Soi kèo phạt góc Wellington Phoenix vs Melbourne City, 13h05 ngày 02/04

Năm 2008, tôi mở tài khoản tại công ty chứng khoán cạnh trường Đại học Luật TP HCM và bắt đầu tham gia thị trường khi còn là sinh viên. Vốn đầu tư ít, lại thường phải cắt lỗ nên mười năm sau tôi dừng chơi chứng khoán.

Đầu năm 2021, đồng nghiệp gửi cho tôi bài báo về trường hợp hai cá nhân bị Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước xử phạt số tiền 1,2 tỷ đồng do lập hàng chục tài khoản khác nhau để mua bán, tạo cung cầu giả. Chúng tôi thắc mắc tại sao hai cá nhân này lại không bị xử lý hình sự?

Năm 2020 và 2021, do cách ly xã hội để phòng dịch Covid-19 nên số người chơi chứng khoán tăng đột biến. Đây cũng là thời gian xảy ra nhiều vi phạm nghiêm trọng trong lĩnh này, đỉnh điểm là việc một số cá nhân bị khởi tố về hành vi thao túng chứng khoán. Trên các diễn đàn, không ít nhà đầu tư tự ví mình là "gà" để rồi bị "lùa" và "úp sọt".

Dưới góc độ nghiên cứu pháp luật, tôi giật mình: Quy phạm pháp luật hình sự hiện nay không tạo ra được hành lang an toàn để bảo vệ sự phát triển của thị trường chứng khoán. Sự bất cập của luật hình sự thể hiện trên khía cạnh về cấu thành tội phạm và khung hình phạt.

Một là, về cấu thành tội phạm.

Tất cả bốn tội danh liên quan đến chứng khoán: Cố ý công bố thông tin sai lệch hoặc che giấu thông tin trong hoạt động chứng khoán; Sử dụng thông tin nội bộ để mua bán chứng khoán; Thao túng giá chứng khoánvà Làm giả tài liệu trong hồ sơ chào bán, niêm yết chứng khoánđều quy định phải gây thiệt hại hoặc thu lợi bất chính mới bị xử lý hình sự. Song, thực tế việc đi chứng minh số tiền thiệt hại và thu lợi bất chính đối với cơ quan tố tụng rất khó khăn vì tài khoản giao dịch là rất lớn nên phải làm việc với rất nhiều tổ chức, cá nhân với hàng nghìn tài liệu phải thu thập, trong khi thời gian điều tra thì giới hạn do luật định.

Ở các nước có thị trường chứng khoán phát triển, họ không quy định như Việt Nam. Quy định của nhà làm luật Việt Nam chẳng khác nào buộc dây vào chân cơ quan tố tụng, trong khi tội phạm chứng khoán thì nhờn luật. Không ai thao túng hoặc thực hiện các hành vi vi phạm trong lĩnh vực chứng khoán chỉ để cho vui mà không có mục đích gây thiệt hại hoặc thu lợi nên quy định như vậy là thừa thãi.

Điều 410 "Giao dịch nội gián" và 411 "Thao túng thị trường bất hợp pháp" Bộ luật Hình sự Hungary quy định chỉ cần ai thực hiện hành vi giao dịch nội gián, thao túng thị trường thì có thể lập tức đối diện hình phạt tù đến 5 năm. Liên minh Châu Âu quy định tội phạm loại này dựa trên cấu thành hình thức, không bắt buộc cấu thành vật chất như Việt Nam. Nghĩa là họ không cần đi chứng minh số tiền thiệt hại hay thu lợi bất chính mà chỉ cần thực hiện hành vi bị cấm trong lĩnh vực chứng khoán là trở thành tội phạm và phải ngồi tù; khung hình phạt sẽ tăng theo giá trị giao dịch đã rõ ràng trên hệ thống.

Quy định như trên vừa tạo thuận lợi cho cơ quan tố tụng vừa mang tính răn đe để bảo vệ thị trường.

Hai là, khung hình phạt còn nhẹ chưa tương xứng với hành vi.

Tất cả tội danh liên quan đến chứng khoán chỉ có khung hình phạt cao nhất ở mức "nghiêm trọng", tối đa 5 năm hoặc 7 năm tù. Trong khi tội phạm chứng khoán thu lợi bất chính số tiền rất lớn và gây ra thiệt hại "rất nghiêm trọng", thậm chí là "đặc biệt nghiêm trọng" cho nhà đầu tư lẫn cả nền kinh tế. Việc thị trường phản ứng tiêu cực sau khi một số lãnh đạo của các công ty lớn niêm yết bị bắt giam về hành vi thao túng chứng khoán là minh chứng rõ ràng.

Luật hình sự Mỹ quy định hình phạt cao nhất cho tội phạm chứng khoán là 20 năm tù; Nhật Bản, Hong Kong và Malaysia là 10 năm tù. Năm 2020, Trung Quốc đã sửa luật hình sự để tăng hình phạt cao nhất đối với tội phạm này lên 15 năm tù. Ngoài ra, các nước còn áp dụng hình phạt bổ sung là phạt tiền tương ứng với giá trị giao dịch hoặc thu lợi.

Khi còn công tác tại địa phương, tôi từng tham gia kiểm sát vụ án "Cướp giật tài sản". Bị cáo bị tòa án xử phạt 1 năm 6 tháng tù giam vì cướp giật sợi dây chuyền trị giá 700 nghìn đồng.

Nếu chiếu số tiền trên sang hành vi trộm cắp hoặc lừa đảo chiếm đoạt tài sản thì người thực hiện chỉ bị phạt hành chính vì hai tội danh này quy định số tiền chiếm đoạt phải từ 2 triệu đồng trở lên mới bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Song, nhà làm luật đã lường trước hậu quả nguy hiểm của hành vi cướp giật, đặc biệt trong trường hợp nạn nhân đang điều khiển phương tiện giao thông nên đã quy định: "Người nào cướp giật tài sản của người khác thì bị phạt tù từ 1 đến 5 năm" mà chưa cần tính đến giá trị tài sản bị chiếm đoạt.

Tinh thần pháp chế của nhà làm luật EU và ở tội "Cướp giật tài sản" trong Bộ luật Hình sự nước ta tương đồng ở chỗ thấy hành vi nguy hiểm là phải trừng trị ngay, không cần phải chứng minh hậu quả mới xử lý.

Tội phạm chứng khoán được thực hiện bởi những chủ thể có trình độ văn hóa cao, thậm chí là những chuyên gia trong lĩnh vực tài chính. Họ phạm tội không phải vì nghèo hay trình độ văn hóa thấp như tội phạm cướp giật mà cố ý làm giàu bất lương, bất chấp gây tổn thương cho nền kinh tế nên càng cần phải có hình phạt nặng tương thích.

Hình phạt cao nhất đối với tội "Cướp giật tài sản" là phạt tù đến 20 năm hoặc chung thân.

Bùi Võ

Tôi không thể quên được cái đêm ba và anh trai tôi phải vào viện cấp cứu. Cả nhà đều nhiễm Covid-19, trừ mẹ tôi. Cố sức siết mãi, chiếc điện thoại trên tay tôi mới không rơi xuống theo nhịp tim trong lồng ngực. Từng giây, tôi và người nhà chờ chuyến xe cấp cứu thiện nguyện mãi mới có thể đến được vì phải "thông chốt".

Cả nhà năm người cần thuốc men và dinh dưỡng đầy đủ cũng như bảo vệ an toàn cho mẹ tôi, nhưng không thể mua đủ. Từ châu Âu, tôi phải giữ liên lạc liên tục với những người thân quen tại Việt Nam để cầu cứu. Chưa bao giờ tôi cảm thấy mọi chuyện hoàn toàn vượt ngoài khả năng của mình và chỉ trông chờ vào sự thương yêu của những tấm lòng mà không tiền nào có thể trả ơn nổi.

Ba tuần ba tôi nằm ở Bệnh viện Hồi sức cấp cứu Thủ Đức là ba tuần tôi luôn phải để ý điện thoại gần như từng phút giây. Điện thoại của tôi bật chế độ roaming quốc tế 24 giờ để không bỏ lỡ cuộc gọi nào từ Việt Nam. Những giấc ngủ ngắn, chập chờn, đầy lo sợ.

Hai tuần sau ngày ba tôi ra đi, đêm nào tôi cũng giật mình thức giấc và luôn vơ vội lấy điện thoại trong cơn mê ngủ. Đã hơn hai tháng trôi qua từ ngày gia đình tôi nhiễm Covid-19, tâm trạng tôi rất kém, sinh hoạt chưa thể quay về như trước.

Dù đã rời khỏi bệnh viện, mỗi khi đêm xuống, anh trai tôi, người nhập viện cùng lúc với ba tôi, vẫn thấy văng vẳng bên tai những tiếng "bíp" của máy theo dõi trong phòng cấp cứu. Ở nơi mà nhất cử nhất động của bệnh nhân có thể tiêu hao oxy ghê gớm, người bệnh được yêu cầu ở yên trên giường với bỉm tã đóng chặt. Anh tôi vẫn toát mồ hôi mỗi khi có điều gì gợi nhớ đến việc đóng bỉm tã, oxy và những tiếng "bíp" ở nơi đi hai chỉ về được một.

Đây chỉ là câu chuyện của gia đình tôi. Gần 900 nghìn ca bệnh cũng như thân nhân của khoảng 22.500 người tử vong vì Covid-19 tại nước ta có lẽ cũng chưa nguôi ngoai di chứng hậu nhiễm Covid.

Chỉ riêng tại Bệnh viện Hồi sức Covid-19 Thủ Đức, cuộc khảo sát của các bác sĩ Bệnh viện Chợ Rẫy dưới sự hỗ trợ của các chuyên gia trị liệu tâm lý từ Đại học Khoa học xã hội và nhân văn TP HCM công bố, 20% bệnh nhân bị trầm cảm, 53% bị rối loạn âu lo. Quá trình chăm sóc sức khỏe tinh thần phía trước cho những bệnh nhân may mắn khỏi bệnh cũng như những người bị ảnh hưởng trực tiếp hay gián tiếp sẽ còn khó khăn gấp bội.

Thế nên, tại Quốc hội hôm qua, khi đại biểu Nguyễn Anh Trí - một bác sĩ, đề nghị ngày quốc tang cho các nạn nhân Covid-19, tôi như được chạm vào trái tim. Với tôi, nghi thức này không chỉ vì người đã ra đi mà vì những người đang tiếp tục sống.

Là một người bị tổn thương bởi đại dịch, tôi tin những gia đình của các nạn nhân khác phần nào được an ủi vì người thân của họ cuối cùng cũng có được một nghi thức tang lễ, dù chỉ là nghi thức chung.

Việc chọn một ngày quốc tang cho thấy sự nhân văn của chính quyền, sự thừa nhận những mất mát không ai muốn, cũng là tiếng chuông gõ mạnh vào sự cảnh giác của mỗi người trước mối đe dọa dịch bệnh. Hôm nay, cuộc sống của chúng ta phần nào hồi phục, ngày lễ chung để nhắc rằng: bình thường mới không phải là bình thường, mà cần ý thức cao độ để bảo vệ sự sống.

Điều quan trọng nhất của ngày quốc tang cho đồng bào chính là siết chặt mối đồng cảm toàn dân, xoa dịu lẫn nhau bằng sự chia sẻ, là dịp để mỗi người cảm thấy trân quý những người xung quanh và vì mình được sống, thấu cảm với mất mát chung của con dân nước Việt.

Đó cũng có thể là dịp để mỗi cơ quan chức năng nỗ lực hơn trong hành động của mình, từ bỏ hoàn toàn tư duy ngăn sông cấm chợ dưới mọi hình thức, hợp pháp hóa các giấy tờ quá hạn trong thời gian dịch bệnh thêm ba đến sáu tháng, thực hiện tiêm chủng cho dân khoa học và chu đáo hơn. Đó là những việc trong tầm tay mỗi người điều hành ở mọi cấp nhưng lại thể hiện đạo lý khi "nhà có chuyện".

Đó là ngày để mỗi người chúng ta có thể chỉ dạy cho thế hệ sau về văn hóa và tinh thần dân tộc. Chúng ta có thể chọn quốc tang là ngày diễn ra đỉnh dịch lần thứ tư, đặt tên là Ngày Đồng bào, bổ sung vào danh sách các ngày lễ trong năm.

Những gia đình như chúng tôi đều hiểu, cả nước, từ hệ thống y tế cho đến các lực lượng hỗ trợ, đã gồng mình để điều trị cho nhiều nhất số ca bệnh Covid. Đó là điều đáng ghi nhận. Dẫu vậy, điều trị cho các bệnh nhân nhiễm Covid-19 vượt qua lưỡi hái tử thần mới chỉ là bước đầu của toàn bộ quá trình điều trị căn bệnh.

Cuộc sống vẫn phải tiếp diễn, xã hội phải tiếp tục vận động và mỗi con người cần khỏe mạnh để tiếp tục đóng góp vào sự vận động đó. Điều trị Covid không chỉ duy trì sự sống cho bệnh nhân mà còn giúp bệnh nhân trở lại cuộc sống hàng ngày một cách khỏe mạnh cả về thể xác lẫn tinh thần. Điều trị Covid không chỉ là giúp những người không may mắn bị nhiễm virus mà bao gồm cả sự chăm sóc tâm lý cho người thân của họ bị ảnh hưởng bởi di chứng Covid một cách trực tiếp hay gián tiếp.

Tôi vẫn phải gặp bác sĩ tâm lý vì chưa thể vượt qua cú sốc với cha mình. Tôi mong các đường dây tư vấn online về sức khỏe tinh thần cho người nhà và người nhiễm Covid-19 được mở ra trên khắp Việt Nam và miễn phí, để hàng nghìn người như tôi tìm được một địa chỉ khi cảm thấy khó khăn quay về với bình thường. Tôi cũng tin có nhiều bác sĩ, chuyên gia tâm lý tình nguyện tham gia mạng lưới tư vấn cộng đồng này.

Kênh "điều trị" từ xa cho những người bị sang chấn tâm lý trong đại dịch là hành động cụ thể, trong tầm tay nhà nước. Một việc có thể làm ngay, giúp xoa dịu tổn thương tinh thần cho không ít người dân lúc này.

Võ Nhật Vinh