Ở nước ta, bệnh do nhiễm virus Adeno xếp vào nhóm B trong Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm. Từ năm 1996-2000, tỉ lệ mắc trung bình là 23/100.000 dân, không có ca tử vong, bệnh thường tập trung vào những tháng xuân hè.

Đi qua đại dịch Covid-19, ý thức vệ sinh phòng bệnh của người dân đã tốt lên rõ rệt, nhưng với 6 ca tử vong và số ca nhiễm virus Adeno ở trẻ em gia tăng đột biến khiến nhiều người cảm thấy lo sợ. 

Đừng để virus trở thành nỗi ám ảnh hậu Covid-19

Kể từ ngày con người tồn tại trên Trái đất, chúng ta liên tục bị nhiễm các loại virus khác nhau. Adeno là một họ virus khổng lồ.

Chúng có tới 69 tuýp huyết thanh gây bệnh ở người, được chia thành 7 nhóm từ A-G. Được phân lập lần đầu tiên vào năm 1953 ở khu vực vòm họng Adenoids, nên virus có tên là Adeno.

Virus Adeno ở người là một loại virus có vật chất di truyền là DNA sợi đôi không có vỏ bao. Mọi người ở mọi lứa tuổi đều dễ mắc bệnh nhưng trẻ em mắc dễ hơn, người già và những người suy giảm miễn dịch do bệnh nền cũng dễ mắc.

Adeno không chỉ có nhiều tuýp, còn gây ra nhiều bệnh, ở nhiều cơ quan khác nhau. Trong đó phổ biến nhất là cảm lạnh thông thường chúng ta thường gặp ở tuổi ấu thơ, các bác sĩ gọi là viêm đường hô hấp trên. 

Phổ biến thứ hai là viêm dạ dày ruột, viêm kết mạc mắt cũng hay gặp. Thậm chí, những trẻ thừa cân đến khám siêu âm, tôi phát hiện gan nhiễm mỡ, khả năng trẻ thường xuyên bị nhiễm tuýp 36, vì tuýp này thúc đẩy nhanh quá trình tích mỡ và thoái hoá mỡ trong tế bào gan. Lưu ý trẻ thừa cân nếu nhiễm virus Adeno nhiều lần, có thể dẫn đến gan nhiễm mỡ.

Bạn thấy đấy, virus này rất phổ biến, nhưng xưa nay chẳng ai quan tâm, cho đến khi báo chí đăng bài về 6 cái chết của trẻ. Vậy bằng cách nào, tại sao virus Adeno lại có thể lây nhiễm hàng loạt, gây bệnh tập thể như vậy? Người dân cần hiểu rõ phương thức lây truyền, từ đó phòng cho mình và trẻ không bị nhiễm virus Adeno.

Các phương thức lây truyền:

Lây truyền qua giọt bắn nước bọt

Đây là phương thức lây truyền chính của virus Adeno. Cười đùa, nói chuyện, ho, hắt hơi đều bắn ra những giọt mang virus. Tôi lấy ví dụ, chỉ cần nói chuyện với bệnh nhân trong phòng kín, sau hơn 15 phút, nguy cơ lây nhiễm rất cao. 

Lây truyền qua tiếp xúc bề mặt

Khi tay chúng ta chạm vào các vật có nhiều người chạm vào, như nắm đấm cửa, tay vịn, bàn ghế… nhưng sau đó không rửa tay, lại đưa lên sờ mặt, dụi mắt, cho tay vào miệng… sẽ bị nhiễm virus. Tiếp xúc với bệnh nhân xong, tôi luôn rửa tay bằng xà phòng thường dưới vòi nước chảy 20 giây, chỉ cần như vậy tôi đã phòng tránh được cơ bản những bệnh truyền nhiễm thông qua tiếp xúc.

Lây truyền qua đường miệng

Có câu “bệnh tòng khẩu nhập”, nghĩa là bệnh từ miệng mà vào. Các tuýp gây bệnh dạ dày ruột thường nhiễm qua đường miệng. Người bệnh nôn, tiêu chảy nhiều lần, vì thế mà chất nôn và phân dính khắp cơ thể và quần áo, dính sang cả những vật dụng khác. Người khác vô tình chạm vào sau đó không rửa sạch tay, bốc thức ăn hoặc đưa tay lên miệng sẽ bị nhiễm virus.

Với nhóm gây viêm kết mạc mắt, viêm đường sinh dục như viêm âm hộ âm đạo, nguyên nhân chính là do tiếp xúc với nguồn nước ô nhiễm, cụ thể là khi chúng ta tắm ở bể bơi không khử trùng đúng tiêu chuẩn, hoặc tắm ao hồ. 

Theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Mỹ, quốc gia có điều kiện vệ sinh bể bơi tốt nhất thế giới, vậy nhưng mỗi năm vẫn có khoảng 15-20 hồ lây truyền virus Adeno. Vấn đề vệ sinh hồ bơi, ngoài sử dụng chất khử trùng Clo, việc thay nước là rất quan trọng. 

Nhiễm virus Adeno có nguy hiểm không?

Nhiễm virus Adeno hầu hết rất đơn giản, chủ yếu thuộc ba nhóm bệnh gồm viêm đường hô hấp trên, viêm dạ dày ruột, viêm nhiễm đường sinh dục. 

Những trường hợp này, bác sĩ chỉ cần chữa triệu chứng hoặc không điều trị gì cũng khỏi. Nhưng đối với người thiếu kiến thức về sức khoẻ, ở những nơi tương đối lạc hậu, có thể sẽ gặp khó khăn. 

Đặc biệt, với nhóm bệnh nặng gồm viêm đường hô hấp dưới tức là viêm phế quản phổi, viêm cơ tim, viêm não, viêm gan, thậm chí chỉ là nhiễm virus trên bệnh nền suy giảm miễn dịch nặng làm thúc đẩy các bệnh nhiễm trùng phối hợp, có nguy cơ tử vong. Rất may số ca nặng và tử vong do nhiễm virus Adeno rất thấp.

Các triệu chứng thường gặp khi nhiễm virus Adeno bao gồm sốt cao dai dẳng, đau sung huyết vùng hầu họng, amidan to ra, sổ mũi, sưng đỏ kết mạc mắt một bên hoặc hai bên. Các triệu chứng toàn thân như mệt mỏi, đau nhức cơ thể, chán ăn, đau bụng, nôn mửa và tiêu chảy. Nói chung, bệnh sẽ tự khỏi trong vài ngày, phụ huynh không cần phải quá lo lắng, chỉ cần làm theo hướng dẫn của bác sĩ.

Tóm gọn lại 3 tình huống nhiễm Adeno nhẹ:

- Sốt, sổ mũi, ho, viêm họng nhẹ... thường kéo dài từ 7 đến 10 ngày;

- Tiêu chảy với phân lỏng, có thể kèm theo nôn mửa, thường kéo dài từ 7 đến 12 ngày;

- Có triệu chứng viêm kết mạc, mắt đỏ.

Trong một số trường hợp hiếm hoi, tình trạng bệnh sẽ nặng hơn, như viêm phổi, viêm cơ tim, viêm não, viêm gan… nếu để muộn có thể tử vong như 6 ca báo chí đưa tin. Tôi nhấn mạnh 6 ca tử vong nếu tính xác suất để so với những bệnh khác vẫn xếp vào rất hiếm. Cha mẹ khi thấy con bị mắc bệnh, hãy quan sát tình trạng của trẻ, nếu có ít nhất 1 trong 3 biểu hiện sau, cần đưa con đi khám kịp thời:

- Sốt cao kéo dài (có thể trên 40 độ C);

- Hơi thở nặng nề, da tái nhợt, lơ mơ;

- Ho khan dữ dội.

Với những trường hợp bị nặng như viêm phổi, viêm cơ tim, viêm não, viêm gan ở các bệnh viện chuyên khoa đầu ngành mới thực hiện xét nghiệm PCR để tìm virus Adeno. Còn lại đa số trường hợp nhẹ là không cần thiết xét nghiệm truy tìm virus, các bác sĩ chỉ cần khám lâm sàng, kê đơn thuốc cho về nhà điều trị và theo dõi.

Phòng tránh bệnh như thế nào?

Virus Adeno quá phổ biến. Ở Việt Nam tỉ lệ mắc cao hơn vào xuân hè, thường gặp ở trẻ em, đặc biệt trẻ nhỏ mới 6 tháng đến 2 tuổi, tất nhiên người lớn cũng vẫn nhiễm như thường. Đừng quá lo lắng, vì số ca diễn biến nặng là rất hiếm, quan trọng nhất là chúng ta đề phòng để không bị lây nhiễm hàng ngày theo 3 cách đơn giản sau đây.

- Hướng dẫn trẻ hình thành thói quen rửa tay thường xuyên. Chú ý là rửa tay bằng xà phòng thường, rửa dưới vòi nước chảy, thời gian rửa 20 giây. Đây là cách tốt nhất để làm trôi virus.

- Khử trùng bát đũa và không dùng chung bát đũa với người khác. Phụ huynh khi cho trẻ ăn, phải bỏ ngay thói quen nếm thức ăn, thổi thức ăn cho nguội trước khi cho vào miệng trẻ...

- Hạn chế tiếp xúc: Trong mùa có tỉ lệ nhiễm virus Adeno cao, hạn chế đưa trẻ dưới 2 tuổi đến nơi đông người, khi tiếp xúc chú ý giữ khoảng cách an toàn, không tiếp xúc với người ốm.

Bộ Y tế yêu cầu phân tích các trường hợp tử vong do virus Adeno

Singapore cũng đã chứng minh rằng việc phát triển đô thị không cần hy sinh thiên nhiên. Bằng cách kết hợp các yếu tố xanh và thông minh, quốc gia này đã tạo ra một thành phố ngập tràn màu xanh. Mô hình này mang lại sự khác biệt và sáng tạo cho phong cách sống, hướng tới trên hết là sức khỏe thể chất, cuộc sống an toàn và hạnh phúc cho người dân.

Tại Việt Nam, nhiều khu đô thị lớn đã học tập phương châm sống xanh, khỏe, bền vững của “thành phố vườn” Singapore khi kiến tạo không gian sống với mật độ xây dựng thấp, ưu tiên các mảng xanh để đảm bảo tinh thần, sức khỏe cho cư dân. 

Hướng đến trở thành một Singapore thu nhỏ với nhịp sống năng động, đẳng cấp và “chuẩn xanh”, The Canopy Residences - phân khu căn hộ cao cấp giữa lòng thành phố quốc tế Vinhomes Smart City (Tây Mỗ, Hà Nội) đang khiến thị trường BĐS “xôn xao” chờ ngày chính thức ra mắt khi là dự án có mật độ cây xanh lớn nhất đại đô thị.

The Canopy Residences mang tinh thần Singapore vào cuộc sống thông minh - sinh thái - năng động cho những công dân thời đại số. Nơi đây là tổng hòa của lối sống xanh thông minh, hiện đại và không gian sống lý tưởng cho cộng đồng doanh nhân trẻ an cư lập nghiệp.

Sống thư thái tại “thành phố vườn” thu nhỏ giữa lòng Hà Nội

Được thiết kế bởi công ty kiến trúc uy tín ADDP (Singapore), chất sống tại The Canopy Residences là sự giao hòa giữa những khu vườn xanh thông minh với đô thị tiện nghi, hiện đại,  hệ thống tiện ích trải khắp.

Không gian xanh được đưa vào từng trải nghiệm giúp chủ nhân không chỉ được tận hưởng tiêu chuẩn sống hiện đại, đẳng cấp mà còn tìm được sự cân bằng, nghỉ ngơi.

Sống năng động tại điểm hẹn quốc tế

Với sắc xanh tràn ngập phân khu, The Canopy Residences được đánh giá là điểm hẹn của cộng đồng chuyên gia quốc tế, nơi sống - học tập - lập nghiệp và tận hưởng cuộc sống hiện đại. 

Ngoài ra, với hệ thống gần 20 tiện ích chơi, làm việc, giải trí riêng tư và sang trọng, đặc biệt là những khu vực co-working chuyên biệt, The Canopy Residences hứa hẹn tạo dựng không gian sống quốc tế, hiện đại, phù hợp với cộng đồng doanh nhân trẻ thành đạt.

Phân khu thừa hưởng hệ sinh thái đa lớp, tiện nghi của đại đô thị đẳng cấp quốc tế với hệ tiện ích quy mô từ TTTM Vincom nổi quy mô lớn nhất hệ thống, hệ thống 4 trường Vinschool trải dài từ mầm non tới THPT, bệnh viện đẳng cấp 5 sao Vinmec, hệ thống VinBus nội - ngoại khu cùng hệ thống trạm sạc xe điện trải khắp...

Với chất sống chuẩn Singapore đẳng cấp giữa tâm điểm cộng đồng cư dân đa quốc tịch, The Canopy Residences là một lựa chọn an cư lý tưởng đem đến không gian xanh giữa lòng đại đô thị sầm uất, sôi động. 

Thế Định

Việc xác định bệnh nhân thuộc mức độ nào là chuyên môn của bác sĩ. Người nhà sẽ không biết nếu bác sĩ giải thích chưa đầy đủ hoặc phù hợp. Thông thường, mâu thuẫn xuất phát từ điểm này. 

“Ví dụ tình huống một em bé sốt cao, tiêu chảy vào cấp cứu, nếu bác sĩ nói trẻ không nguy hiểm, anh chị chờ khoảng 1 tiếng để nhập lên khoa, có lẽ bố mẹ sẽ không chấp nhận. Nhưng về chuyên môn, chúng tôi phải xử trí cho những ca nguy kịch hơn. Điều này cần sự thông cảm từ hai phía”. 

Bác sĩ Vũ Duy, Phó trưởng khoa Cấp cứu, Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM) nhìn nhận, ngoài áp lực từ bệnh nặng, nhân viên y tế còn căng thẳng vì người nhà bệnh nhân luôn yêu cầu phải cấp cứu nhanh và tốt. 

“Mỗi ngày Khoa Cấp cứu có khoảng 350-400 bệnh nhân. Đặc biệt, các ca cấp cứu tai nạn giao thông ban đêm rất căng thẳng, hay rối loạn. Tâm lý ai cũng muốn mình được cấp cứu đầu tiên, không tránh khỏi nôn nóng. Nhân viên y tế giao tiếp không khéo sẽ khiến người nhà không hài lòng, không hiểu nhau”.

Từ nhiều nguyên nhân, chửi bới, tấn công nhân viên y tế đến nay đã không còn là chuyện lạ. 

“Tôi chưa bị đánh nhưng bị chửi nhiều rồi. Ở Khoa Cấp cứu Bệnh viện Lê Văn Thịnh trước đây, một bác sĩ trẻ cũng bị chém, sau đó nghỉ việc. Một bác sĩ khác bị dọa chặn đường đánh, đi làm về cứ phải cảnh giác mắt trước mắt sau, như ăn trộm. Nhưng bạn thấy đấy, những chuyện này vẫn xảy ra. Ngày mai, nếu người vừa đánh mình đến khám bệnh, mình vẫn cứu chữa, không có gì khác”, bác sĩ Lam nói. 

Phẫn nộ xong rồi... thôi?

Theo bác sĩ Phạm Thanh Việt, Trưởng phòng Kế hoạch Tổng hợp, Bệnh viện Chợ Rẫy, chuyên môn là nhiệm vụ hàng đầu của bệnh viện, nhưng cách ứng xử, thái độ cũng thể hiện uy tín của cơ sở. 

Ông xác nhận, vẫn có tình trạng nhân viên y tế có lời nói không hay, không khéo khiến người nhà bệnh nhân giận hay bức xúc. Từ đó, gây ra mẫu thuẫn.

"Bàn tay có ngón ngắn ngón dài, không thể kiểm soát 100% nhưng chúng tôi luôn nhắc nhở chuyện thái độ của nhân viên y tế mỗi ngày. Tuy nhiên, dù cho lý do gì nào, tôi nghĩ thân nhân và bệnh nhân cũng nên kiềm chế lại. Phản ứng xô xát, tấn công gây ra tổn thương cho chính người bệnh và tổn thương những bệnh nhân khác”, bác sĩ Việt nói. 

Trong khi đó, bác sĩ Lam bày tỏ, áo blouse trắng bị tấn công đến nay được xem như chuyện... bình thường vì không được giải quyết.

"Vấn đề giao tiếp là quan trọng nhất để bác sĩ và người nhà hiểu nhau, ai cũng đúng ở vị trí của mình. Nhưng ở một nơi cứu mạng người như bệnh viện, việc hành hung là khó chấp nhận. Điều cần thiết là phải có luật và chế tài đủ nghiêm". 

Ông lấy ví dụ, người tấn công y bác sĩ phải lưu lại thông tin, trong lần khám chữa bệnh tiếp theo có thể giảm mức hưởng Bảo hiểm y tế - như một hình thức răn đe.

“Vi phạm an toàn bay, anh bị cấm bay. Vi phạm luật giao thông, anh có thể bị tịch thu bằng lái. Vậy trong khám chữa bệnh cũng cần có hình thức tương ứng để xử trí. Hiện nay, nhân viên y tế bị đánh gần như không có ai bảo vệ, không có luật bảo vệ đúng mức. Phẫn nộ xong rồi đâu lại vào đấy!". 

Bác sĩ Việt cũng cho rằng, việc xử lý sẽ nghiêm minh hơn khi hành vi tấn công nhân viên y tế được xem như chống người thi hành công vụ. 

“Khi y bác sĩ chăm sóc người bệnh là trạng thái hoàn toàn thụ động, không có sự chuẩn bị. Công việc của nhân viên y tế cũng là việc công, giúp người. Theo tôi, không có gì bất hợp lý khi xem như họ đang thi hành công vụ”, ông lý giải.