Trong một trận đấu mà sự mâu thuẫn với FIFA về vấn đề băng đội trưởng tưởng chừng có thể khiến các cầu thủ Anh mất tập trung, màn trình diễn của đội là hoàn hảo.

Harry Kane là một thủ lĩnh đích thực của Anh, được hình thành từ nền tảng cầu thủ trẻ từng thành công trong các giải trẻ uy tín.

Trong những năm gần đây, Anh đã vô địch các kỳ World Cup U20 và U17, với những cái tên như Mason Mount, Phil Foden sớm là ngôi sao Premier League. Họ cũng có Alexander Arnold, Declan Rice, James Madison, Judd Bellingham, Buyako Saka và Reece James - người không đến Qatar vì chấn thương.

Anh là tập thể tuyệt vời ở hầu như mọi vị trí. Hơn tất cả, trong tay Gareth Southgate là Jude Bellingham hội đủ rất nhiều kỹ năng với khả năng tạo khác biệt.

Bellingham bao quát trung tuyến và toàn bộ mặt sân, không một chút dè dặt của độ tuổi 19 mà rất chững chạc. Ở bất kỳ khu vực nào mà Jude xuất hiện, anh trở thành nhân vật chính.

Ngôi sao trẻ của Dortmund ghi bàn thắng đầu tiên cho đội tuyển Anh và đó là pha lập công ở World Cup - nơi mà không phải cầu thủ nào cũng có thể.

2. Nếu Bellingham được chờ đợi là ngọn hải đăng cho đội tuyển Anh trong tương lai gần, thì Harry Kane hội đủ mọi yếu tố của một trung phong hiện đại. Và hào phóng, khi không ngừng hỗ trợ đồng đội.

Sự tham gia của Kane trong lối chơi tập thể giúp cho Anh vận hành cân bằng và linh hoạt. Tiền đạo của Tottenham kéo những người bên cạnh anh cùng tiến lên trước.

Nhờ sự khôn ngoan của Kane, những tuyển thủ trẻ đang lên của Anh tìm thấy điều kiện thích hợp để thể hiện tài năng.

Kane không liên quan nhiều đến trận đấu với Iran, ít nhất là trong các bàn thắng, nhưng anh xuất hiện mang lại khoảnh khắc hạnh phúc cho đội tuyển Anh. Từ đó, "Tam sư" dễ dàng giành được chiến thắng.

Iran không phải là một cường quốc bóng đá. Việc xung đột với chính quyền trong nước chắc chắn ảnh hưởng đến phong độ của đội.

Sự căng thẳng hiện rõ trên khuôn mặt của nhiều cầu thủ, những người từ chối hát quốc ca.

Quyết định này nhằm đòi công bằng cho phụ nữ trẻ Mahsa Amin (22 tuổi), người thiệt mạng khi bị cảnh sát giam giữ. Truyền hình Iran đã cắt khoảnh khắc này.

3. Vấn đề của Iran không làm lu mờ cuộc đụng độ ồn ào giữa FIFA và 7 đội tuyển châu Âu - Anh, Đức, Hà Lan, Bỉ, Xứ Wales, Thụy Sĩ và Đan Mạch - những đội cho phép đội trưởng của họ đeo băng cầu vồng One Love (chống pha biệt đối xử với người đồng tính).

Gianni Infantino, chủ tịch FIFA, đã cho phép thay đổi thời gian diễn ra World Cup ở Qatar (sau đó, tiếp tục thay đổi lịch trận khai mạc), xây dựng 8 sân vận động thay vì 12 sân theo kế hoạch.

Chủ tịch Infantino chấp nhận va chạm với Budweiser, một trong những nhà tài trợ chính của FIFA, khi Qatar cấm tiêu thụ bia có cồn ở khu vực lân cận các sân vận động.

Trong thời gian qua, Infantino xuất hiện trước thế giới như một nhà lãnh đạo yếu đuối, tội lỗi, hạ mình khi đối mặt với sức mạnh chính trị và kinh tế của Trung Đông.

Thế nhưng ông làm mọi cách bảo vệ quyền lực của mình và FIFA liên quan đến chiếc băng đội trưởng One Love.

Infantino nhấn mạnh với 7 đội châu Âu về các quy tắc FIFA tại World Cup, khẳng định bất kỳ ai muốn tham gia giải đấu đều phải tuân theo và đe dọa trừng phạt.

Các liên đoàn của 7 đội trên nhượng bộ. Nhưng Kane - một trong 8 đội trưởng - không nhượng bộ và rất thông minh: trong trận thắng Iran, anh đeo băng tối màu với dòng chữ "Không phân biệt đối xử".

Xem ngay kết quả World Cup 2022 mới nhất tại đây

Ký sự World Cup 2022: Chuyện xấu hổ ở Qatar

1. Những căng thẳng xung quanh World Cup 2022 không ảnh hưởng đến màn trình diễn của đội tuyển Anh, cũng như không làm giảm tác động của đội trưởng Harry Kane - người không đeo băng cầu vồng One Love, nhưng mang đến bài học về sự thông minh và đẳng cấp trong trận thắng Iran.

Trong một trận đấu mà sự mâu thuẫn với FIFA về vấn đề băng đội trưởng tưởng chừng có thể khiến các cầu thủ Anh mất tập trung, màn trình diễn của đội là hoàn hảo.

Harry Kane là một thủ lĩnh đích thực của Anh, được hình thành từ nền tảng cầu thủ trẻ từng thành công trong các giải trẻ uy tín.

Trong những năm gần đây, Anh đã vô địch các kỳ World Cup U20 và U17, với những cái tên như Mason Mount, Phil Foden sớm là ngôi sao Premier League. Họ cũng có Alexander Arnold, Declan Rice, James Madison, Judd Bellingham, Buyako Saka và Reece James - người không đến Qatar vì chấn thương.

Anh là tập thể tuyệt vời ở hầu như mọi vị trí. Hơn tất cả, trong tay Gareth Southgate là Jude Bellingham hội đủ rất nhiều kỹ năng với khả năng tạo khác biệt.

Bellingham bao quát trung tuyến và toàn bộ mặt sân, không một chút dè dặt của độ tuổi 19 mà rất chững chạc. Ở bất kỳ khu vực nào mà Jude xuất hiện, anh trở thành nhân vật chính.

Ngôi sao trẻ của Dortmund ghi bàn thắng đầu tiên cho đội tuyển Anh và đó là pha lập công ở World Cup - nơi mà không phải cầu thủ nào cũng có thể.

2. Nếu Bellingham được chờ đợi là ngọn hải đăng cho đội tuyển Anh trong tương lai gần, thì Harry Kane hội đủ mọi yếu tố của một trung phong hiện đại. Và hào phóng, khi không ngừng hỗ trợ đồng đội.

Sự tham gia của Kane trong lối chơi tập thể giúp cho Anh vận hành cân bằng và linh hoạt. Tiền đạo của Tottenham kéo những người bên cạnh anh cùng tiến lên trước.

Nhờ sự khôn ngoan của Kane, những tuyển thủ trẻ đang lên của Anh tìm thấy điều kiện thích hợp để thể hiện tài năng.

Kane không liên quan nhiều đến trận đấu với Iran, ít nhất là trong các bàn thắng, nhưng anh xuất hiện mang lại khoảnh khắc hạnh phúc cho đội tuyển Anh. Từ đó, "Tam sư" dễ dàng giành được chiến thắng.

Iran không phải là một cường quốc bóng đá. Việc xung đột với chính quyền trong nước chắc chắn ảnh hưởng đến phong độ của đội.

Sự căng thẳng hiện rõ trên khuôn mặt của nhiều cầu thủ, những người từ chối hát quốc ca.

Quyết định này nhằm đòi công bằng cho phụ nữ trẻ Mahsa Amin (22 tuổi), người thiệt mạng khi bị cảnh sát giam giữ. Truyền hình Iran đã cắt khoảnh khắc này.

3. Vấn đề của Iran không làm lu mờ cuộc đụng độ ồn ào giữa FIFA và 7 đội tuyển châu Âu - Anh, Đức, Hà Lan, Bỉ, Xứ Wales, Thụy Sĩ và Đan Mạch - những đội cho phép đội trưởng của họ đeo băng cầu vồng One Love (chống pha biệt đối xử với người đồng tính).

Gianni Infantino, chủ tịch FIFA, đã cho phép thay đổi thời gian diễn ra World Cup ở Qatar (sau đó, tiếp tục thay đổi lịch trận khai mạc), xây dựng 8 sân vận động thay vì 12 sân theo kế hoạch.

Chủ tịch Infantino chấp nhận va chạm với Budweiser, một trong những nhà tài trợ chính của FIFA, khi Qatar cấm tiêu thụ bia có cồn ở khu vực lân cận các sân vận động.

Trong thời gian qua, Infantino xuất hiện trước thế giới như một nhà lãnh đạo yếu đuối, tội lỗi, hạ mình khi đối mặt với sức mạnh chính trị và kinh tế của Trung Đông.

Thế nhưng ông làm mọi cách bảo vệ quyền lực của mình và FIFA liên quan đến chiếc băng đội trưởng One Love.

Infantino nhấn mạnh với 7 đội châu Âu về các quy tắc FIFA tại World Cup, khẳng định bất kỳ ai muốn tham gia giải đấu đều phải tuân theo và đe dọa trừng phạt.

Các liên đoàn của 7 đội trên nhượng bộ. Nhưng Kane - một trong 8 đội trưởng - không nhượng bộ và rất thông minh: trong trận thắng Iran, anh đeo băng tối màu với dòng chữ "Không phân biệt đối xử".

Xem ngay kết quả World Cup 2022 mới nhất tại đây

Ký sự World Cup 2022: Chuyện xấu hổ ở Qatar

Tương tự, đội bóng Thủ đô gần như không nghỉ ngơi, lên đường vào Pleiku sớm nhằm thích nghi với thời tiết, khí hậu phố Núi và hướng đến một kết quả tốt trước HAGL.

Sự chuẩn bị kỹ càng của 2 nhà cầm quân Kiatisuk và Hoàng Văn Phúc là đương nhiên, bởi cuộc thư hùng trên sân Pleiku chiều 18/4 như trận đấu của cả mùa giải dù không phải chung kết hay tranh chức vô địch.

Việc dành trọn trí lực cho trận đấu ấy cũng chỉ đơn giản một điều đây là cuộc chiến danh dự giữa 2 đội bóng của 2 ông bầu tiếng tăm, dứt khoát không thể lơ là, chủ quan.

HAGL đấu Hà Nội FC thực là trận đấu được chờ đợi bậc nhất V-League vài năm qua

2. Trận đấu cũng vì thế nhận sự quan tâm lớn của các cầu thủ thứ 12. ‘Vé’ là từ khoá “hot” nhất mấy ngày qua khi nói về trận HAGL và Hà Nội FC, từ lúc mà BTC sân Pleiku còn chưa mở bán.

Sức chứa sân nhà của đội bóng phố Núi chỉ khoảng 12-13 ngàn khán giả xem ra thực sự nhỏ bé trước nhu cầu của người hâm mộ.

Ở V-League không hiếm trận đấu 'vỡ sân', cũng chẳng ít lần HAGL, Hà Nội FC tạo ra sự chờ đợi xen lẫn khó khăn các BTC địa phương với lượng khán giả đông khủng khiếp, nhưng để nóng như cuộc thư hùng chiều nay thì dường như là chưa.

Và không tính trận đấu buộc phải lắp màn hình lớn cho NHM cổ vũ ngoài sân vì lý do bất khả kháng (cấm khán giả vào sân trong ngày đội Đồng Tâm Long An tranh chức vô địch mùa 2006) hay tuyển Việt Nam ra thì chưa bao giờ ở V-League có cảnh BTC sân phải làm điều này trừ trận đấu chiều 18/4 ở sân Pleiku.

3. Vài năm trở lại đây, đặc biệt kể từ sau chiến tích Thường Châu 2018 cuộc đối đầu HAGL và Hà Nội FC không đơn thuần là một trận đấu bình thường tại V-League nữa.

Sở dĩ người hâm mộ luôn khát và hướng đến trận đấu này ngoài việc quy tụ dàn sao của tuyển Việt Nam trên sân còn là câu chuyện giữa bầu Đức và bầu Hiển nữa.

Và người hâm mộ V-League phải cảm ơn bầu Đức, bầu Hiển

Bầu Đức với tính cách thẳng thắn của mình không ngại “vạ miệng”, không đồng tình cách làm bóng đá của bầu Hiển suốt nhiều năm qua.

Bầu Hiển, cũng đúng với tính cách chỉn chu, thận trọng đáp lại sự công kích từ người đồng cấp bên phía HAGL chỉ là nụ cười rất... lạnh.

Hai ông bầu với 2 tính cách khác nhau vô hình lại tạo ra cho đội nhà phong cách chơi bóng đối nghịch để biến cuộc thư hùng giữa HAGL và Hà Nội FC trở thành trận “derby” Việt Nam một cách đúng nghĩa nhất mà phải rất lâu mới trở lại, kể từ thời Gạch-Gỗ nhiều năm về trước.

Để tạo ra một trận “derby” mang đủ dư vị của bóng đá với chất lượng chuyên môn, có ngôi sao, có cay cú, tranh cãi và đặc biệt được chờ đợi ấy rõ ràng cả bầu Hiển, bầu Đức đã tốn không ít tiền bạc, tâm huyết.

Mỗi người yêu môn thể thao Vua hay làm một cách khác nhau để thật khó phân đúng hay sai, chỉ chắc một điều đến giờ cả bầu Đức, bầu Hiển đều đóng góp rất lớn cho bóng đá Việt Nam không chỉ ở mỗi trận “derby” tới đây.

Chỉ vậy thôi là đủ để cảm ơn bầu Đức, bầu Hiển, còn yêu hay ghét tuỳ từng người, đơn giản như chuyện chẳng ai mê Barca lại mê được Real, và ngược lại!

Video Đà Nẵng 0-2 HAGL:

Mai Anh

1. Sau chiến thắng kịch tính trước Nam Định, thầy trò HLV Kiatisuk không hề vui quá lâu và bắt tay ngay vào việc chuẩn bị cho cuộc đối đầu với Hà Nội FC ở vòng 10 LS V-League.

Tương tự, đội bóng Thủ đô gần như không nghỉ ngơi, lên đường vào Pleiku sớm nhằm thích nghi với thời tiết, khí hậu phố Núi và hướng đến một kết quả tốt trước HAGL.

Sự chuẩn bị kỹ càng của 2 nhà cầm quân Kiatisuk và Hoàng Văn Phúc là đương nhiên, bởi cuộc thư hùng trên sân Pleiku chiều 18/4 như trận đấu của cả mùa giải dù không phải chung kết hay tranh chức vô địch.

Việc dành trọn trí lực cho trận đấu ấy cũng chỉ đơn giản một điều đây là cuộc chiến danh dự giữa 2 đội bóng của 2 ông bầu tiếng tăm, dứt khoát không thể lơ là, chủ quan.

HAGL đấu Hà Nội FC thực là trận đấu được chờ đợi bậc nhất V-League vài năm qua

2. Trận đấu cũng vì thế nhận sự quan tâm lớn của các cầu thủ thứ 12. ‘Vé’ là từ khoá “hot” nhất mấy ngày qua khi nói về trận HAGL và Hà Nội FC, từ lúc mà BTC sân Pleiku còn chưa mở bán.

Sức chứa sân nhà của đội bóng phố Núi chỉ khoảng 12-13 ngàn khán giả xem ra thực sự nhỏ bé trước nhu cầu của người hâm mộ.

Ở V-League không hiếm trận đấu 'vỡ sân', cũng chẳng ít lần HAGL, Hà Nội FC tạo ra sự chờ đợi xen lẫn khó khăn các BTC địa phương với lượng khán giả đông khủng khiếp, nhưng để nóng như cuộc thư hùng chiều nay thì dường như là chưa.

Và không tính trận đấu buộc phải lắp màn hình lớn cho NHM cổ vũ ngoài sân vì lý do bất khả kháng (cấm khán giả vào sân trong ngày đội Đồng Tâm Long An tranh chức vô địch mùa 2006) hay tuyển Việt Nam ra thì chưa bao giờ ở V-League có cảnh BTC sân phải làm điều này trừ trận đấu chiều 18/4 ở sân Pleiku.

3. Vài năm trở lại đây, đặc biệt kể từ sau chiến tích Thường Châu 2018 cuộc đối đầu HAGL và Hà Nội FC không đơn thuần là một trận đấu bình thường tại V-League nữa.

Sở dĩ người hâm mộ luôn khát và hướng đến trận đấu này ngoài việc quy tụ dàn sao của tuyển Việt Nam trên sân còn là câu chuyện giữa bầu Đức và bầu Hiển nữa.

Và người hâm mộ V-League phải cảm ơn bầu Đức, bầu Hiển

Bầu Đức với tính cách thẳng thắn của mình không ngại “vạ miệng”, không đồng tình cách làm bóng đá của bầu Hiển suốt nhiều năm qua.

Bầu Hiển, cũng đúng với tính cách chỉn chu, thận trọng đáp lại sự công kích từ người đồng cấp bên phía HAGL chỉ là nụ cười rất... lạnh.

Hai ông bầu với 2 tính cách khác nhau vô hình lại tạo ra cho đội nhà phong cách chơi bóng đối nghịch để biến cuộc thư hùng giữa HAGL và Hà Nội FC trở thành trận “derby” Việt Nam một cách đúng nghĩa nhất mà phải rất lâu mới trở lại, kể từ thời Gạch-Gỗ nhiều năm về trước.

Để tạo ra một trận “derby” mang đủ dư vị của bóng đá với chất lượng chuyên môn, có ngôi sao, có cay cú, tranh cãi và đặc biệt được chờ đợi ấy rõ ràng cả bầu Hiển, bầu Đức đã tốn không ít tiền bạc, tâm huyết.

Mỗi người yêu môn thể thao Vua hay làm một cách khác nhau để thật khó phân đúng hay sai, chỉ chắc một điều đến giờ cả bầu Đức, bầu Hiển đều đóng góp rất lớn cho bóng đá Việt Nam không chỉ ở mỗi trận “derby” tới đây.

Chỉ vậy thôi là đủ để cảm ơn bầu Đức, bầu Hiển, còn yêu hay ghét tuỳ từng người, đơn giản như chuyện chẳng ai mê Barca lại mê được Real, và ngược lại!

Video Đà Nẵng 0-2 HAGL:

Mai Anh

Có hơn 15 năm đồng hành cùng học sinh ở các độ tuổi khác nhau, TS Nguyễn Chí Hiếu nhìn nhận, hiện nay, rất nhiều người đang có những mặc định sai lầm về định nghĩa “tài năng”.

Đi du học, đỗ trường chuyên là tài năng?

Theo TS Hiếu, rất nhiều người hiện nay cho rằng, cứ đạt điểm cao trong các bài thi chuẩn hóa, GPA; đỗ vào trường chuyên, lớp chọn hoặc giành được học bổng toàn phần đi du học,… đó đều là những người tài năng.

Từ suy nghĩ ấy, nhiều phụ huynh sớm đã cho con đi học thêm ở khắp nơi, vạch ra mục tiêu để con phải được đi du học hay học trường quốc tế.

“Tôi biết một số phụ huynh, khi con vừa vào lớp 1, dù chưa quen mặt chữ tiếng Việt nhưng đã mong muốn con phải được học Toán bằng tiếng Anh, học Khoa học bằng tiếng Anh,… tóm lại phải làm sao để được học nhiều nhất có thể.

Đến khi con học xong cấp 1, chuẩn bị lên cấp 2, phụ huynh lại lo cho con học ở đâu để sau này dễ dàng thi đỗ vào lớp 10 Chuyên Ams, Chuyên Tự nhiên hay Chuyên Sư phạm,...

Còn chuyện phụ huynh có con học cấp 2, cấp 3 lên các diễn đàn hỏi cách luyện thi như thế nào để con tăng cơ hội được đi du học không phải là chuyện hiếm”, TS Hiếu nói.

TS Nguyễn Chí Hiếu 

Tuy nhiên, theo anh, điều này vô tình đẩy chương trình học của trẻ trở nên cồng kềnh, khiến đứa trẻ một lúc phải “tải” rất nhiều thứ.

“Bản thân tôi từng được nghe một số học sinh cấp 2, cấp 3 chia sẻ về những điều chúng đã phải trải qua. Có học sinh lớp 8, vì bố mẹ gây áp lực rằng môn học nào cũng phải được điểm 10 nên học sinh này thường xuyên thức đến 11 – 12 giờ đêm để học. Con nói, cả tháng nay trong đầu con chỉ có một chữ là “mệt”. Lúc nào con cũng chỉ muốn dừng lại việc học.

Hay có một học sinh lớp 11 chuyên Anh của một ngôi trường chuyên hàng đầu cả nước, lẽ ra phải là một niềm tự hào, nhưng con chia sẻ, trong suốt 3 năm qua, “con đã vài lần nghĩ đến chuyện… “chấm hết”’.

Thậm chí, có những học sinh từng đạt 8.5 IELTS, 1600 SAT nhưng khi đỗ vào ngôi trường hàng đầu nước Mỹ vẫn bị sốc và có suy nghĩ muốn nghỉ học.

“Dù được học bổng toàn phần, trong mắt mọi người là “con nhà người ta” và được tung hô, nhưng kể từ khi vào đại học, sinh viên này trở nên lạc lõng. Sau một thời gian, em đã phải quyết định “gap year” để tự trả lời câu hỏi“Mình học để làm gì và 2 năm nữa ra trường mình sẽ làm gì””.

Tất cả những câu chuyện này, theo TS Hiếu, đều bắt nguồn từ chính mặc định sai lầm về định nghĩa “tài năng”.

Điểm cao = khả năng ghi nhớ + rèn luyện?

Trao đổi với các phụ huynh và học sinh tại trường phổ thông liên cấp Olympia mới đây, TS Hiếu cho hay, cần thẳng thắn nhìn nhận, 80% việc học ngày nay đều là học gạo, tức học thuộc để đưa ra được đáp án đúng cho các câu hỏi. 

90% kiến thức chỉ dạy trên bề nổi, tức học sinh chỉ nhớ mà không biết bản chất của vấn đề. Các em có thể giải một phương trình bậc 2 rất nhanh nhưng lại không hiểu công thức đó để làm gì. Vì vậy, trong suốt 12 năm học, học sinh được “nhồi” vào đầu rất nhiều thứ nhưng chỉ là “quen tay làm đúng” chứ không hề hiểu bản chất.

Ngoài ra, hiện nay, 30 – 70% giờ học trên lớp dần dần đều trở thành giờ luyện thi. TS Hiếu lấy ví dụ, ở môn tiếng Anh, học sinh sẽ được thầy cô luyện cho chiến thuật làm bài đọc như: nhìn câu hỏi, xác định từ khóa, tìm nội dung chứa từ khóa trong bài đọc, đọc từng đáp án và dùng phương pháp loại trừ. Học sinh phải cố gắng để giải một câu hỏi sao cho nhanh nhất theo cách thầy đã dạy.

Thực tế bản chất của luyện thi, theo TS Hiếu, là đang giết chết sự tò mò và động lực học tập của học sinh. Thế nhưng, việc luyện thi này đã bắt đầu từ lớp 1, lên lớp 5, lớp 9 rồi vào THPT, học sinh vẫn phải luyện thi.

Chưa kể đến, 90% đề thi hiện nay vẫn là đề thi đòi hỏi câu trả lời đúng/sai mà không khơi gợi sự sáng tạo của học sinh. Thời gian cũng bị hạn chế khi học sinh phải trả lời 50 – 60 câu hỏi trong vòng một tiếng. Điều này cũng khiến cho đứa trẻ không có thời gian để sáng tạo.

“Tôi nhớ một câu nói của giáo sư tâm lý học Đại học Stanford Carol Dweck: Nếu bạn chỉ chăm chăm chạy theo một hệ thống, chương trình giáo dục mà chỉ dựa vào chuẩn hóa và điểm số, vốn dĩ bản chất là kìm hãm sự phát triển cá nhân, sự tưởng tượng và sức sáng tạo, thì bạn đừng lấy làm lạ. Đó chính xác là những gì hệ thống và chương trình ấy nhào nặn ra, là những đứa trẻ “chuẩn hoá” chỉ cần biết điểm số và thiếu sáng tạo, thiếu bản sắc cá nhân”.

Người tài năng cần hội tụ những yếu tố gì?

Quay trở lại việc định nghĩa về tài năng, TS Nguyễn Chí Hiếu cho rằng, tài năng không phải khẳng định ở điểm số hay tên trường. Người có tài năng, phải hội tụ 4 yếu tố là khả năng tổng quát, chuyên biệt, độ cam kết và năng lực sáng tạo.

Khả năng tổng quát bao gồm năng lực tự học, tự đọc, nghiên cứu và tổng hợp thông tin, phản biện và sáng tạo. Từ những khả năng đó, học sinh sẽ đem áp dụng vào từng môn học chuyên biệt sao cho phù hợp.

“Thực tế, người luyện thi liên tục với các thầy giáo giỏi nhất và đạt 10 điểm, suy cho cùng vẫn không bằng người tự học nhưng đạt 7 điểm. Nhiều năm sau, người tự học sẽ thành công hơn vì đó là năng lực theo bạn dài lâu và hỗ trợ ở nhiều mặt từ công việc đến học tập. Còn với bạn điểm cao kia, một nửa số điểm ấy vẫn là của thầy”, TS Hiếu nói.

Khi đã có khả năng tổng quát và chuyên biệt, học sinh cần có độ cam kết phải đi đến cùng mục tiêu. Vì thế, có thể một học sinh không xuất sắc ở thời điểm hiện tại, nhưng nếu có sự cam kết đi đến cùng, nhìn đứa trẻ đó sau 10 năm có thể còn xuất sắc hơn một bạn luôn đạt điểm giỏi.

Cuối cùng, tài năng thực sự nằm ở sự sáng tạo. Năng lực sáng tạo, nói một cách dễ hình dung, là đưa một chiếc bút sáp cho một đứa trẻ, chưa cần dạy gì nhưng đứa trẻ ấy có thể vẽ ra rất nhiều thứ.

Tôi cho rằng, những người hội tụ đủ những yếu tố trên, đó mới là tài năng”, TS Hiếu nói.

Thúy Nga

Tiến sĩ có 15 bằng sáng chế Mỹ: 'Đừng hỏi làm gì để có mức lương nghìn đô'

Khi nói chuyện với nhiều bạn trẻ, TS Công thường nhận được câu hỏi: “Làm gì để ra trường đạt mức lương 2.000 hay 10.000 USD?”. Anh cho rằng, thay vì đặt câu hỏi đó, hãy nghĩ đến việc làm thế nào để nâng giá trị bản thân.

TS Nguyễn Chí Hiếu từng được biết tới là cựu sinh viên giỏi nhất nước Anh năm 2004, theo kết quả của Hội đồng khảo thí A-level; top 100 sinh viên xuất sắc thế giới năm 2006 do Viện Giáo dục quốc tế IIE bình chọn. Anh lấy bằng tiến sĩ tại Đại học Stanford (Mỹ) và từng là thủ khoa MBA tại Đại học Oxford (Anh).

Có hơn 15 năm đồng hành cùng học sinh ở các độ tuổi khác nhau, TS Nguyễn Chí Hiếu nhìn nhận, hiện nay, rất nhiều người đang có những mặc định sai lầm về định nghĩa “tài năng”.

Đi du học, đỗ trường chuyên là tài năng?

Theo TS Hiếu, rất nhiều người hiện nay cho rằng, cứ đạt điểm cao trong các bài thi chuẩn hóa, GPA; đỗ vào trường chuyên, lớp chọn hoặc giành được học bổng toàn phần đi du học,… đó đều là những người tài năng.

Từ suy nghĩ ấy, nhiều phụ huynh sớm đã cho con đi học thêm ở khắp nơi, vạch ra mục tiêu để con phải được đi du học hay học trường quốc tế.

“Tôi biết một số phụ huynh, khi con vừa vào lớp 1, dù chưa quen mặt chữ tiếng Việt nhưng đã mong muốn con phải được học Toán bằng tiếng Anh, học Khoa học bằng tiếng Anh,… tóm lại phải làm sao để được học nhiều nhất có thể.

Đến khi con học xong cấp 1, chuẩn bị lên cấp 2, phụ huynh lại lo cho con học ở đâu để sau này dễ dàng thi đỗ vào lớp 10 Chuyên Ams, Chuyên Tự nhiên hay Chuyên Sư phạm,...

Còn chuyện phụ huynh có con học cấp 2, cấp 3 lên các diễn đàn hỏi cách luyện thi như thế nào để con tăng cơ hội được đi du học không phải là chuyện hiếm”, TS Hiếu nói.

TS Nguyễn Chí Hiếu 

Tuy nhiên, theo anh, điều này vô tình đẩy chương trình học của trẻ trở nên cồng kềnh, khiến đứa trẻ một lúc phải “tải” rất nhiều thứ.

“Bản thân tôi từng được nghe một số học sinh cấp 2, cấp 3 chia sẻ về những điều chúng đã phải trải qua. Có học sinh lớp 8, vì bố mẹ gây áp lực rằng môn học nào cũng phải được điểm 10 nên học sinh này thường xuyên thức đến 11 – 12 giờ đêm để học. Con nói, cả tháng nay trong đầu con chỉ có một chữ là “mệt”. Lúc nào con cũng chỉ muốn dừng lại việc học.

Hay có một học sinh lớp 11 chuyên Anh của một ngôi trường chuyên hàng đầu cả nước, lẽ ra phải là một niềm tự hào, nhưng con chia sẻ, trong suốt 3 năm qua, “con đã vài lần nghĩ đến chuyện… “chấm hết”’.

Thậm chí, có những học sinh từng đạt 8.5 IELTS, 1600 SAT nhưng khi đỗ vào ngôi trường hàng đầu nước Mỹ vẫn bị sốc và có suy nghĩ muốn nghỉ học.

“Dù được học bổng toàn phần, trong mắt mọi người là “con nhà người ta” và được tung hô, nhưng kể từ khi vào đại học, sinh viên này trở nên lạc lõng. Sau một thời gian, em đã phải quyết định “gap year” để tự trả lời câu hỏi“Mình học để làm gì và 2 năm nữa ra trường mình sẽ làm gì””.

Tất cả những câu chuyện này, theo TS Hiếu, đều bắt nguồn từ chính mặc định sai lầm về định nghĩa “tài năng”.

Điểm cao = khả năng ghi nhớ + rèn luyện?

Trao đổi với các phụ huynh và học sinh tại trường phổ thông liên cấp Olympia mới đây, TS Hiếu cho hay, cần thẳng thắn nhìn nhận, 80% việc học ngày nay đều là học gạo, tức học thuộc để đưa ra được đáp án đúng cho các câu hỏi. 

90% kiến thức chỉ dạy trên bề nổi, tức học sinh chỉ nhớ mà không biết bản chất của vấn đề. Các em có thể giải một phương trình bậc 2 rất nhanh nhưng lại không hiểu công thức đó để làm gì. Vì vậy, trong suốt 12 năm học, học sinh được “nhồi” vào đầu rất nhiều thứ nhưng chỉ là “quen tay làm đúng” chứ không hề hiểu bản chất.

Ngoài ra, hiện nay, 30 – 70% giờ học trên lớp dần dần đều trở thành giờ luyện thi. TS Hiếu lấy ví dụ, ở môn tiếng Anh, học sinh sẽ được thầy cô luyện cho chiến thuật làm bài đọc như: nhìn câu hỏi, xác định từ khóa, tìm nội dung chứa từ khóa trong bài đọc, đọc từng đáp án và dùng phương pháp loại trừ. Học sinh phải cố gắng để giải một câu hỏi sao cho nhanh nhất theo cách thầy đã dạy.

Thực tế bản chất của luyện thi, theo TS Hiếu, là đang giết chết sự tò mò và động lực học tập của học sinh. Thế nhưng, việc luyện thi này đã bắt đầu từ lớp 1, lên lớp 5, lớp 9 rồi vào THPT, học sinh vẫn phải luyện thi.

Chưa kể đến, 90% đề thi hiện nay vẫn là đề thi đòi hỏi câu trả lời đúng/sai mà không khơi gợi sự sáng tạo của học sinh. Thời gian cũng bị hạn chế khi học sinh phải trả lời 50 – 60 câu hỏi trong vòng một tiếng. Điều này cũng khiến cho đứa trẻ không có thời gian để sáng tạo.

“Tôi nhớ một câu nói của giáo sư tâm lý học Đại học Stanford Carol Dweck: Nếu bạn chỉ chăm chăm chạy theo một hệ thống, chương trình giáo dục mà chỉ dựa vào chuẩn hóa và điểm số, vốn dĩ bản chất là kìm hãm sự phát triển cá nhân, sự tưởng tượng và sức sáng tạo, thì bạn đừng lấy làm lạ. Đó chính xác là những gì hệ thống và chương trình ấy nhào nặn ra, là những đứa trẻ “chuẩn hoá” chỉ cần biết điểm số và thiếu sáng tạo, thiếu bản sắc cá nhân”.

Người tài năng cần hội tụ những yếu tố gì?

Quay trở lại việc định nghĩa về tài năng, TS Nguyễn Chí Hiếu cho rằng, tài năng không phải khẳng định ở điểm số hay tên trường. Người có tài năng, phải hội tụ 4 yếu tố là khả năng tổng quát, chuyên biệt, độ cam kết và năng lực sáng tạo.

Khả năng tổng quát bao gồm năng lực tự học, tự đọc, nghiên cứu và tổng hợp thông tin, phản biện và sáng tạo. Từ những khả năng đó, học sinh sẽ đem áp dụng vào từng môn học chuyên biệt sao cho phù hợp.

“Thực tế, người luyện thi liên tục với các thầy giáo giỏi nhất và đạt 10 điểm, suy cho cùng vẫn không bằng người tự học nhưng đạt 7 điểm. Nhiều năm sau, người tự học sẽ thành công hơn vì đó là năng lực theo bạn dài lâu và hỗ trợ ở nhiều mặt từ công việc đến học tập. Còn với bạn điểm cao kia, một nửa số điểm ấy vẫn là của thầy”, TS Hiếu nói.

Khi đã có khả năng tổng quát và chuyên biệt, học sinh cần có độ cam kết phải đi đến cùng mục tiêu. Vì thế, có thể một học sinh không xuất sắc ở thời điểm hiện tại, nhưng nếu có sự cam kết đi đến cùng, nhìn đứa trẻ đó sau 10 năm có thể còn xuất sắc hơn một bạn luôn đạt điểm giỏi.

Cuối cùng, tài năng thực sự nằm ở sự sáng tạo. Năng lực sáng tạo, nói một cách dễ hình dung, là đưa một chiếc bút sáp cho một đứa trẻ, chưa cần dạy gì nhưng đứa trẻ ấy có thể vẽ ra rất nhiều thứ.

Tôi cho rằng, những người hội tụ đủ những yếu tố trên, đó mới là tài năng”, TS Hiếu nói.

Thúy Nga

Tiến sĩ có 15 bằng sáng chế Mỹ: 'Đừng hỏi làm gì để có mức lương nghìn đô'

Khi nói chuyện với nhiều bạn trẻ, TS Công thường nhận được câu hỏi: “Làm gì để ra trường đạt mức lương 2.000 hay 10.000 USD?”. Anh cho rằng, thay vì đặt câu hỏi đó, hãy nghĩ đến việc làm thế nào để nâng giá trị bản thân.