Tâm trạng đi coi thi ở nơi “đất khách”cũng khiến nhiều giáo viên căng thẳng và áp lực.

Giám thị của một trường kinh tế ở Hà Nội phân tích, năm nay, sự phân công này của Bộ GD-ĐT cho phép các trường ĐH-CĐ có ảnh hưởng quyết định đến kết quả của kỳ thi THPT quốc gia.

Các trường ĐH, CĐ được cử đi coi thi để đảm bảo khách quan, tránh các lo ngại từ việc các sở giáo dục, các trường địa phương chủ trì cho thí sinh của tỉnh mình sẽcó yếu tố thành tích chi phối. Bản thân các trường cũng lo ngại nếu mình không làm thì không khách quan.

Giảng viên tại một trường kỹ thuật ở Hà Nội cũng cho rằng: “Năm nay, lượng thí sinh chỉ thi xét tốt nghiệp tăng hơn so với năm ngoái. Một số trường ĐH dân lập, CĐ và trung cấp nghề chỉ cần kết quả ở cụm thi xét tốt nghiệp. Vì vậy, các trường ĐH, CĐ tham gia coi thi, chấm thi sẽ tác động đến khâu tổ chức thi. Kết quả thi phụ thuộc nhiều vào khâu này.

Vì vậy, đi tác nghiệp trên “sân khách” cũng khiến giảng viên lo ngại. Một giám thị coi thi ở Nam Định cho biết anh em trong đoàn cũng có người nhà ở đây. Anh chia sẻ nỗi e ngại nếu người nhà biết các thầy coi thi và đặt vấn đề. Tuy nhiên, trước mỗi buổi thi, giám thị mới bắt đầu bốc thăm phòng thi. Kể từ lúc đó, mọi vật dụng cá nhân của giám thị coi thi đều đã bị bỏ lại. Vì vậy, khả năng người nhà thí sinh liên kết được với giám thị là rất khó xảy ra. Mỗi buổi thi, giám thị lại bốc thăm để biết phòng coi thi mới.

Thách thức kết quả từ công tác tổ chức thi sẽ tác động đến thành tích của tỉnh. Vì vậy, coi thi nghiêm túc hay nới lỏng cũng khiến giám thị cảm thấy rất áp lực. Vị giám thị coi thi cụm xét tốt nghiệp này cho biết: “Sẽ cứ theo đúng quy chế mà làm.”

Ông phân tích, nếu việc coi thi ở các điểm thi xét tốt nghiệp không nghiêm túc thì việc thi tốt nghiệp không còn ý nghĩa nữa. Chưa kể đến nhiều trường ĐH, CĐ, trung cấp nghề vẫn tuyển thí sinh ở cụm thi xét tốt nghiệp.

Đối với các trường ĐH, việc đi tác nghiệp ở tỉnh xa cũng nảy sinh khá nhiều khó khăn: đi khảo sát địa điểm thi xa, việc kết nối và huy động giáo viên sở tại phụ thuộc vào sở, trường khó chủ động, kinh phí tổ chức thi lớn, lo ăn ở cho đội ngũ giảng viên trong các ngày thi. Những việc này tuy không xa lạ với một trường ĐH nhưng vì địa điểm thi xa, nhiều việc phải phối hợp với địa phương nên cũng không thể chủ động được công việc so với trước đây.

Các giám thị đi tác nghiệp trên "đất khách" cho biết, mặc dù chỗ ăn ở, các biện pháp an ninh, an toàn cho giám thị, khu vực ăn ở cũng như trường thi đều được nhà chức trách sở tại lo nhưng các thầy, cô vẫn phải chú ý cẩn thận khi ra ngoài hoặc đi chơi.

Giám thị - nghề "nguy hiểm"

Là cán bộ coi thi lâu năm, một cán bộ Trường ĐH Ngoại thương cho biết, thí sinh áp lực thì giám thị cũng căng thẳng không kém. Thậm chí, đối với những giám thị non kinh nghiệm thì coi thi có thể khiến họ lo lắng đến mất ăn mất ngủ...

Giám thị phải thức khuya, dậy sớm. Quy trình thi cử thì nhiều khâu, thủ tục, quy trình. Khâu nào cũng cần chính xác nghiêm ngặt vì sai một li, đi một dặm và có thể bị kỷ luật nặng.

Tuy nhiên, có những lỗi của thí sinh khiến cả thí sinh lẫn giám thị có thể gặp “nguy hiểm”. Đơn cử như chia sẻ của một giảng viên Trường ĐH Luật, có giám thị phát hiện thí sinh quay cóp và lập biên bản. Nhưng có thí sinh khác lại phát hiện bạn cùng phòng thi đang quay cóp chưa bị xử lý thì tố cáo cả thí sinh lẫn …giám thị. Với những trường hợp như vậy, nếu các giám thị không xử lý nhanh thì có thể dẫn tới bị kỷ luật.

Giảng viên ĐH Ngoại thương cho biết, lỗi thí sinh hay mắc và có thể gây ra hậu quả đáng tiếc nhất là mang điện thoại vào phòng thi.

Theo kinh nghiệm của nhiều giám thị cho biết, thực ra nhiều thí sinh không nhận thức rõ việc này. Nếu đi thi xa nhà, ở nhà trọ không có chỗ gửi đồ, các em tắt điện thoại cho vào túi quần, tưởng là không dùng điện thoại, không mở máy. Đến trường thi, các em ngại không gửi đồ vì tâm lý sợ mất, sợ quên nên cứ để điện thoại trong túi như vậy vào thi.

Trong giờ thi giám thị nhìn thấy lập biên bản hoặc có học sinh khác tố giác bạn mang điện thoại vào phòng thi. Thậm chí, có những trường hợp thí sinh mơ hồ về quy chế thi cũng dẫn đến hậu quả đáng tiếc. Đơn cử như thí sinh nộp bài thi xong thì mở máy báo cho người thân đến đón khi chưa ra khỏi khu vực thi. Thế là thí sinh bị lập biên bản, đem dụng cụ cấm vào khu vực thi.

Những trường hợp như vậy bắt buộc giám thị phải lập biên bản và thí sinh bị đình chỉ thi. Nhiều khi giám thị biết chắc rằng thí sinh hoàn toàn trung thực khi làm bài, nhưng nếu không lập biên bản, giám thị có thể cũng bị tố cáo, gây tổn hại đến công việc của mình.

“Học sinh cũng như con cháu, nếu chúng vô ý như vậy và giám thị nắm rõ quy chế mới có thể xử lý tốt. Thực ra, nghề giám thị đúng là nghề “nguy hiểm”- giám thị Trường ĐH Ngoại thương khái quát.

• Nguyễn Hường

Ông Hồ Sỹ Anh: Năm 2004, Viện đã có công trình “Nghiên cứu những hiện tượng tiêu cực trong dạy thêm – học thêm và đánh giá hiệu quả các giải pháp quản lý đối với các hiện tượng tiêu cực đó trong giáo dục phổ thông ở thành phố Hồ Chí Minh”, do TS. Nguyễn Thị Quy, nguyên Phó Viện trưởng làm chủ nhiệm.

Cá nhân tôi mới đây cũng đã phối hợp với báo chí khảo sát DTHT đối với cấp tiểu học.

Kết quả khảo sát cho thấy, trước khi thực hiện Thông tư 30 về đánh giá học sinh tiểu học, có 75% phụ huynh trả lời có cho con đi học thêm. Nhưng sau gần một năm thực hiện thông tư 30, việc học thêm của học sinh đã giảm, còn 42 % phụ huynh cho con đi học thêm, 43% không cho học thêm và 20% cho học thêm trong hè. Như vậy, đổi mới cách thức đánh giá học sinh có tác dụng giảm DTHT.

Còn công trình nghiên cứu của Viện nghiên cứu giáo dục có kết quả như thế nào về DTHT, thưa ông?

Nghiên cứu đã khảo sát 38 trường phổ thông tại TP.HCM bao gồm 11 trường tiểu học, 12 trường THCS và 15 trường THPT để tìm hiểu thực trạng DTHT, phân tích nguyên nhân dẫn đến tình trạng này và tìm giải pháp khắc phục, tiến tới giải quyết dứt điểm hiện tượng DTHT tiêu cực.

Nghiên cứu đã chỉ ra nguyên nhân của DTHT, trong đó tập trung vào 3 nguyên nhân chính và nhận được câu trả lời của GV.

Trong đó, nguyên nhân “Do nhu cầu nâng cao kiến thức của học sinh” đã nhận được 72,3% ý kiến GV trả lời đồng tình, “Do ý muốn của phụ huynh”có 57,9% đồng tình và “Do chương trình quá tải”có 32,2% đồng tình.

Đáng chú ý, với 3 nguyên nhân này, GV THCS đồng tình cao nhất, tiếp đến là GV THPT, GV tiểu học, và cuối cùng là ý kiến của ban giám hiệu.

Qua đây cho thấy, do Ban giám hiệu không trực tiếp giảng dạy, va chạm với HS, phụ huynh nên nhận diện những lý do này không rõ nét bằng GV.

Và như vậy, kết quả trả lời từ nghiên cứu là do chương trình THCS, THPT còn nặng nên HS có nhu cầu học thêm để tiếp thu đầy đủ kiến thức. Phụ huynh lo lắng và mong muốn con, em vượt qua kỳ thi tuyển sinh THPT, tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH, CĐ nên có tư tưởng cho con học thêm.

Về giải pháp, nhóm tác giả đã đi đến kết luận là không có một giải pháp nào riêng lẻ để giải quyết được, mà cần các giải pháp đồng bộ. Đó là: Giảm tải chương trình; Cải tiến phương pháp đánh giá kiểm tra; Cải tiến cách thi cử, khuyến khích HS tự học và tăng thu nhập cho GV.

Đây là những giải pháp đã được sự đồng thuận rất cao của GV cũng như ban giám hiệu. Đặc biệt, giải pháp tăng thu nhập cho GV đã được sự đồng tình của 84% GV tiểu học, 60,4% GV THCS, 21% GV THPT và 25% của ban giám hiệu.

Về phía phụ huynh, phụ huynh nội thành mong muốn con nâng cao kiến thức cao hơn phụ huynh các huyện ngoại thành (chiếm 80,4% so với 34,5% ý kiến).

Học thêm nhiều sẽ lệch lạc mục tiêu giáo dục

Bản thân ông nhìn nhận như thế nào về vấn đề DTHT ở góc độ “nhu cầu”?

-Kết quả công trình nghiên cứu trên cho thấy học thêm là một nhu cầu của một bộ phận học sinh và gia đình nhằm nắm vững, mở rộng, nâng cao kiến thức.

Tuy nhiên, việc học thêm tràn lan với cường độ cao gây nên tình trạng vượt quá sức tiếp thu, giảm thời gian tự học, nghỉ ngơi, vui chơi, giải trí của HS, đặc biệt là HS tiểu học.

Việc DTHT tràn lan gây ra những hậu quả tiêu cực đáng lo ngại, làm giảm lòng tin của nhân dân vào đội ngũ GV và nhà trường, vi phạm các quy định của Nhà nước.

Bản thân tôi có 2 người con, hồi còn học phổ thông con tôi chỉ là học sinh khá.

Cả hai vợ chồng chúng tôi đều là giáo viên, nên khuyến khích con tự học nhiều.

Nhưng khi kiểm tra thấy con bị hổng kiến thức một số phần trong môn Toán, Lý, Hóa nên đã cho con đi học thêm. Sau khi đã bổ túc được kiến thức thì tự học của 2 con vẫn chủ yếu và đã thi đỗ đại học.

Trong những năm học đại học ở TP.HCM, các con tôi đều học tốt. Con đầu xin được việc làm ở thành phố. Con thứ về quê kinh doanh ẩm thực, không chỉ tự tạo việc làm cho mình mà đã tạo công ăn việc làm cho hơn 10 người.

Qua đây cho thấy, tạo điều kiện cho con tự học vẫn là then chốt, nhưng cha mẹ cần quan tâm và biết con thiếu chỗ nào để đi học thêm để hỗ trợ cho con thêm kiến thức, để tự tin hơn trong học tập.

Còn đối với các mục tiêu của giáo dục như mục tiêu công bằng, nhân bản…, theo ông, việc DTHT tác động như thế nào?

- Học thêm là một nhu cầu của khá nhiều học sinh và phụ huynh. Hiện tại, HS chủ yếu học thêm các môn Toán, Lý, Hóa, ngoại ngữ, Văn. Điều này đã dẫn đến lệch lạc về mục tiêu.

Ở chương trình THCS, THPT những môn trên đều có số tiết nhiều hơn những môn như Lịch sử, Địa lý, GDCD, Tin học…, ngoài số giờ nhiều lại còn học thêm nữa.

Vô hình chung, đã gieo vào đầu học sinh, những môn trên là môn quan trọng còn những môn khác không quan trọng. Một số em yêu thích Lịch sử, Địa lý nhưng không có thời gian dành cho nó nên dần dần yêu thích này bị mai một.

Chúng tôi nghĩ rằng, để tạo nên năng lực, phẩm chất, nhân cách HS thì vai trò các môn như nhau, các môn khoa học xã hội và nhân văn lại quan trọng hơn.

Theo chúng tôi, kiến thức Lịch sử, Địa lý, giáo dục công dân rất quan trọng trong hình thành nhân cách mọi HS, nên mọi HS đều được học các môn này như nhau và bắt buộc.

DTHT cũng ảnh hưởng đến sự công bằng trong giáo dục, những học sinh ở thành phố và thị xã có điều kiện thầy giỏi, nhiều trung tâm học thêm để lựa chọn, còn ở vùng khó khăn không có điều kiện này dẫn đến thiệt thòi cho các em.

Nếu nhà trường nào đó quá chú trọng vào DTHT dẫn đến HS giảm khả năng tự học, một năng lực rất cần thiết, quan trọng để HS học tập suốt đời và thành công sau này. Như vậy là không nhân bản, vì chưa hướng đến phát triển năng lực của mỗi con người.

Cần coi trọng đóng góp thầm lặng của thầy cô

Những đề xuất, yêu cầu về cấm DTHT ở trường học, hay cấm DTHT ở tiểu học hiện nay theo ông có trên căn cứ khoa học nào không, hay mới chỉ dựa vào những bức xúc của người dân?

-Như trên đã đề cập, nghiên cứu trên của Viện đề cập đến nhiều vấn đề, nhưng chưa giải quyết hết các khía cạnh khác nhau, các góc độ tiêu cực lẫn tích cực của DTHT.

Đồng thời, qua thời gian hơn 10 năm giáo dục đã có nhiều thay đổi như bỏ thi tốt nghiệp tiểu học, tốt nghiệp THCS. Tuyển sinh đại học và tốt nghiệp THPT ghép lại ở một kỳ thi THPT quốc gia, đánh giá HS tiểu học bằng nhận xét…

Những vấn đề này đã có tác động đến DTHT.

Chủ trương giảm DTHT và lành mạnh hóa DTHT là đúng đắn. Tuy nhiên, để có giải pháp căn cơ, lâu dài cần có nghiên cứu đầy đủ, toàn diện, phù hợp với tình hình mới, nhất là đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục.

Và Viện Nghiên cứu Giáo dục là một đơn vị có kinh nghiệm, sẵn sàng tham gia nghiên cứu để đóng góp đối với ngành giáo dục.

Theo ông, điều kiện để giải quyết những mặt trái của học thêm là gì? Điều kiện nào là quan trọng nhất?

-Ngoài 5 giải pháp là giảm tải chương trình, đổi mới đánh giá HS, đổi mới thi cử, chú trọng tự học, và tăng thu nhập của GV, theo tôi cần có thêm chính sách và giải pháp, quy định của Nhà nước về vấn đề này.

Những chính sách, quy định này phải hướng đến con người, phải phát triển con người, coi trọng sự phát triển năng lực phẩm chất học sinh, nhưng cần coi trọng, trân trọng những đóng góp thầm lặng của thầy cô, nhà trường, chứ không chỉ nhìn nhận vấn đề chủ yếu theo hướng tiêu cực.

Xin cảm ơn ông!

• Lê Huyền - Ngân Anhthực hiện

Phản hồi về những ý kiến trái chiều này, biên kịch kiêm phó đạo diễn, Tiến sĩ Đào Trung Hiếu chia sẻ với VietNamNet, Bão ngầmkhông phải công cụ tô vẽ cho hình tượng nào đó. Nó phản ánh hiện thực nhưng chủ đề là tôn vinh chiến công của bạn bè, đồng đội và của chính tác giả. Ông muốn kể thế nào là công an, thế nào là điều tra.

''Đào Hải Triều mất người yêu vì quá đam mê công việc. Thực tế, tôi cũng có nhiều bạn bè bị vợ bỏ do quá tập trung công việc. Hải Triều là người lính rất giỏi nhưng trong đời sống đời thực lại vô cùng khờ khạo. Anh ta cũng rất “người” khi mắc phải những sai lầm bởi không ai là toàn thiện'' - TS Trung Hiếu nói.

Với ý kiến thắc mắc trong phim các chiến sĩ công an xưng hô "mày-tao", biên kịch Đào Trung Hiếu khắng định: "Bộ phim Bão ngầmlà cuộc đối đầu với những quan niệm chật hẹp về người công an nhân dân trên phim. Thực tế, chúng tôi chỉ gọi nhau là đồng chí khi đi họp hay trong những dịp trang trọng, bình thường chúng tôi xưng hô với nhau rất tự nhiên, gần gũi với đời sống. Tôi mô tả đúng những gì mà chúng tôi trải qua. Tôi viết thoại bám sát hiện thực. Những người quen tô vẽ người lính hoàn mỹ không thích cách xưng hô này cũng là điều dễ hiểu".

Dù khen hay chê thì Bão ngầmcũng là bộ phim đang được nhiều người quan tâm nhưng có những ý kiến chỉ trích khá gay gắt. Với tư cách là biên kịch kiêm phó đạo diễn, TIến sĩ Đào Trung Hiếu và ê-kíp rất cầu thị lắng nghe các ý kiến khen chê khi bộ phim được công chiếu. 

"Tỷ lệ người xem phim hiện nay rất cao. Khi thu hút lượng khán giả đông đảo như vậy nên lời khen tiếng chê là điều đương nhiên. Việc khen chê không chỉ phụ thuộc vào cảm xúc yêu ghét cá nhân mà còn phụ thuộc vào trình độ nhận thức của người đánh giá. Chúng tôi đã đọc và ghi nhận hết những đóng góp mang tính xây dựng.

Bên cạnh những ý kiến nhận xét công tâm, chê xác đáng có những ý kiến khá cực đoan, mang tính đấu tố, thổi phồng những hạt sạn trong phim để phủ nhận toàn bộ giá trị nội dung và nghệ thuật của bộ phim này, bất chấp những nỗ lực lao động nghệ thuật nghiêm túc của ê kíp sáng tạo và dàn diễn viên. Tôi không buồn vì những ý kiến này vì thấy không đến tầm, hơn nữa còn phản ánh nhân cách, trình độ văn hoá của người nhận xét", nhà biên kịch Đào Trung Hiếu chia sẻ.

Với nhà biên kịch, đây là một bộ phim mà toàn bộ ê-kíp đã phải rất vất vả trong hơn 2 năm để hoàn thành. Các diễn viên đều làm tròn vai từ dàn diễn viên chính tới diễn viên phụ.

"Tôi đã chứng kiến Cao Thái Hà gục xuống giữa thao trường nắng cháy, những đêm đông lạnh 1-2 độ trong hang đá để quay những thước phim sao cho sống động, chân thực nhất về người lính. Có những diễn viên đã mất trong đại dịch, không kịp thưởng lãm thành quả lao động của mình.

Bởi vậy, tôi chỉ mong khán giả xem phim theo cách của nhà bình luận phim chuyên nghiệp, đó là đánh giá phim trên các khía cạnh nội dung và hình thức, tìm ra ưu điểm và hạn chế ở các khía cạnh này để khen chê một cách thuyết phục, có văn hoá", Tiến sĩ Đào Trung Hiếu nói.

Hàn Triệt

'Bão ngầm' tập 60: Hạ Lam suy kiệt, ngất xỉu phải vào viện cấp cứuXem ngay