So sánh từ bộ phận kỹ thuật các hãng xe cho thấy, so với máy xăng, xe máy dầu vẫn có nhiều ưu điểm đáng để suy ngẫm. Thứ nhất, xe máy dầu giữ giá hơn dòng sản phẩm có cùng tình trạng nhưng sử dụng động cơ xăng. Thứ hai, do giá dầu diesel bao giờ cũng thấp hơn xăng nên trong những chuyến đi đường dài, xe máy dầu tiết kiệm chi phí nhiên liệu hơn. Thứ ba là xe máy dầu vận hành linh hoạt hơn so với xe vận hành bằng xăng. Nhờ tạo ra những mô-men xoắn lớn hơn máy xăng nên trong quá trình vận hành xe, người lái không phải đổi số quá nhiều.

Với những ưu điểm này, xe máy dầu vẫn hiện diện ở khắp mọi nơi. Tại châu Âu, các loại xe máy dầu vẫn được ưa thích khiến các hãng xe sang như BMW, Mercedes... vẫn không ngừng xuất xưởng động cơ máy dầu. Các thương hiệu xe như Ford, Toyota... lượng xe sử dụng động cơ diesel cũng không hề nhỏ.

Trong đó, các mẫu xe bán chạy của hai hãng này là Toyota Fortuner và Ford Focus đều sử dụng máy dầu. Cũng như thế giới, tại Việt Nam, xe máy dầu của hai hãng ôtô dẫn đầu thị trường này được tiêu thụ khá mạnh. Không có thống kê chi tiết số lượng xe sử dụng máy dầu của hai hãng này tại Việt Nam, nhưng gần như các dòng xe cỡ lớn đều dùng máy dầu. Trong đó, đến 90 - 95% dòng xe mini bus Ford Transit được tiêu thụ trên thị trường đều dùng động cơ diesel. Dòng xe Hiace của Toyota cũng tương tự như vậy.

Lượng xe chạy máy dầu có số lượng bán ra cao hơn nhiều so với xe chạy xăng. Lý do mà các nhà kinh doanh vận chuyển lựa chọn xe máy dầu vì "bên cạnh việc giảm chi phí nhiên liệu thì công suất tải của máy dầu cao hơn nhiều so với động cơ xăng và ít xảy ra hư hỏng vặt".

Những mẫu xe đời mới của hãng xe sang Audi đều có phiên bản động cơ diesel

Về tốc độ, dòng xe máy dầu cũng chẳng hề thua kém, ví dụ như những mẫu xe máy dầu đời mới của Audi như A8 TDI với khả năng tăng tốc từ 0-96 km/h trong thời gian 5 giây. Xe có thể hoàn thành quãng đường 100 km cao tốc với 6,53 lít dầu. Con số tương ứng với Audi A8 phiên bản máy xăng là 8,4 lít/100 km.

Bên cạnh đó, hầu hết các động cơ hiện đại ngày nay đều sử dụng tăng áp nên nhược điểm xe máy dầu ì hơn máy xăng được loại bỏ. Nhiều mẫu diesel có khả năng tăng tốc không thua kém máy xăng.

Xu hướng sử dụng xe máy dầu đang phát triển là nguyên nhân khiến các hãng chú ý hơn đến phân khúc này. Trong đó, Toyota, Hyundai, Nissan, Honda, Peugeot và Renault và ngay cả hãng xe sang như Mercedes-Benz đều có chiến lược tăng dần tỷ trọng động cơ diesel cho những sản phẩm bình dân. Và dĩ nhiên, những sản phẩm sử dụng động cơ diesel sẽ ngày càng cải tiến theo hướng hiện đại hơn, cao cấp hơn.

Nhưng HughesNet và ViaSat, hai nhà cung cấp Internet vệ tinh lớn nhất thế giới đang có các vệ tinh hoạt động trên các quỹ đạo đó, lại chẳng thể thực hiện được điều "khả thi" nêu trên. Các mạng lưới vệ tinh khác, vốn cung cấp các dịch vụ dẫn đường và viễn thám từ xa, cũng "bó tay" trước thách thức này. Tại sao vậy?

Thực ra, rào cản lớn nhất ở đây là chi phí. Có nhiều yếu tố kết hợp lại khiến quỹ đạo của một vệ tinh bị suy giảm, bao gồm: lực kéo tự nhiên, sự nhiễu loạn trường trọng lực của Trái Đất, lực hấp dẫn của mặt trời và mặt trăng, và thậm chí là áp lực gây ra bởi bức xạ năng lượng mặt trời. Để ngăn chặn những vấn đề này, bạn cần một lượng lớn nhiên liệu đẩy trên vệ tinh để liên tục ổn định quỹ đạo của nó – khối lượng của khối nhiên liệu đẩy thường… gấp đôi khối lượng của vệ tinh. Chi phí sản xuất, phóng, và duy trì hoạt động đơn giản là quá cao, khiến giải pháp 4 vệ tinh trở nên xa vời.

Một nghiên cứu mới được tiến hành bởi các kỹ sư tại Tập đoàn The Aerospace và đã được xuất bản trên tờ Nature Communications, sử dụng hướng tiếp cận phản trực quan, biến những lực kéo xuống nêu trên thành những lực có thể giúp giữ vệ tinh trên quỹ đạo. Nếu thành công, hướng đi mới này sẽ là một lời khẳng định rằng giải pháp sử dụng 4 vệ tinh để phủ sóng Internet toàn cầu là hoàn toàn khả thi mà chỉ cần chi phí chấp nhận được.

Hiện tại, quỹ đạo của các vệ tinh có dạng hình elip, có nghĩa chúng phải đốt động cơ đẩy tại vị trí tiếp tuyến gần nhất với Trái Đất để không rơi khỏi quỹ đạo. Patrick Reed tại Đại học Cornell và các đồng nghiệp muốn làm cho quỹ đạo của các vệ tinh trở nên tròn hơn, cho phép chúng hoạt động với số lượng động cơ đẩy ít hơn và yêu cầu về nhiên liệu đẩy thấp hơn. Và họ muốn thực hiện điều này theo một cách nào đó để các vệ tinh vẫn có thể đạt được mục tiêu phủ sóng Internet gần như toàn cầu.

Nhóm nghiên cứu đã chạy các trình giả lập để tìm cấu hình quỹ đạo phù hợp nhất có thể biến các lực kéo thành các lực giúp tạo nên một quỹ đạo dạng tròn và ổn định. Những trường hợp mà trọng lực của mặt trời hay độ cao thông thường sẽ kéo một vệ tinh trở lại Trái đất thì nay sẽ đẩy vệ tinh lên cao hơn. Giả lập được thực hiện với "chòm sao" gồm 4 vệ tinh, hoạt động ít nhất 6.000 ngày (tương đương 16,4 năm) trên quỹ đạo.

Sau khi phân tích các giả lập bằng siêu máy tính Blue Waters tại Đại học Illinois ở Urbana-Champaign, nhóm nghiên cứu phát hiện ra 2 mẫu hình khả thi. Mẫu đầu tiên, "chòm sao" hoàn tất một vòng quỹ đạo trong 24 giờ, ở độ cao 35.405 km, và phủ sóng Internet được khoảng 86% toàn trái đất. Mẫu thứ hai hoàn tất một vòng quỹ đạo trong 48 giờ, ở độ cao 67.592 km và phủ sóng được 95% toàn trái đất. Trong trường hợp mất điện, bất kỳ khu vực nào cũng chỉ phải đối mặt với chưa đầy 80 phút rớt mạng mỗi ngày.

Tất nhiên, tốc độ Internet sẽ chậm hơn đôi chút bởi cần nhiều thời gian để gửi tín hiệu từ quỹ đạo cao hơn thông thường. "Tuy nhiên, đối với hầu hết mọi người đang sử dụng các hệ thống dữ liệu, trễ thêm ¼ giây là rất khó nhận ra, bởi trong máy tính và các mạng lưới dữ liệu vốn đã có rất nhiều những thứ khác có độ trễ rồi" – Roger Rusch, chủ tịch công ty tư vấn viễn thông TelAstra nói.

Vệ tính Starlink của SpaceX

Trong các hệ thống đó, các vệ tinh (mỗi cái nặng khoảng 1,2 tấn) sẽ cần nhiên liệu đẩy ít hơn 60% trong chu kỳ 6.000 ngày so với khi chúng di chuyển trên quỹ đạo theo các phương thức truyền thống, từ đó có thể giúp giảm khối lượng của chúng đến hơn một nửa và giúp chúng ta dễ lắp ráp và phóng chúng lên hơn. Ngoài ra, sẽ có dư chỗ để cài đặt các trang thiết bị và các hệ thống năng lượng tốt hơn (các vệ tinh ở kinh độ cao cần nhiều năng lượng hơn để bắn tín hiệu xuống mặt đất).

Reed cho biết động lực để nhóm thực hiện nghiên cứu là nhằm cho phép các quốc gia hoặc các công ty nhỏ có thể điều hành các "chòm sao" với khả năng phủ sóng Internet gần như liên tục. Vì chi phí giảm đi, nên những nhóm này sẽ dễ dàng hơn trong việc xây dựng, phóng, điều hành, và theo dõi chỉ một vài vệ tinh ở quỹ đạo cao, thay vì cả một "chòm sao" lớn gồm hàng ngàn vệ tinh ở quỹ đạo thấp hơn.

Các chuyên gia như Rusch bày tỏ hứng thú với những phát hiện của nghiên cứu mới này: ông nói rằng vốn và chi phí điều hành của một hệ thống vệ tinh LEO là cao hơn từ 3 – 5 lần so với một hệ thống vệ tinh kinh độ cao với cùng chức năng. Các chuyên gia thiên văn và rác thải không gian – những người luôn lo ngại về những hiệu ứng tiêu cực của các dự án như Starlink – có lẽ cũng sẽ ủng hộ nghiên cứu này.

Một số người khác thì tỏ ra thận trọng hơn. Anton Dolgopolov, một nhà phân tích cấp cao tại công ty phân tích và kỹ thuật Bryce Space and Technology, chỉ ra rằng các hệ thống LEO vẫn sẽ có những ưu thế vượt trội – ví dụ, chúng sẽ đảm bảo phủ sóng Internet tốt hơn cho các cộng đồng sống ở các cực của Trái đất. Bên cạnh đó, trong một mạng lưới cấu thành bởi hàng trăm đến hàng ngàn vệ tinh, nếu một vài cái không phóng lên được, hoặc không hoạt động tốt, thì dịch vụ cũng sẽ không thực sự bị gián đoạn. Và các vệ tinh LEO có thể được đưa ra khỏi quỹ đạo và thay thế nhanh chóng hơn.

Nói cách khác, các mẫu hình mới nêu trên chỉ là những giải pháp khả thi trên lý thuyết, những ý tưởng thú vị. Còn trên thực tế, những rào cản về kinh tế và kỹ thuật có thể sẽ dập tắt hi vọng của chúng ta về một giải pháp dễ dàng.

Minh.T.T

Xe nhập khẩu liên tiếp đổ về thị trường Việt Nam trong năm 2019. Ảnh minh họa

Theo con số của Tổng cục Thống kê, trong tháng 1/2019, kim ngạch nhập khẩu của ngành hàng ô tô ước đạt 598 triệu USD. Trong đó, lượng xe nhập khẩu nguyên chiếc được đưa về thị trường VIệt Nam đạt khoảng 10.000 chiếc, đạt trị giá 248 triệu USD.

Với con số này, lượng xe nguyên chiếc vào thị trường VIệt Nam đã giảm đáng kể so với tháng trước đó với hơn 14.000 xe đổ về trong nước. Tuy nhiên, nếu so với cùng kỳ năm trước thì lượng xe nhập khẩu nguyên chiếc tăng mạnh do đầu tháng 1/2018, Nghị định 116 quy định về điều kiện sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu và kinh doanh dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng ô tô với nhiều quy định mới khắt khe hơn với ô tô nhập khẩu.

Doanh nghiệp cần tận dụng tốt cơ hội từ cuộc CMCN 4.0 và chuyển đổi số để tăng tốc phát triển.  Ảnh: Thanh Hải

Ý chí vươn lên của Việt Nam càng được hun đúc, nhân bội lần trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư (CMCN 4.0) và kỷ nguyên số đang làm thay đổi sâu sắc mọi chiều cạnh đời sống kinh tế - xã hội trên toàn phạm vi toàn cầu, tạo ra sự chuyển đổi thật sự có tính cách mạng. Suy nghĩ, lựa chọn và hành động cho khát vọng Việt không chỉ là “bắt kịp” mà còn “tiến cùng” và thậm chí có những chiều cạnh “vượt lên” thời đại.

Tạo bước ngoặt thúc đẩy tăng trưởng và phát triển bền vững rất cần sáng tạo Việt, và đây cũng là một trong các trụ cột cần đột phá cải cách. Một dân tộc tràn đầy sức sống suốt hàng nghìn năm dựng và giữ nước không thể thiếu bản lĩnh và sáng tạo. Song chất công nghệ, sáng tạo, trong tiến trình phát triển đất nước suốt thời gian dài qua, nhất là trong hoạt động kinh tế, còn thấp.

Theo “Chỉ số sáng tạo toàn cầu” do Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) công bố, năm 2019, Việt Nam đã cải thiện 17 bậc so với năm 2016, đứng thứ 3 trong ASEAN,  sau Singapore và Malaysia, nhưng cũng chỉ xếp hạng 42/129 quốc gia. Điều đáng nói hơn, với “Chỉ số cạnh tranh toàn cầu 4.0”, Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) xếp hạng Việt Nam đứng thứ 67 trên 140 nền kinh tế khảo sát (tăng 10 bậc so với năm 2018). Trong đó, hai chỉ số về sự năng động kinh doanh và năng lực sáng tạo, Việt Nam xếp hạng thấp hơn nhiều, tương ứng 89 (từ 101) và 76 (từ 82). Đặc biệt, Việt Nam được đánh giá ở ngưỡng thấp nhất, ngưỡng “quốc gia sơ khởi”, trong sẵn sàng đối với CMCN 4.0, xét trong bốn thứ hạng là: dẫn đầu (leading); có tiềm năng cao (high-potential); kế thừa (legacy); sơ khởi (nascent) (WEF 2018). Rõ ràng, còn xa Việt Nam mới có thể hài lòng về việc phát huy và nâng cao năng lực sáng tạo của mình.

Có một nguyên nhân ở đây là thiếu sự vào cuộc mạnh mẽ của lãnh đạo các cấp, đặc biệt là của người đứng đầu, chưa đủ “đau đáu” trong nghĩ suy và lại thiếu quyết liệt trên thực tế. Nguyên nhân nữa là trong một thời gian dài cho đến gần đây, Việt Nam chưa xem doanh nghiệp gắn bó với R&D là hạt nhân của Hệ thống Sáng tạo quốc gia (NIS).

Doanh nghiệp phải có khát vọng, dấn thân

Đến nay, đất nước đã có hơn 750.000 doanh nghiệp cùng sự nổi lên của hàng nghìn doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo (startups) và nhiều tập đoàn, công ty lớn.

Song nhìn tổng thể, lực lượng doanh nghiệp Việt vẫn là “lượng tăng, chất yếu”. Doanh nghiệp Việt có “lớn” những chưa đủ “lớn mạnh”. Giá trị thương hiệu Việt Nam vẫn “thua” nhiều các nước trong khu vực Đông Nam Á là Singapore, Malaysia, Thái Lan, Philippines, và Indonesia. Nhìn kỹ hơn, doanh nghiệp Việt chủ yếu ở vị trí mới nhập cuộc CMCN 4.0 và chuyển đổi số. Theo điều tra năm 2018 của Bộ Công Thương, tỷ lệ này chiếm tới 82% doanh nghiệp, và có tới 16/17 ngành khảo sát đang có mức độ sẵn sàng thấp dù phần lớn có ý thức “số”.