Để biến thách thức thành cơ hội, ngành nông nghiệp đã đưa ra rất nhiều các định hướng chiến lược, chính sách và giải pháp để nông nghiệp vẫn là “trụ đỡ” của nền kinh tế, trong đó Phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo luôn được coi là mũi nhọn, là chìa khoá thành công tạo nền tảng cho phát triển nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới theo hướng nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại và nông dân văn minh. Theo đó, ngành nông nghiệp Việt Nam cần sự đồng hành, hỗ trợ của các nhà tài trợ, đối tác quốc tế cùng hợp tác phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, thúc đẩy ứng dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp bền vững.

Theo ước tính khoa học công nghệ hiện đang đóng góp trên 30% giá trị gia tăng của ngành và 38% trong sản xuất giống cây trồng, vật nuôi. khoa học công nghệ đã góp phần nâng cao năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh của sản phẩm, hàng hóa nông sản trên thị trường trong nước và quốc tế, góp phần đưa Việt Nam vào nhóm các nước xuất khẩu hàng đầu thế giới về gạo, cà-phê, hồ tiêu, cao su, điều nhân...

Tuy nhiên, thực tế phát triển cho thấy, quy mô ứng dụng khoa học công nghệ còn nhỏ bé, số lượng sản phẩm khoa học công nghệ ứng dụng vào sản xuất của ngành còn khiêm tốn, chưa tương xứng với yêu cầu phát triển nông nghiệp Việt Nam. Trong khi đó, trình độ khoa học công nghệ ứng dụng vào sản xuất nông nghiệp còn thấp và chưa mang lại hiệu quả và còn thiếu tính bền vững. 

Theo các chuyên gia, khoa học công nghệ không chỉ góp phần tăng năng suất, chất lượng và giá trị cho sản xuất nông nghiệp, góp phần cải thiện đời sống của người nông dân và làm thay đổi đáng kể diện mạo của nông thôn Việt Nam. Do đó, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo còn được xem là “chìa khóa” để ngành nông nghiệp ứng phó với biến đổi khí hậu.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang triển khai xây dựng kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050 và Kế hoạch hành động quốc gia chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm minh bạch, trách nhiệm và bền vững ở Việt Nam đến năm 2030 để chuyển đổi hệ thống lương thực, thực thực phẩm theo hướng “xanh”, ít phát thải và bền vững. Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 cũng được xây dựng trên quan điểm sản xuất nông nghiệp có trách nhiệm, hiện đại, hiệu quả và bền vững.

Để đạt mục tiêu, đến năm 2030, nông nghiệp Việt Nam cần đạt được mục tiêu đứng trong top 15 nước phát triển trên thế giới (theo mục tiêu Đại hội Đảng lần thứ XIII). Việt Nam cần phải sử dụng chiếc “chìa khoá” khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo một cách thật hiệu quả, coi đây là cú huých mang tính đột phá để nông nghiệp nông thôn Việt Nam phát triển, nhanh, mạnh, bền vững.

Cũng trong một phiên họp mới đây của Ủy ban khoa học và công nghệ (Hội đồng quốc gia về Phát triển bền vững và Nâng cao năng lực cạnh tranh), Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đãchủ trì thu thập 14 chỉ tiêu trong Bộ chỉ tiêu thống kê phát triển bền vững của Việt Nam, xác định phát triển bền vững là nhiệm vụ trọng tâm và đã đưa nội dung này vào các đề án, chiến lược phát triển ngành.

Thời gian tới, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xác định sẽ tăng cường tiềm lực khoa học công nghệ, tập trung đầu tư phát triển một số viện nghiên cứu, trường đại học theo mô hình tiên tiến của khu vực và quốc tế. Chú trọng phát triển doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, doanh nghiệp khởi nghiệp trong nông nghiệp; tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách khuyến khích các cơ sở sản xuất kinh doanh nông nghiệp đầu tư vào nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; nghiên cứu, phát triển và ứng dụng công nghệ số trong nông nghiệp...
 

Diệu Thúy và nhóm PV, BTV