốn sách cẩn thận cho vào cặp mang đi gửi rồi ra nhà xe lấy xe đạp về.

Ông Ngộ cho biết, gần 30 năm làm nghề, ông không nhớ mình đã tiếp xúc với bao nhiêu vị khách, đọc và dịch bao nhiêu câu chuyện khác nhau. Ông chỉ biết, công việc của mình buộc phải quên hết mọi chuyện, không được tiết lộ với ai, vì đó là bí mật, đời tư của khách. Nhưng có hai câu chuyện liên quan đến tình mẫu tử làm ông nhớ mãi.

Đó là câu chuyện của người phụ nữ quê Bình Phước lấy chồng người Pháp. Sau kháng chiến, con trai bà theo cha về Pháp sống. Khi lớn lên, người con trở lại Việt Nam tìm mẹ. Họ gặp lại nhau và viết thư qua lại cho nhau 3-4 tháng một lần.

Hơn năm nay, ông Ngộ được chị tạp vụ cho mượn chiếc ghế có tựa để ngồi mỗi khi không làm việc. Sợ ai đó cầm nhầm, ông phải cột cẩn thận vào những chiếc ghế đã gắn cố định.

Mỗi lần viết thư cho con, người mẹ viết bằng tiếng Việt rồi bắt xe từ Bình Phước đến bưu điện nhờ ông Ngộ dịch sang tiếng Pháp gửi cho con. ‘Hơn năm nay, không thấy bà ấy đến nhờ tôi dịch thư nữa. Không biết, bà ấy có khỏe không’, ông Ngộ lo lắng. Vì không dùng điện thoại và không biết địa chỉ của người mẹ nên ông không biết làm thế nào để hỏi thăm.

Câu chuyện thứ hai là về mẹ con người đàn ông Pháp lạc nhau trong chiến tranh. Khi qua Việt Nam tìm mẹ, người con tìm đến ông Ngộ nhờ dịch địa chỉ trong hồ sơ tìm mẹ. Qua những thông tin anh cung cấp, ông Ngộ nhờ công an xác minh địa chỉ giúp. Chỉ mất thời gian ngắn, người đàn ông Pháp cũng tìm được mẹ.

Những thông tin về mình, hình ảnh, món quà, lá thư khách gửi tặng, ông lưu giữ lại cẩn thận.

‘Hôm anh ấy đến địa chỉ người mẹ đang ở, người mẹ đang nằm nghỉ trong căn chòi rách nát. Bà ấy chỉ nằm đó cho mát, còn bà được người con gái nuôi. Nhìn mẹ vậy, anh ấy đã khóc. Chứng kiến mẹ con họ gặp nhau sau bao năm xa cách, tôi vừa vui vừa xúc đồng’, cụ ông kể.

Ông Ngộ cho biết, mỗi khi làm cầu nối cho khách thành công, ông rất vui. Những người được ông giúp ai cũng viết thư cảm ơn. Có khách còn tặng ông quà, nhưng ông không nhận. ‘Tôi làm việc này không phải vì tiền, vì quà, mà muốn giúp đỡ người khác thôi’, cụ ông nói.

Ông Ngộ cho biết, ông đi làm là để vui, quảng bá hình ảnh đất nước chứ không phải vì kinh tế.

Anh Ngô Minh Đạt, bảo vệ ở bưu điện này cho biết, nhắc đến ông Ngộ, ai cũng thể hiện sự ngưỡng mộ, kính trọng vì ông tuổi cao vẫn miệt mài làm việc và là chứng nhân của những lá thư tay trong thời kỳ công nghệ đang lấn áp.

Anh Đạt cũng cho biết, trước ông Ngộ đã có 2-3 người làm công việc này. Khi ông Ngộ nghỉ hưu, lãnh đạo bưu điện thấy ông giỏi nhiều thứ tiếng nên mời ông đến làm. 

Ám ảnh nơi 'đi mây về gió' của giang hồ khét tiếng Sài Gòn xưa

 Trước 1975, xóm Cây Da Sà là một khu vực khét tiếng về tệ nạn. Nơi đây là ổ thuốc phiện, cũng là nơi phát xuất ra số đề và là khu vực an toàn cho những tay anh chị giang hồ.   

Chiều 23/4, nhà biên kịch, nhà thơ Nguyễn Thị Hồng Ngát đã tổ chức buổi ra mắt thơ vô cùng ấm cúng tại hội trường Hội Nhà văn Việt Nam. Ở tuổi 71, sau 9 năm kể từ tập thơ Cỏ thơm - mây trắng bà mới lại in tập thơ mới.

Sau khi rời vị trí Phó chủ tịch thường trực Hội điện ảnh Việt Nam ở tuổi 70 vào năm ngoái, bà dồn sức vào sáng tác và tập hợp bản thảo trong thời gian ngắn kỷ lục để ra mắt tập thơ Những con sóng. Tập thơ có 76 bài, trong đó có nhiều bài thơ bà viết khi còn đi học ở Liên Xô cũ 40 năm trước và cả những vần thơ Nguyễn Thị Hồng Ngát viết về người đàn ông vốn là nhà thơ nổi tiếng từng đi qua đời mình. 

Nhà thơ Hữu Thỉnh chúc mừng tác giả Nguyễn Thị Hồng Ngát.

Nhà thơ Hữu Việt - một người em thân thiết của nữ thi sĩ đảm nhiệm vai trò MC của buổi ra mắt thơ. Tham dự sự kiện có nhiều nhà thơ, nhà văn nổi tiếng như nhà thơ Nguyễn Quang Thiều - Chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam, Phan Thị Thanh Nhàn, Vũ Quần Phương, Nguyễn Văn Hoà, Trần Thị Trường, Đoàn Thị Lam Luyến, Lê Thị Bích Hồng, Văn Giá... Đặc biệt buổi ra mắt Những con sóngcó sự góp mặt của NSND Thanh Hoài và NSƯT Hồng Liên với tư cách nghệ sĩ ngâm thơ. Nhà nghiên cứu Phan Hồng Giang - phu quân của Nguyễn Thị Hồng Ngát cũng tới dự, ông nói vui: "Bài nào tôi cũng khen, thậm chí bà xã phát cáu". 

Nhà nghiên cứu Phan Hồng Giang quan sát khi vợ ký tặng thơ cho nhà thơ Hữu Thỉnh.

Chia sẻ tại buổi ra mắt, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều nói: "Cách đây 7-8 năm, hoặc 9-10 năm, những bài thơ của chị giống như những trái cây ngưng đọng qua tất cả mưa gió để tụ quả, làm nên độ ngọt của nó. Tôi đọc tập thơ của chị Hồng Ngát - Những con sóngvà nhận thấy rằng đó là những câu chuyện hết sức bình dị, những câu chuyện thường nhật của một con người nhỏ bé nhưng ở đó lại chứa đựng những điều lớn lao nhất của kiếp nhân sinh.

Mỗi bài thơ chị kể những câu chuyện rất giản dị, tiếng vọng bên trong chữ nghĩa ấy nó rất đời thường, đôi khi mong manh mơ hồ nhưng trong mỗi câu chuyện ấy cuối cùng vẫn kết lại những triết lý của đời sống. Chị Ngát lớn tuổi hơn tôi, trải nghiệm hơn, đi qua chiến tranh, đi qua câu chuyện của đời mình riêng tư, đi qua mất mát vui buồn và chị là người thầy trong đường đời cũng như sự sáng tạo với cá nhân chúng tôi". 

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều hết lời khen ngợi thơ Nguyễn Thị Hồng Ngát.

Đương kim Chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam nói thêm: "Có những khi mình chạm vào sự nổi giận, có khi mình hoang mang, có khi bực bội nhưng đọc thơ của chị Hồng Ngát làm cho tâm hồn mình dịu lại, lắng đọng lại và tìm ra rằng ý nghĩa sống đích thực của mình là gì. Có nhiều bài thơ có thể trích lại, có thể khắc vào đâu đấy, để chúng ta đi qua dừng lại đọc lại và thấy cuộc đời đáng lẽ phải thế nhưng mình đã không như thế.

Nó không phải là bài học đạo đức, một câu triết lý nhưng những dòng thơ bình dị và giản dị ấy lại vang lên những điều lớn lao mà đôi khi chúng ta đi tìm loanh quanh mãi không thấy. Những người làm thơ càng lớn tuổi, càng suy nghĩ sâu sắc câu thơ càng tinh khiết và giản dị và thơ chị Hồng Ngát minh chứng cho điều đó. Nó vẫn là chị, từ những bài thơ đầu tiên cho đến giờ nhưng bây giờ nó giản dị, kết lại giống như trầm tích vậy". 

Nhà thơ Hữu Việt làm MC buổi ra mắt sách, vốn là người thân thiết với gia đình nhà thơ Nguyễn Thị Hồng Ngát.

Nhà thơ Nguyễn Thị Hồng Ngát chia sẻ với VietNamNet: "Sau rất nhiều thời gian bôn ba ở các lĩnh vực sân khấu, điện ảnh giờ tôi lại trở về với thơ. 9 năm tôi mới tập hợp được 76 bài. Có những bài thơ viết 40 năm trước giờ mới được ra mắt bạn đọc. Đó là những bài thơ riêng tư, tình yêu, gia đình, nỗi nhớ đất nước, nhớ người thân, và cho người đã mất cách đây hơn 20 năm tôi không tiện công bố lúc họ còn sống.

Đến lúc này có thể công bố mọi chuyện được, minh bạch hoá nhiều ơn huệ và trong tình cảm đó có nhiều giai thoại và dị bản. Tôi đưa các bài thơ ấy vào tập thơ mới sau khi được sự đồng ý của ông xã, ông nói cốt thơ hay là được vì anh quá hiểu biết, trước khi đến với mình anh quá biết mọi chuyện rồi, chẳng có gì phải giấu. Chuyện thật còn không giấu huống hồ là thơ, công bố ra để mọi người đọc". 

Nguyễn Thị Hồng Ngát hạnh phúc trong vòng tay những người bạn từng là lưu học sinh ở Nga với bà.

Bài và ảnh:Mai Linh 

NBK Nguyễn Thị Hồng Ngát xin thôi tham gia Hội đồng duyệt phim quốc gia

NBK Nguyễn Thị Hồng Ngát chia sẻ lý do quyết định xin rút khỏi Hội đồng duyệt phim quốc gia cũng như việc đóng cửa facebook cá nhân.

"Sau khi đến thăm nhà máy, tôi không hề sợ hãi mà lại thấy rất thú vị", cô nói.

Khi nhận việc, Lisa chịu trách nhiệm chính trong việc xuất khẩu quan tài sang thị trường Italy. Về hình dáng, quan tài xuất khẩu sang châu Âu rất khác so với quan tài ở Trung Quốc.

Quan tài truyền thống Trung Quốc thường được làm bằng gỗ gụ, gỗ bách và sơn màu đen, đỏ. Phong cách này mang lại cảm giác trang trọng, buồn bã.

Ngược lại, quan tài xuất sang châu Âu có hình lục giác, với những họa tiết nhẹ nhàng chứa các yếu tố tôn giáo và văn hóa bản địa. Phía trong quan tài thường có ba lớp lót, một chiếc gối kèm một chiếc chăn nhỏ.

Dù khác nhau về hình dạng, đa phần khách hàng đều yêu cầu quan tài có chất liệu dễ cháy, phù hợp với hỏa táng.

Hà Trạch, nơi có nhà máy qua tai mà Lisa tham quan cũng là quê hương gỗ paulownia nổi tiếng Trung Quốc. Loại gỗ này nhẹ, có khả năng chống ẩm, kết cấu đẹp, dễ gia công, dễ cháy nên là lựa chọn hàng đầu để làm quan tài hỏa táng.

Với lợi thế về giá cả và tài nguyên, ngành sản xuất quan tài của Hà Trạch đã phát triển nhanh chóng những năm gần đây. Vì thế thành phố này còn được gọi là "Quê hương của quan tài" tại Trung Quốc.

Tháng 12/2017, chương trình "The Incredible World" của Nhật Bản đưa tin về ngành sản xuất quan tài tại Hà Trạch cho hay, 90% quan tài ở thị trường Nhật Bản đều được sản xuất tại nơi này.

Lợi nhuận "khổng lồ"

Ngoài thị trường truyền thống Nhật Bản, gần đây nhà máy của Lisa đang hướng tới thị trường châu Âu để có lợi nhuận cao hơn. 30.000-40.000 chiếc quan tài tại nhà máy này được xuất khẩu sang châu Âu mỗi năm, với giá 90-150 USD, tùy thuộc vào loại gỗ được sử dụng, như gỗ paulownia hay gỗ thông.

Khách hàng chủ yếu của nhà máy là các nhà bán buôn và nhà tang lễ. Ở châu Âu, một chiếc quan tài sản xuất trong nước bán giá 1.000-2.000 euro, mức chênh lệch vì thế có thể cao gấp hơn 10 lần.

"Ngành tang lễ cũng giống ngành mỹ phẩm, thu khoản lợi nhuận khổng lồ", một người làm trong ngành tang lễ tại Italy nói với Lisa.

Cô gái cho hay, mặt hàng nhạy cảm này cũng có mùa thấp điểm và cao điểm. Tháng 7, tháng 8 là mùa thấp điểm trong khi mùa cao điểm là từ tháng 10 đến tháng 4 năm sau. Lý do chính là số người già của Italy ngày càng nhiều. Mùa đông lạnh giá thường dẫn đến tỷ lệ tử vong cao ở người cao tuổi.

Do chênh lệch múi giờ, lịch trình làm việc mỗi ngày của Lisa được chia làm hai giai đoạn. Buổi sáng cô cập nhật thông tin sản phẩm, đăng tải các nội dung về quan tài lên các trang mạng xã hội để thu hút khách hàng tiềm năng.

Buổi chiều khi Italy vào giờ làm việc, cô mới liên hệ trực tiếp tới khách hàng giới thiệu sản phẩm cũng như chốt đơn.

Tháng 9 năm nay, Lisa bất ngờ nhận được đơn hàng 90 chiếc đến từ một khách hàng châu Phi. "Tôi chưa từng liên hệ với họ, nhưng họ biết tôi qua Facebook", Lisa nói. Tiếp đó, cô cũng nhận được đơn hàng đến từ Romania, đất nước nổi tiếng với nguồn tài nguyên gỗ phong phú tại châu Âu.

"Trong làn sóng thương mại toàn cầu hóa, quan tài đã trở thành một mặt hàng đặc biệt vượt qua sự chia rẽ về văn hóa và kinh tế", Lisa chia sẻ.

Cách đây vài tháng, cô đã đưa sản phẩm của công ty đến Quảng Châu tham gia Hội chợ Xuất nhập khẩu Trung Quốc. Hội chợ dù không có khu trưng bày đặc biệt dành cho ngành tang lễ nhưng Lisa đã mạnh dạn mang theo một số mẫu quan tài và bình đựng tro cốt tới.

Việc làm này thu hút khách tham quan, không chỉ người Trung Quốc mà nhiều quốc gia khác nhau.

Một số người rảo bước nhanh qua gian hàng vì cho rằng "nói đến cái chết là điều cấm kỵ", nhưng cũng có không ít người tò mò mở quan tài kiểm tra, thậm chí còn muốn thử nằm vào trong đó. Số khác chụp ảnh bên cạnh quan tài, dùng sự hài hước để xua tan nỗi sợ hãi về cái chết.

Sau khi đăng tải thông tin về gian hàng của mình lên Facebook, nhiều người hỏi Lisa: "Con gái làm ngành này không sợ sao?". Lisa cho hay, khi còn là sinh viên đã từng xem một bộ phim Nhật Bản có tên "The Embalmer".

Nhân vật chính vốn là một nghệ sĩ cello (nhạc cụ thuộc bộ dây) nhưng vô tình trở thành chuyên gia trang điểm cho người đã khuất. Công việc cũng khiến nhân vật chính dần tìm ra ý nghĩa của việc từ biệt cuộc sống.

Bộ phim cũng thay đổi hoàn toàn nỗi sợ của Lisa về cái chết. Cô vẫn nhớ trong phim có câu thoại: "Thứ cuối cùng một người mua trong đời là do người khác quyết định".

Sau khi làm nghề, cô gái này nhận ra, chiếc quan tài giống như chiếc thuyền nhỏ tiễn đưa một người tới thế giới bên kia, nhưng cũng là nơi nuôi dưỡng tình cảm của người còn sống dành cho người đã khuất.

Những chiếc quan tài được Lisa xuất sang nước ngoài vì thế được cô ví: "Chúng đã vượt đại dương để trở thành điểm đến cuối cùng của những người xa lạ". 

Bây giờ chúng ta cần đi sâu một chút vào kỹ thuật lập pháp (kỹ năng soạn thảo hợp đồng cũng chính là kỹ thuật lập pháp) để có một số nhận xét sơ bộ như sau. 

Về hình thức, đây có thể coi là một hợp đồng đặt cọc mà khái niệm về loại hợp đồng này đã được quy định trong Bộ luật Dân sự Việt Nam năm 2015. Tuy nhiên về nội dung thì nó chứa đựng nhiều nội dung của Hợp đồng mua bán, ví dụ như ngay khi bước vào phần nội dung cụ thể của Hợp đồng, văn bản viết: “Trên cơ sở thỏa thuận, hai bên thống nhất ký kết HĐMB xe ô tô Toyota với những điều khoản sau đây:…” và bắt đầu vào Điều 1. Sau đó không hiểu sao trước khi vào Điều 2 lại có một chữ… “Khuyến mãi.” Ngộ nghĩnh nhất là đến điều 6 lại có quy định về vấn đề… bảo hành, vốn là một nội dung của hợp đồng mua bán. 

Ở Điều 2, Hợp đồng xác định rõ ràng là “đặt mua xe ô tô” thì hoàn toàn “chuẩn” với số tiền đặt cọc và xác định luôn là nếu bên đặt mua không mua nữa thì mất luôn số tiền cọc nói trên – cũng hoàn toàn đúng với những quy định của pháp luật.

Theo quy định tại khoản 1, Điều 328, Bộ luật Dân sự Việt Nam năm 2015 thì “Đặt cọc là việc một bên (sau đây gọi là bên đặt cọc) giao cho bên kia (sau đây gọi là bên nhận đặt cọc) một khoản tiền hoặc kim khí quý, đá quý hoặc vật có giá trị khác (sau đây gọi chung là tài sản đặt cọc) trong một thời hạn để bảo đảm giao kết hoặc thực hiện hợp đồng” và “Nếu bên đặt cọc từ chối việc giao kết, thực hiện hợp đồng thì tài sản đặt cọc thuộc về bên nhận đặt cọc, ... trừ trường hợp có thỏa thuận khác.” 

Đến đây hầu hết chúng ta sẽ “bập” ngay vào mạch logic là bên đặt mua bỏ cọc, sẽ bị mất vì đơn giản là không muốn mua nữa với lý do giá sẽ bị tăng khi giao xe.

Đây chính là điểm gây tranh cãi giữa hai bên và nó xuất phát từ điểm mâu thuẫn của Điều 1 với Điều 2: Điều 1 thì xác định giá bán xe, nhưng Điều 2 lại viết thêm “giá bán là giá niêm yết của Toyota  Việt Nam.”

Đây là một tình trạng thực tế đang diễn ra không chỉ với một đại lý này, mà với rất nhiều đại lý ô tô khác ở trên đất nước ta, và không chỉ với ô tô mà với rất nhiều mặt hàng khan hiếm trở nên “hot” trong một giai đoạn nào đó. Riêng với hãng Toyota, nó lặp đi lặp lại trong một thời gian đã quá lâu và luôn thiệt hại cho người tiêu dùng.

Thật là đơn giản khi xác lập hợp đồng đặt cọc là xác định luôn: khách hàng mất tiền cọc khi bỏ ý định mua xe (chép trong luật ra!) cùng lý do là hàng đặt mua về nhưng do khách bỏ cọc không biết bán cho ai. Với những hãng “hot” thì người ta bảo chẳng bao giờ có chuyện xe đặt về không có người mua – vì thế người bán ở Việt Nam luôn giành về cho mình tư thế “lợi đơn, lợi kép.”  

Quay lại với cái hợp đồng này, có một ý không nên bỏ qua: giá bán xe sẽ được thể hiện trong hợp đồng mua bán sẽ được ký trong tương lai, và nó phụ thuộc vào ý chí và điều kiện của… bên thứ ba, ở đây là Công ty Toyota Việt Nam. Đây là điểm mấu chốt vì khi thỏa thuận và ký kết hợp đồng đặt cọc hai bên đều phải hiểu rõ rủi ro của mình: bên nhận cọc xác định giá bán vào thời điểm giao xe, thông báo cho khách hàng và khách hàng chấp nhận được sẽ đi đến giao kết hợp đồng mua bán chính thức. 

Hợp đồng đặt cọc không được phép xác định nước đôi “giá thời điểm đặt cọc” và “giá thời điểm giao xe” mà giá này lại phụ thuộc vào một bên thứ ba như vậy.

Về nguyên tắc hợp đồng đặt cọc phải xác định được về các nội dung cơ bản của hợp đồng mua bán, ví dụ như đối tượng và giá cả, các điều kiện giao hàng khác… trên cơ sở “lời ăn lỗ chịu” chứ không được phép xác định “lúc nào người bán cũng phải có lãi.”

Có lẽ chỉ ở Việt Nam mới có cách làm ăn như vậy, tức là thỏa thuận với người mua đi đến một giao kết mà người mua chấp nhận thiệt hại để mua được hàng. 

Ở đây có một điểm bất lợi cho người đặt cọc là giao dịch rất dễ bị nhầm lẫn sang trường hợp của Điều 430 Bộ luật Dân sự 2015 về Hợp đồng mua bán: “Trường hợp không có thỏa thuận hoặc thỏa thuận không rõ ràng về giá, phương thức thanh toán thì giá được xác định theo giá thị trường, phương thức thanh toán được xác định theo tập quán tại địa điểm và thời điểm giao kết hợp đồng.”

Phía nhận đặt cọc có thể bám vào tư duy này để giải thích “chưa có thỏa thuận rõ ràng về giá” và sau đó áp dụng giá thị trường.

Theo nhãn quan cá nhân, tôi cho rằng tư duy đó chỉ áp dụng với hợp đồng mua bán mà có nội dung về giá cả không rõ ràng; trong khi hợp đồng chúng ta đang xem xét ở đây vẫn chỉ là một hợp đồng đặt cọc. Bản thân nó xác định rất rõ: nó là một bộ phận không thể tách rời của hợp đồng mua bán – câu này cần phải được hiểu đúng.

Nó hoàn toàn không có nghĩa là hợp đồng mua bán đã được xác lập một phần dù có rất nhiều nội dung của một hợp đồng mua bán. Hiểu đúng phải là: hợp đồng mua bán chỉ được xác lập trọn vẹn khi nó được ký kết hoàn toàn đúng pháp luật và đúng luôn cả về nội dung lẫn hình thức.

Như vậy, khi mà hợp đồng mua bán chưa được ký, thì “Hợp đồng đặt mua xe ô tô” được đề cập vẫn chỉ là xác định việc đặt cọc để “giao kết hợp đồng” – chưa thể xác định được các quyền và nghĩa vụ của hai bên theo quan hệ mua bán. Lúc này thì lại nảy sinh ra một ý nữa: mọi hình thức đang thể hiện là “đặt cọc giao kết hợp đồng” nhưng số tiền cọc khá lớn, lại mang dáng dấp của một khoản cọc cho hợp đồng mua bán, nghĩa là khoản cọc đảm bảo thực hiện hợp đồng. Đó cũng là chi tiết đẩy người đặt cọc vào thế bất lợi.

Về khía cạnh thực hiện các hành vi pháp lý, người ta thường áp dụng với một khoản đặt cọc nhỏ (với Việt Nam ở thời giá hiện tại khoảng 5 đến 10 triệu đồng so với chiếc xe 500 triệu, nghĩa là khoảng 1 đến 2%) để coi như khoản cọc đảm bảo ký được hợp đồng, nội dung có thể chưa xác định rõ giá bán mà chỉ nên giá dự kiến. Khi hai bên ký hợp đồng chính thức thì mới đặt một khoản cọc lớn hơn chiếm bao nhiêu phần trăm giá trị tài sản đó, cỡ vài chục %.

Với “Hợp đồng đặt mua ô tô” này thì quả là một hợp đồng quá yếu về kỹ thuật soạn thảo cũng như hiểu biết về pháp luật, do đó có thể coi nó là một hợp đồng vô hiệu, trước mắt là về mặt hình thức.

Ngoài vô hiệu về hình thức, với luật sư giỏi có thể còn tấn công là nó vô hiệu vì có yếu tố lừa dối do “hành vi cố ý của một bên hoặc của người thứ ba nhằm làm cho bên kia hiểu sai lệch về chủ thể, tính chất của đối tượng hoặc nội dung của hợp đồng dân sự nên đã xác lập giao dịch đó.”

Ở đây đã có sự nhầm lẫn về nội dung của giao dịch, mới chỉ ở bước đặt cọc để đảm bảo giao kết hợp đồng nhưng lại bị biến thành đặt cọc đảm bảo thực hiện hợp đồng. Như vậy với những khách hàng đã đặt cọc tròng trường hợp cụ thể này, họ có thể khởi kiện đề nghị Tòa án tuyên hợp đồng vô hiệu và nếu thành công, người nhận đặt cọc phải trả lại tiền đặt cọc.

Quan niệm là cứ soạn thảo và làm thế nào để khách hàng ký được một hợp đồng có lợi nhất, nhất là “lợi đơn lợi kép” rất phổ biến ở nước ta. Đáng tiếc đây lại là một quan niệm sai lầm vì nó tiềm tàng đem lại phiền phức cho cả hai bên trong tương lai – một doanh nghiệp đang kinh doanh không thể cứ nay ra tòa mai ra tòa để theo kiện.

Doanh nghiệp Việt Nam vẫn còn tiếc rẻ tiền thuê luật sư doanh nghiệp để cho những sự việc như thế này xảy ra... Khi mà văn hóa và đạo đức kinh doanh chưa hoàn thiện… thậm chí nhiều doanh nhân Việt còn hay có suy nghĩ quịt tiền của luật sư hoặc nghe tư vấn nửa vời, thì những việc tương tự còn xảy ra nhiều nữa. 

Đáng tiếc là những điều tôi viết, đúng cả với trường hợp của các khách hàng. Chừng nào mà người Việt đi mua ô tô vẫn còn những câu “khẩu quyết”: “Ô tô phải chữ (hãng) T còn xe máy là phải chữ (hãng) H…” thì còn nhiều thiệt thòi, tự bỏ đi “quyền thượng đế” của mình.

Phúc Lai

Bạn đã đang gặp tình huống tương tự? Hãy chia sẻ thông tin tới Ban Ô tô xe máy theo email: otoxemay@vietnamnet.vn. Các nội dung phù hợp sẽ được đăng tải. Xin cảm ơn!

Nếu chúng ta muốn ngăn chặn sự tập trung toàn bộ của cải và quyền lực trong tay một nhóm tinh hoa nhỏ, chìa khóa là phải điều phối quyền sở hữu dữ liệu. Vào thời cổ đại, đất đai là tài sản quan trọng nhất trên thế giới, chính trị là một cuộc tranh giành để kiểm soát đất đai và nếu quá nhiều đất đai tập trung vào quá ít người, xã hội phân tách thành tầng lớp quý tộc và tầng lớp bình dân.

Trong thời hiện đại, máy móc và nhà xưởng trở nên quan trọng hơn đất đai và các cuộc đấu tranh chính trị tập trung vào kiểm soát những phương tiện sản xuất tối quan trọng này. Nếu quá nhiều máy móc tập trung vào tay quá ít người, xã hội phân chia thành giai cấp tư sản và giai cấp vô sản. Tuy nhiên, trong thế kỷ 21, dữ liệu sẽ lấn át tầm quan trọng của cả đất đai và máy móc, trở thành tài sản quan trọng nhất; chính trị sẽ là một cuộc đấu hòng kiểm soát dòng chảy dữ liệu. Nếu dữ liệu tập trung vào một nhóm nhỏ, loài người sẽ phân chia thành các loài khác nhau.

Cuộc đua giành dữ liệu đã diễn ra, đứng đầu là các tập đoàn dữ liệu khổng lồ như Google, Facebook, Baidu và Tencent. Cho đến nay, phần lớn những người khổng lồ này đã áp dụng mô hình kinh doanh “kẻ buôn sự chú ý”. Họ nắm lấy sự chú ý của chúng ta bằng cách cung cấp cho chúng ta các thông tin, dịch vụ và giải trí miễn phí, rồi họ bán lại sự chú ý của chúng ta cho những nhà quảng cáo.

Thế nhưng những người khổng lồ thông tin này có lẽ đang nhắm tới mục tiêu cao hơn bất kỳ kẻ buôn sự chú ý nào trước đó. Cuộc kinh doanh thật sự của họ không phải là để bán quảng cáo đâu. Sự thật là bằng cách nắm lấy sự chú ý của chúng ta, họ đã thu thập được một lượng thông tin khổng lồ về chúng ta, thứ giá trị hơn bất kỳ doanh thu quảng cáo nào. Chúng ta không phải là khách hàng của họ, chúng ta là sản phẩm của họ.

Về trung hạn, việc tích lũy dữ liệu này mở ra một con đường dẫn đến một mô hình kinh doanh hoàn toàn khác biệt mà các nạn nhân đầu tiên chính là ngành công nghiệp quảng cáo. Mô hình mới dựa vào việc chuyển quyền hạn từ con người sang các thuật toán, bao gồm quyền lựa chọn và mua sắm. Một khi các thuật toán lựa chọn và mua sắm cho chúng ta, ngành quảng cáo truyền thống sẽ sụp đổ.

Thử lấy Google làm ví dụ. Google muốn đạt đến điểm là chúng ta có thể hỏi nó bất cứ thứ gì và có được câu trả lời tốt nhất trên thế giới. Điều gì sẽ xảy ra khi ta có thể nói với Google: “Chào Google. Dựa trên tất cả những gì bạn biết về xe hơi, và dựa trên tất cả những gì bạn biết về tôi (bao gồm nhu cầu, thói quen, quan điểm của tôi về sự nóng lên toàn cầu, cả ý kiến của tôi về chính trị Trung Đông nữa), đâu là chiếc xe tốt nhất dành cho tôi?”. Nếu Google có thể đưa cho ta một câu trả lời tốt cho câu hỏi đó, và nếu chúng ta học được bằng kinh nghiệm là nên tin vào trí khôn của Google hơn là các cảm giác dễ bị thao túng của chính mình, thì những quảng cáo xe hơi còn dùng làm gì nữa?

Về dài hạn hơn, bằng cách gom đủ dữ liệu và đủ khả năng tính toán, các tập đoàn dữ liệu khổng lồ có thể bẻ khóa những bí mật sâu kín của sự sống rồi sử dụng kiến thức này không chỉ để lựa chọn cho chúng ta hay điều khiển chúng ta, mà còn để tái thiết kế sự sống hữu cơ và tạo ra các dạng sống vô cơ nữa. Bán quảng cáo có thể là cần thiết để duy trì những người khổng lồ trong ngắn hạn, nhưng các công ty công nghệ thường định giá các ứng dụng, sản phẩm và các công ty khác theo lượng dữ liệu mà chúng “thu hoạch” được chứ không phải số tiền mà chúng làm ra. Một ứng dụng được ưa thích có thể thiếu mô hình kinh doanh và thậm chí lỗ trong ngắn hạn, nhưng miễn là nó hút được dữ liệu nó có thể đáng giá hàng tỷ đô.

Ngay cả khi bạn không biết làm thế nào để dữ liệu làm ra tiền ngày hôm nay, vẫn đáng để sở hữu dữ liệu bởi nó có thể nắm chìa khóa dẫn đến kiểm soát và định hình cuộc sống trong tương lai. Tôi không biết chắc những gã khổng lồ thông tin có thực sự nghĩ về dữ liệu theo cách đó, nhưng hành động của họ cho thấy họ xem việc tích lũy dữ liệu có giá trị vượt xa những đồng đô la thuần túy.

Những người bình thường sẽ thấy rất khó cưỡng lại quá trình này. Hiện tại, con người đang vui vẻ cho đi tài sản giá trị nhất của họ, dữ liệu cá nhân, để đổi lấy dịch vụ thư điện tử miễn phí và các video hài hước về mèo. Điều này hơi giống những bộ lạc châu Phi và thổ dân châu Mỹ khờ khạo bán cả đất nước cho những đế quốc châu Âu để đổi lấy những hạt cườm lòe loẹt và mớ trang sức rẻ tiền. Nếu sau này người bình thường quyết định thử ngăn dòng chảy dữ liệu, họ sẽ thấy việc đó càng lúc càng khó khăn, đặc biệt là khi họ đã lệ thuộc vào mạng lưới để ra tất cả quyết định của mình, thậm chí cho chăm sóc sức khỏe và sự sinh tồn vật lý của họ nữa.

Con người và máy móc có thể hợp nhất với nhau trọn vẹn đến mức con người sẽ không thể sống sót nếu bị ngắt mạng. Hai bên sẽ kết nối với nhau từ trong bào thai và nếu sau đó bạn chọn ngắt kết nối, các hãng bảo hiểm có thể từ chối bảo hiểm cho bạn, các nhà tuyển dụng từ chối tuyển bạn và các dịch vụ y tế sẽ từ chối chăm sóc bạn. Trong cuộc chiến lớn giữa sức khỏe và quyền riêng tư, sức khỏe chắc chắn sẽ thắng tuyệt đối.

Khi ngày càng nhiều dữ liệu chảy từ cơ thể và não bộ của bạn qua các cảm biến sinh trắc sang các cỗ máy thông minh, các tập đoàn và tổ chức chính phủ sẽ ngày càng dễ dàng hiểu bạn, điều khiển bạn và ra quyết định thay cho bạn. Quan trọng hơn, họ có thể giải mã những cơ chế sâu bên trong mọi cơ thể và bộ não, từ đó đạt được quyền năng tái thiết kế sự sống.

Nếu ta muốn ngăn chặn một nhóm tinh hoa nhỏ khỏi độc chiếm những quyền năng như Thượng đế như vậy, và nếu ta muốn ngăn loài người phân tách thành các giai tầng sinh học khác nhau, câu hỏi mấu chốt là: ai sở hữu dữ liệu? Liệu các dữ liệu về ADN, bộ não và cuộc sống của tôi thuộc về tôi, về chính phủ, về một tập đoàn hay thuộc về toàn thể nhân loại?

Yêu cầu các chính phủ quốc hữu hóa dữ liệu có lẽ sẽ giảm bớt quyền lực của các tập đoàn lớn, nhưng nó có thể dẫn đến các nền độc tài số đáng sợ. Các chính trị gia hơi giống các nhạc công và nhạc cụ mà họ chơi là hệ thống cảm xúc và sinh hóa của con người. Họ đọc một bài diễn văn và một làn sóng sợ hãi dâng lên trong nước. Họ đăng một dòng tweet và một cuộc hận thù bùng nổ. Tôi không nghĩ chúng ta nên đưa cho những nhạc công này chơi một nhạc cụ phức tạp hơn.

Một khi các chính trị gia có thể trực tiếp kích thích các cảm xúc mạnh mẽ của chúng ta, tạo ra tùy ý nỗi lo lắng, thù hằn, niềm vui và sự nhàm chán, chính trị sẽ trở thành một rạp xiếc cảm xúc đơn thuần. Chúng ta lo sợ quyền lực của các tập đoàn lớn bao nhiêu thì lịch sử cũng gợi ý là chúng không chắc sẽ khá khẩm hơn dưới tay các chính phủ quá quyền lực. Sau vụ tháng Ba năm 2018, tôi vẫn thà đưa dữ liệu của mình cho Mark Zuckerberg còn hơn cho Vladimir Putin (mặc dù vụ bê bối Cambridge Analytica tiết lộ rằng có lẽ chẳng có sự lựa chọn gì ở đây vì bất cứ dữ liệu nào được giao phó cho Zuckerberg vẫn có thể dễ dàng tìm đường tới Putin).

Việc sở hữu cá nhân các dữ liệu của bản thân nghe có vẻ hấp dẫn hơn các lựa chọn kia, nhưng điều đó thật sự có nghĩa là gì thì lại không rõ ràng. Chúng ta có đã hàng ngàn năm kinh nghiệm về kiểm soát sở hữu đất đai. Chúng ta biết cách xây hàng rào xung quanh một cánh đồng, đặt lính gác ở cửa và kiểm soát ai đi vào.

Trong hai thế kỷ vừa qua, chúng ta đã trở nên cực kỳ thành thạo trong việc kiểm soát sở hữu công nghiệp; do đó, ngày nay tôi có thể sở hữu một phần General Motors và một ít Toyota bằng cách mua cổ phiếu của họ. Nhưng chúng ta không có nhiều kinh nghiệm trong việc kiểm soát sở hữu dữ liệu; nó vốn là một nhiệm vụ khó hơn rất nhiều vì không như đất đai và máy móc, dữ liệu có ở khắp nơi và cùng lúc chẳng có ở đâu cả, nó có thể di chuyển với tốc độ ánh sáng và bạn có thể tạo bao nhiêu bản sao cũng được.

Thế nên ta nên kêu gọi luật sư, chính trị gia, triết gia và ngay cả các nhà thơ hướng sự chú ý của họ về câu hỏi hóc búa này: làm thế nào kiểm soát được sở hữu dữ liệu? Đây có thể là câu hỏi chính trị quan trọng nhất trong kỷ nguyên chúng ta. Nếu ta không thể sớm trả lời câu hỏi này, hệ thống chính trị xã hội của chúng ta có thể sụp đổ. Con người đang cảm nhận được cơn địa chấn đang đến. Có lẽ đây là lý do vì sao công dân ở khắp nơi trên thế giới đang dần mất niềm tin vào câu chuyện tự do mà mới một thập kỷ trước còn tỏ ra không thể cưỡng lại.

Thế thì từ đây, ta có thể đi tiếp như thế nào và làm sao chúng ta đối mặt được với những thử thách kinh khủng của cuộc cách mạng công nghệ thông tin và sinh học? Có lẽ chính những nhà khoa học và doanh nhân đã làm thế giới chia cắt từ đầu có thể nghĩ ra một giải pháp kỹ thuật nào đó. Chẳng hạn, liệu các thuật toán được kết nối có thể bắc giàn cho một cộng đồng người toàn cầu sẽ sở hữu tập thể toàn bộ dữ liệu và giám sát sự phát triển tương lai của sự sống không? Khi bất bình đẳng toàn cầu dâng cao và các căng thẳng xã hội gia tăng khắp thế giới, có lẽ Mark Zuckerberg sẽ kêu gọi hai tỷ bạn bè của mình sát cánh và cùng nhau làm gì đó.

Trích sách 21 bài học cho thế kỷ 21