Người Việt nói tiếng Anh

Tôi muốn cảm ơn rất nhiều người. Suốt 20 năm qua, tôi đã nhận được sự giúp đỡ từ rất nhiều người. Trong những thời khắc khó khăn, các bạn đã tiếp thêm động lực cho tôi, giúp tôi chiến đấu để giành từng điểm số. Tôi cảm thấy mình thật may mắn vì nhận được tình cảm lớn lao. Xin cảm ơn toàn đội Tây Ban Nha, và chúc mừng chiến thắng của Hà Lan".

Kể từ lần đầu ra mắt vào năm 2004, Rafael Nadal đã thi đấu 31 trận đánh đơn cho đội tuyển Tây Ban Nha tại Davis Cup. Trong suốt sự nghiệp của mình, anh chỉ thua hai trận trước Jiri Novak (Séc) cách đây 20 năm và trước Botic Van de Zandschulp (Hà Lan) tối 19/11.

Thất bại trước Jiri Novak năm 2004 đã mở đầu cho một hành trình vĩ đại của một thiếu niên tài năng, người sau này trở thành nhà vô địch Grand Slam 22 lần và là một trong những tay vợt nam xuất sắc nhất trong lịch sử quần vợt.

Hai thập kỷ kể từ lần đầu lên tuyển, Nadal một lần nữa đồng hành cùng đội Tây Ban Nha tham dự Davis Cup. Đáng tiếc là lần này tại Malaga, Nadal không có được cái kết trọn vẹn trên sân nhà tối 19/11.

Người hâm mộ đều biết rằng Nadal đã gặp nhiều chấn thương, ở hông, lưng, đầu gối và nhiều chấn thương khác trong hai năm qua. Phong độ của Nadal hiện nay chỉ còn là cái bóng của chính mình trước đây.

Tuy nhiên, ngay cả khi Nadal không tham gia bất kỳ trận đấu nào, sự hiện diện của anh tại "cuộc thi tuyệt vời đó" - như anh từng mô tả về Davis Cup - có lẽ là một hồi kết phù hợp hơn là một lời tạm biệt tại Roland Garros ở Paris, nơi di sản của anh đã được khẳng định ngay cả trước khi anh giành được danh hiệu cuối cùng.

Nadal đã vô địch Roland Garros 14 lần. Di sản sân đất nện của anh tại Roland Garros sẽ tồn tại mãi mãi với thành tích 112-4. Tuy nhiên, Davis Cup cũng góp phần đưa Nadal trở thành tay vợt giỏi nhất. Anh đã thi đấu 24 vòng đấu tại Davis Cup, tích lũy thành tích 37-6, bao gồm cả thành tích 8-4 ở nội dung đôi.

Tây Ban Nha đã giành Davis Cup 5 lần trong 20 năm qua, nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào khác trong giai đoạn này, bắt đầu từ năm 2004 trên sân đất nện ở Sevilla (Tây Ban Nha), nơi Nadal lần đầu tiên khẳng định uy quyền của mình trong làng quần vợt.

Dấu ấn của tay vợt 18 tuổi

Mọi chuyện bắt đầu từ trận thua trước Novak tại một sân vận động trong nhà ở Brno vào giữa mùa đông ở Séc năm 2004. "Tôi đánh bại Nadal khi cậu ấy vẫn còn là một đứa trẻ", Novak nói trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 10, từ quê hương Zlin của anh ở Séc.

Điều đó nghe có vẻ như một người đang e ngại trước danh tiếng của một tay vợt huyền thoại nhưng sự thật không phải vậy, Novak tỏ ra tự hào khi có được thành tích này. Với sự nghiệp huy hoàng của Nadal, bất kỳ chiến thắng nào trước anh cũng là điều mà con cháu người chiến thắng cần được nghe kể lại. Tuy nhiên, tay vợt người Séc, hiện đã 49 tuổi, tin rằng chiến thắng ấy phải được nhìn nhận theo một cách riêng.

Câu chuyện bắt đầu ở Auckland, gần một tháng trước trận đấu vòng một giữa Séc và Tây Ban Nha. Giải ATP 250 ở Auckland là giải đấu yêu thích của Novak, anh đã giành chiến thắng vào năm 1996 và luôn đến New Zealand với tràn đầy sự tự tin. Năm 2004, anh đã giành chiến thắng trong ba trận liên tiếp để thiết lập một trận bán kết với một thiếu niên đến từ Tây Ban Nha mà anh chưa từng nghe đến.

Novak đi hỏi thăm những tay vợt khác về bất kỳ thông tin nào họ có về tay vợt trẻ tên là Nadal. Anh nhanh chóng biết rằng Nadal là một tay vợt mới với triển vọng phát triển mạnh vì đã lọt vào top 50. Khi ấy Novak 28 tuổi và xếp hạng trong top 15 thế giới. Có vẻ như đây là một trận đấu dễ dàng với tay vợt người Séc, nhưng không phải vậy, Nadal đã đánh bại Novak với tỷ số 6-1, 6-3.

Tiếp theo, cả hai đều vào vòng 3 tại Australian Open 2004. Nadal thua Lleyton Hewitt; Novak thua Andrei Pavel của Romania trong một trận đấu ngược dòng bất ngờ. Sau đó là Davis Cup, vào tuần đầu tiên của tháng 2. Một số tay vợt giỏi hơn và nhiều kinh nghiệm hơn của Tây Ban Nha gặp chấn thương, vì vậy Nadal được triệu tập, đó là lần đầu tiên anh tham gia đội Davis Cup.

Một lần nữa, Novak có cơ hội của mình. Giống như hầu hết các tay vợt Tây Ban Nha, Nadal đã xây dựng lối chơi sở trường trên sân đất nện. Anh có thể đánh mạnh nhưng vẫn chủ yếu là một tay vợt phòng ngự, bởi anh vẫn chưa phát triển được sức mạnh của một tay vợt trưởng thành và đang bước vào những cuộc chiến khốc liệt tại Davis Cup với sự kỳ vọng lớn từ quê nhà.

Novak thể hiện phong độ tốt trong bầu không khí nóng và đầy áp lực tại quê nhà. Đó luôn là điều kiện thuận lợi để phát huy hết khả năng của anh, đặc biệt trước những người hâm mộ thường xuyên ồn ào. Ban tổ chức giải cung cấp cho anh một mặt sân mà bóng trôi nhanh để tạo thêm sự thuận lợi trên đường hướng tới chiến thắng.

Mọi thứ đều ăn khớp với nhau, Novak đánh bại hiện tượng người Tây Ban Nha trong ba set đấu căng thẳng, 7-6(2), 6-3, 7-6(3). Novak biết rằng Nadal là một chiến binh, nhưng cú đánh trái tay của anh lại cực kỳ dễ bị tấn công. Novak đã nhìn thấy đối thủ của mình như một người chơi chắc chắn, ngay từ đầu hành trình quần vợt của mình. Tuy nhiên, trong giấc mơ dù hoang đường nhất của mình, Novak hẳn cũng không nghĩ Nadal sẽ trở thành một trong những tay vợt vĩ đại nhất thế giới.

"Không giống như bây giờ", Novak nói. Anh gặp lại Nadal vào ngày hôm sau ở nội dung đôi. Novak kết hợp với Radek Stepanek để đánh bại Nadal và Tommy Robredo trong các set đấu trực tiếp.

Hai ngày, hai trận thua. Đó không phải là một khởi đầu như trong truyện cổ tích cho sự nghiệp ở đội tuyển quốc gia. Đó là kiểu cuối tuần đầy khó khăn, có thể khiến một thiếu niên sa sút mạnh trước những áp lực lớn.

Tuy nhiên, điều ngược lại đã xảy ra. Ngày hôm sau, ngay trước trận đấu của mình, Feliciano Lopez nghe thấy Nadal gọi tên mình và chạy theo anh trong hành lang sân vận động. Jordi Arrese, đội trưởng Tây Ban Nha, đã chọn Lopez đấu với Tomas Berdych trong trận đấu thứ tư, khi Tây Ban Nha đang bị dẫn 2-1. Nadal sẽ chơi trận đấu thứ 5 và quyết định gặp Stepanek, tất nhiên chỉ trong trường hợp Lopez thắng.

Lopez nhớ lại trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 10: "Nadal nói: "Feli, hãy thắng trận này, sau đó tôi sẽ lo phần còn lại". Anh ấy mới ra mắt Davis Cup sau khi để thua hai trận và tin rằng nếu tôi thắng Berdych, anh ấy sẽ thắng trận quyết định".

Được truyền cảm hứng từ sự tự tin của Nadal, Lopez đã đánh bại Berdych trong 4 set. Sau đó Nadal thực hiện lời nói của mình khi đánh bại Stepanek trong ba set. Đội tuyển Séc không hiểu điều gì đã xảy ra khiến họ thua ngược 2-3, nhưng những gì đã xảy ra chính xác là kế hoạch đã được vạch ra bởi Nadal.

Cơn ác mộng của tuyển Mỹ

Tháng 12/2004, Patrick McEnroe đã đưa đội tuyển Mỹ đến Sevilla (Tây Ban Nha) để tham dự trận chung kết Davis Cup với Tây Ban Nha. McEnroe nhớ lại trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 10 rằng ông với các thành viên còn lại của đội khá tự tin, mặc dù họ phải chơi trên sân khách và mặt sân đất nện, một loại sân mà người Mỹ thường thi đấu không thành công.

Đội tuyển Mỹ bao gồm anh em nhà Bryan, Bob và Mike, những người đang trên đường trở thành cặp đôi đánh đôi vĩ đại nhất trong lịch sử quần vợt. Họ cũng có Andy Roddick, khi đó là tay vợt số 2 thế giới. Mardy Fish, người giành huy chương bạc Olympic vào mùa hè năm đó, ở vị trí đánh đơn thứ hai.

Anh em nhà Bryan có vẻ chắc chắn sẽ giành chiến thắng ở nội dung đôi, vì vậy nếu Roddick có thể giành chiến thắng ở nội dung đơn thì Mỹ sẽ vô địch. Các tay vợt Mỹ đã dành một tuần trước sự kiện để tập luyện trên sân đất nện của Estadio Olimpico tại Seville. Sân đấu này không lý tưởng với Roddick, một tay vợt có sở trường là mặt sân cứng, nhưng anh vẫn tỏ ra tự tin.

Một ngày trước khi trận đấu bắt đầu, McEnroe nhận được thông tin mà ông nghĩ là thực sự tốt. Đó là tuyển Tây Ban Nha chọn Nadal để chơi trận đấu thứ hai vào đêm khai mạc với Roddick, sau khi Carlos Moya đánh bại tay vợt Fish trong ba set.

Roddick vừa mới đánh bại Nadal tại US Open 2004 với tỷ số 6-0, 6-3, 6-4. Nadal quả thật là một tay vợt trẻ tài năng, nhưng việc để anh đấu với tay vợt số 2 thế giới trong trận chung kết Davis Cup có vẻ là yêu cầu quá lớn. Tây Ban Nha có những lựa chọn khác tốt hơn như Carlos Moya, Juan Carlos Ferrero, cả hai đều là nhà vô địch Roland Garros, họ không nhất thiết phải ở thời kỳ đỉnh cao nhưng vẫn có phong độ tốt.

Dẫu vậy, Nadal không tỏ ra sợ hãi trước đối thủ nặng ký của tuyển Mỹ. Anh đã chơi rất tốt ngay từ đầu trận đấu, đẩy Roddick vào loạt tie-break ở set đầu tiên và sau đó giành chiến thắng thuyết phục ở set thứ hai với tỷ số 6-2 để cân bằng tỷ số. Hai tay vợt thi đấu ngoài trời, trời trở lạnh, set thứ ba kéo dài rồi đi đến loạt tie-break khác. Sau đó, một điều kỳ lạ đã xảy ra.

McEnroe cho biết Roddick thích được huấn luyện nhưng luôn muốn được tự do giao bóng. Giao bóng là cú đánh ấn tượng của anh và là một trong những cú đánh hay nhất trong các trận đấu. Roddick không cần hướng dẫn. Tuy nhiên, sự căng thẳng đã khiến Roddick thay đổi.

Có quyền giao bóng khi dẫn 5-4 trong loạt tie-break sau khi Nadal bỏ lỡ một trong những cú thuận tay dọc dây mà sẽ trở thành thương hiệu riêng của anh trong nhiều năm tới, Roddick nhìn McEnroe hỏi anh nên giao bóng theo hướng nào. Roddick, người từ chối trả lời phỏng vấn cho câu chuyện này, đã yêu cầu giúp đỡ về một cú đánh mà anh thường không cần giúp đỡ.

McEnroe hướng dẫn Roddick giao bóng gần vạch T, trái tay của Nadal. Anh làm vậy nhưng giao bóng lỗi. Sau đó, Roddick giao bóng lần thứ hai, bóng đi vào lưới. Tiếp tục giao bóng lại, Roddick đã thực hiện cú vô lê thành công vươn lên dẫn 6-5, nhưng trong pha bóng tiếp theo anh không thể bắt kịp cú đánh thả bóng của Nadal để kết thúc set đấu.

Sau đó, Nadal tung ra những cú đánh thành công ở hai điểm tiếp theo để thắng loạt tie-break và giành chiến thắng chung cuộc sau khi thắng 6-2 ở set thứ tư. Khi trận đấu kết thúc, Nadal đã nhảy múa trước các cổ động viên để ăn mừng.

McEnroe, người không đồng tình với dự đoán thận trọng của Novak về tài năng của Nadal, đã nói về điềm báo ở một đêm như vậy rằng: "Nadal ngày càng chơi tốt hơn khi trận đấu diễn ra. Chúng tôi đều biết rằng mọi người đang theo dõi một người sẽ trở thành tay vợt xuất sắc nhất mọi thời đại. Chúng tôi đã nghĩ: "Ồ, cậu bé này thực sự là một tay vợt tuyệt vời"".

Anh em nhà Bryan đã hoàn thành nhiệm vụ của mình, họ chỉ thua 5 game trước Ferrero và Robredo ở nội dung đôi. Tuy nhiên, khi Nadal đã chờ để chơi trận quyết định, nhưng do Moya đã thắng sau 3 set trước Roddick ở trận đấu thứ 4 nên Tây Ban Nha đã giành cúp vô địch mà không cần quan tâm tới trận đấu cuối cùng.

Sau trận thua, Roddick cho biết bầu không khí trong sân vận động rộng lớn này không giống bất kỳ điều gì anh từng trải qua. Hơn 27.000 người chứng kiến tay vợt người Mỹ thất bại trước Nadal. "Bạn đang bận tập trung vào nhiệm vụ trước mắt, rồi bạn nhìn lên và thấy có nhiều người đang phát điên", Roddick nói.

Ba năm sau, người Mỹ đã phục hận, đánh bại Tây Ban Nha trong trận tứ kết ở Bắc Carolina trên sân nhà. Lần này, McEnroe biết chính xác mình sẽ phải đối đầu với điều gì. Ông đã ra lệnh xây dựng một mặt sân cứng, bóng nảy nhanh để lắp đặt tại một đấu trường trong nhà ở Winston-Salem.

Hai tuần trước trận đấu, McEnroe đã tự mình thử nghiệm. Quả bóng nảy ra khỏi sân thay vì trượt, nghĩa là tốc độ còn chậm, vì thế ông đã yêu cầu nhà sản xuất sơn lại sân với ít cát hơn trong sơn, điều này tạo ra ma sát làm chậm quả bóng. Ông muốn một sân đấu chống lại Nadal mà Roddick và cú giao bóng của nước chủ nhà có thể phát huy hết khả năng.

"Thật bất ngờ, Nadal đã rút lui và cuối cùng chúng tôi đã đánh bại Tây Ban Nha một cách dễ dàng", McEnroe nói. Đội tuyển Mỹ đã giành chiến thắng tại Davis Cup năm đó, nhưng niềm vui ấy không kéo dài lâu, Tây Ban Nha đã giành chiến thắng trong hai trận đối đầu tiếp theo, trong khi Nadal không thua thêm một trận đấu đơn nào nữa tại Davis Cup.

Rafael Nadal sinh ngày 3/6/1986, là tay vợt xuất sắc nhất trong lịch sử quần vợt Tây Ban Nha. Anh đã giành được 22 Grand Slam ở nội dung đánh đơn (thành tích chỉ đứng sau Novak Djokovic với 24 lần), cùng với đó là 2 huy chương vàng Olympic (đơn nam tại Olympic 2008 và đôi nam tại Olympic 2016), 36 chức vô địch ATP Masters 1000, 21 chức vô địch ATP 500, 5 chức vô địch Davis Cup cùng đội tuyển Tây Ban Nha vào các năm 2004, 2008, 2009, 2011 và 2019.

Thế nhưng về lâu dài, xem ra cách làm này lại phản tác dụng vì trẻ sẽ không chịu làm việc nếu không thấy có tiền cho mình, và lúc này trẻ thường bắt bố, mẹ thuê mình làm theo hình thức mặc cả, ngã giá chứ không còn là “thưởng” nữa. 

Sở dĩ như vậy vì khi không có tiền trẻ nhất định không làm việc nữa vì không có… tiền làm động lực.

Ảnh minh họa

Thà “thuê” con hơn thuê giúp việc?!

Vợ chồng chị Nga, anh Việt bạn tôi là công chức nhà nước nên cứ từ sáng sớm tới chiều là có mặt ở cơ quan rồi. Nhà có 2 đứa con cũng không còn quá nhỏ nữa, khi đứa lớn thì học lớp 7, đứa út thì học lớp 5. Chính vì các con đã lớn nên chúng đã tự có thể làm được các công việc nhà lặt vặt và nấu cơm nước cho cả hai tự ăn rồi đi học.

Vì vậy hai vợ chồng chị Nga cũng không thuê ô sin và mỗi tháng cũng tiết kiệm được một khoản tiền đáng kể. Tuy vậy, số tiền “tiết kiệm” được từ việc không phải thuê ô sin kia hai vợ chồng anh chị lại phải “đầu tư” vào các con của họ vì chúng làm việc ở nhà là phải được “thuê mướn”.

Theo như tôi được biết thì từ lúc con của họ còn nhỏ xíu, khi sai con làm bất cứ việc gì, dù nho nhỏ như quét nhà, dọn mâm bát, hay mang thậm chí là tự đi… tắm, chị Nga và anh Việt cũng đều thưởng tiền cho chúng. Từ thói quen này nên kể cả tới lúc lớn như bây giờ chúng vẫn luôn đòi tiền mỗi khi làm việc nhà bởi nếu không có tiền nhất định chúng không chịu làm. 

Nghe tôi góp ý là ngay lập tức phải chấm dứt tuyệt đối cái việc thuê tiền cho con như vậy, chị Nga cười bảo: “Ồi, con mình chứ con ai đâu sợ thiệt! Mỗi tháng mất một chút tiền để các con siêng năng và công việc trơn tru thì nên làm quá đi chứ…”. Anh Việt thì còn tỏ ra cực đoan hơn: “Thì cứ coi như là mình cho chúng nó tiền thay vì cho “ô-sin” để người ta làm việc đi. Nếu nhà anh mà thuê ô-sin, vừa tốn cơm nuôi, vừa mất cảnh giác là mất đồ thì còn phải trả tháng 3-4 triệu đó cô”.

Tôi ngao ngán với cách nghĩ của anh chị bạn nhưng cũng cố giải thích cho họ là làm như vậy con sẽ sinh hư lúc lớn lên, hơn nữa đồng tiền được bố mẹ thưởng khi làm việc nhà ấy liệu con của họ có chi tiêu hợp lý, sử dụng có ích hay chúng mang đổ vào mấy trò games vô bổ nơi quán nét, vừa mất thời gian tiền bạc, vừa mệt người! 

Mặc dù không chỉ tôi mà một số người thân khác đã giải thích đủ cách song cho đến nay, vợ chồng chị Nga vẫn không nhận ra cái dở của việc thưởng tiền cho con khi bắt chúng làm việc nhà. Tôi tin chắc rằng đến một lúc nào đó mà họ “tỉnh ngộ” ra việc làm của họ chỉ là làm hại con mình thì đã muộn. Lúc ấy có hối cũng không kịp.

Nín đi rồi mẹ… cho tiền!

Nhiều bậc cha mẹ biết cách khuyến khích con làm việc thay vì “thuê mướn”. Ảnh: TL

Một nhà hàng xóm khác của tôi là anh Sơn và chị Hà cũng có cách làm tương tự như cặp vợ chồng chị Nga, anh Việt ở trên. Ngay từ khi đứa con của họ còn ở lứa tuổi đi nhà trẻ họ đã thưởng tiền cho cậu nhỏ. Hầu như cái gì họ cũng thưởng cho con tiền từ việc “nựng” con ăn, dỗ con không khóc nữa, cho tới việc bé đi nhà trẻ cũng được thưởng tiền. 

Giai đoạn bé bỏng này, giá trị của đồng tiền đã bắt đầu hình thành trong đầu trẻ và vì nó thấy tiền có thể mua được kẹo, bánh nên nó thích. Có những hôm, chỉ vì bị mẹ mắng cu cậu khóc toáng lên mãi không nín. Chỉ đến khi chị Hà bực quá bảo: “Nín đi rồi mẹ cho tiền!”, thì nó bỗng dưng im bặt ngay và lập tức đòi tiền của mẹ. Không có cách nào khác là chị Hà đành móc ví đưa tiền cho nó vì không muốn nó khóc nữa. 

Khi cu cậu đã lớn, thậm chí những năm đã học tới cấp 2 vậy mà khi làm bất cứ công việc gì ở nhà cũng được thưởng tiền. Nếu ở nhà nấu 1 bữa cơm, lau dọn nhà cửa cu cậu được “thưởng” 30.000 đồng. Nếu là tự giặt quần áo cho mình thì bắt buộc bố mẹ phải “chi” thêm 20.000 đồng. Chẳng vậy mà, có những ngày cu cậu ấy đã “kiếm” được của bố mẹ cả trăm nghìn đồng nhờ sự “siêng năng chăm chỉ” được trả công hậu hĩnh.

Sự vô tâm của người bố, người mẹ của cu cậu hàng xóm là không cần biết con mình chi tiêu các khoản tiền thưởng kia vào việc gì, có ích lợi hay không (?!). Họ vẫn mải mê kiếm tiền và “thả” con mình muốn làm gì thì làm. Từ tiền được thưởng ấy, tôi thấy cu cậu ấy thường xuyên ra các tiệm nét quanh nhà để chơi games với chúng bạn. 

Có hôm, nó chỉ nhanh chóng làm xong công việc nhà được bố mẹ “thuê mướn” rồi lại ra quán nét ngồi đồng và chỉ về nhà trước khi bố mẹ nó có mặt ở nhà. Điều quá lạ là, nhiều hôm đứa con quý tử của họ qua đêm vậy mà họ cũng đâu quát mắng hay răn dạy gì. Nếu giáo dục con theo kiểu này thì con họ chắc chắn hư hỏng cũng không có gì là lạ cả.

Các chuyên gia khuyến cáo thay vì mang tiền ra “nói chuyện” công việc nhà với con, các bậc làm cha mẹ có thể hứa thưởng cho con một chuyến du lịch đâu đó vào dịp hè, hay sẽ mua sắm cho con vài bộ quần áo mới, sách bút, quà tặng làm kỷ niệm… nếu thấy con chăm chỉ làm việc nhà. Việc này nên khuyến khích vì trẻ cũng sẽ có động lực làm việc rất hiệu quả và có cách suy nghĩ tích cực về lao động như một nghĩa vụ và trách nhiệm thay vì chỉ là do… có tiền thưởng!

Các chuyên gia tâm lý cho rằng, giai đoạn trẻ còn nhỏ thì cha mẹ cũng có thể thưởng tiền cho con bằng những hình thức giao làm các công việc chính đáng để hướng trẻ biết làm việc và có thói quen, trách nhiệm làm việc nhà chăm chỉ. 

Tuy nhiên, khi trẻ đã bắt đầu lớn dần thì chuyện thưởng tiền hay “thuê mướn” bằng tiền đổi lấy trẻ làm việc nhà là một việc vô cùng nguy hại mà các bậc làm cha mẹ phải chấm dứt hoàn toàn bởi sẽ dễ khiến trẻ sinh hư, sinh lười lao động. Lúc trẻ đã có nhận thức cơ bản về công việc, về tiền bạc, các bậc cha mẹ phải nói để trẻ hiểu làm việc nhà là trách nhiệm của trẻ đối với gia đình.

(Theo Giadinh.net)