"Em đã tiếp tay cho chúng nó lừa biết bao người rồi không hả? Anh đã nói rồi, là em ngồi im đi nhưng em không chịu. Em muốn cả cái nhà này phải chết nhục hả?" Bà Xuân không nói được gì, chỉ khóc.

Đúng là thế! Bởi người nghệ sĩ nào cũng muốn được diễn, được cống hiến. Tôi lại là nhà sản xuất lại càng mong muốn gửi tới khán giả những yêu thương nhất. Đúng là ghi hình không có khán giả rất vất vả và giảm đi sự hưng phấn của nghệ sĩ. Nhưng nhiều khán giả từ khắp nơi đều hỏi về Tết Vạn Lộc 2022nên chúng tôi quyết làm bằng được dù khó khăn hiện hữu.

Nghệ sĩ Vượng Râu.

Chương trình mọi năm tôi mời rất nhiều nghệ sĩ hải ngoại. Năm nay do dịch bệnh khó khăn nên nhiều nghệ sĩ không thể về Việt Nam nhưng Tuấn Vũ, Mạnh Quỳnh, Chế Phong, Mai Thiên Vân đều gửi những bài hát và lời chúc Tết khán giả thông qua chương trình và tôi thấy đó cũng là sự mới mẻ, đúng xu thế 4.0. Ngoài ra các nghệ sĩ như: Bảo Chung, Tiểu Bảo Quốc, Mr. Vượng Râu, Chiến Thắng, Xuân Nghĩa, Chế Phong, Ngọc Lan, Quang 8... cũng tham gia ghi hình cùng chúng tôi và phát sóng vào 23 tháng Chạp trên Nụ Cười Vàng TV.

Với chủ đề năm nay - Hãy yêu nhau đi, tôi muốn gửi thông điệp yêu thương nhau nhiều hơn, dành cho nhau mến thương hơn bởi sau đại dịch chúng ta đã nhận ra nhiều người quanh ta đã đi xa rất nhanh!

Các nghệ sĩ tham gia Tết Vạn Lộc 2022.

- Các tiểu phẩm bi hài kịch là thế mạnh của Vượng Râu, năm nay tiểu phẩm của anh là gì? Diễn hài không khán giả có làm khó cho Vượng Râu và các nghệ sĩ?

Tiểu phẩm năm nay của tôi chỉ vui vui với thông điệp về hạnh phúc của hai thế hệ cha và con. Quả thật hát hay diễn kịch không khán giả còn đỡ chứ diễn hài không khán giả rất bị tâm lý và khó kiểm soát cảm xúc. Bởi khán giả là thước đo, là cảm xúc để chọc cười mà không có người đo cảm xúc thì người diễn viên rất khó kiểm soát được tâm lý diễn và thủ pháp chọc cười. Với tôi càng đông khán giả càng hứng diễn mà nay diễn chỉ với máy quay rõ ràng là vất vả rồi. Nhưng dù sao cũng giữ được thần thái và nét duyên của mình.

- Nhiều người trong nghề nói, diễn viên hài đúng nghĩa luôn diễn hài một cách sang trọng, lịch lãm. Kinh nghiệm "chọc cười" khán giả của anh là gì? Anh nhận mình diễn hài kiểu mô-típ nào?

Khó nhất là diễn hài và khó vô cực là diễn bi hài. Hài không phải là mấy hành động và mấy câu nói theo trend mà đòi hỏi người diễn phải có chỉ số thông minh cao, gieo, rắc, nhử, lừa… khán giả bằng nghệ thuật buông bỏ đài từ và cách sáng tạo ngẫu hứng khi diễn. Đôi khi câu hài loé lên 1, 2 giây phải chớp lấy và đưa vào hợp lý ngay trên sân khấu. Nhưng với hài, quan trọng nhất là duyên. Lịch lãm sang trọng là mặc đúng nhân vật, chứ diêm dúa hoa lá thì bộ cánh không làm nên thầy tu.

Tôi là mô-típ riêng của Vượng Râu, vừa phong cách miền Nam vừa phong cách của tôi thành ra đó là một màu rất khác. Có khi xàm, có khi sâu sắc. Tôi tự tin với những gì mình đang đã và sẽ làm. Chính tự tin nên con đường tôi đi đầy khó khăn, vất vả nhưng tôi vẫn ung dung vượt qua. Tôi tự hào vì hai năm Covid-19 tôi cũng không nao núng mà đứng vững bằng chính đôi bàn tay và sức lao động của mình. 

Năm nay các nghệ sĩ rất vất vả khi diễn hài không khán giả.

Không muốn ai gọi là nghệ sĩ

- Anh nghĩ mình ở đâu trong làng giải trí Việt?

Tôi nghĩ tôi ở giữa showbiz! Tôi không muốn ai gọi tôi là nghệ sĩ dù học chính quy, tốt nghiệp khoa diễn viên và khoa đạo diễn của Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh. Chỉ gọi tôi là đạo diễn Nguyễn Công Vượng khi tôi sản xuất chương trình hoặc Mr. Vượng Râu khi tôi diễn hài là được. Tôi nói ở giữa là có lý do. Tôi không phải quỵ luỵ cầu cạnh ai, tôi lại càng không phải sợ ai. Tôi cứ thẳng thắn, tuồn tuột cho dễ, ai ngại thì né, ai hợp thì gần. Nhân tiện đây tôi cũng nói luôn, những kịch bản bi hài kịch của tôi cũng mong khán giả đừng khoác đó là hài Bắc mà đó là hài Vượng Râu. Đơn giản thế thôi! Vượng Râu học cả hải ngoại cả Nam cả Bắc nên gọi là hài giữa (cười).

- Có nên gọi những diễn viên hài là những người đang chơi dao không?

Thật ra làm nghề gì khó cũng như chơi dao, chỉ có điều ai tinh quái và luyện được thủ pháp tốt thì con dao lại trở thành dụng cụ gọt cảm xúc kỹ thuật thật lợi hại và hiệu quả. Còn ai vụng về sẽ đứt tay.

- Tên tuổi làng hài nào hiện nay mà anh thấy đáng xem nhất?

Hai năm nay ít chương trình nên tôi không rõ nhưng có lẽ trong mắt tôi Bảo Chung, Trấn Thành là nghệ sĩ hài đáng xem nhất bởi họ luôn luôn sáng tạo và luôn yêu nghề, nghiêm túc. Họ được khán giả công nhận khác với nhiều nghệ sĩ xuất hiện mãi nhưng khán giả chỉ quen mặt chứ không công nhận họ là nghệ sĩ hài.

- Ở thời điểm hiện tại, nhìn lại anh cảm nhận thế nào về hai chữ "thành công"?

Có thể với khán giả và nhiều đồng nghiệp hay bạn bè đều nói tôi thành công nhưng với tôi thành công đang ở phía trước. Khi nào tôi cảm thấy mệt và muốn dừng khi ấy tôi xin nhận hai chữ thành công. Còn hiện tại tôi vẫn đam mê dù mệt đó. Có những chương trình của Nụ Cười Vàng tôi thức liền 10 ngày và mỗi ngày ngủ 2,3 tiếng. Nguồn năng lượng làm việc của tôi vẫn còn dồi dào nên giờ tôi vẫn như người mới vào nghề. Cứ sống đủ với nghề là tôi vô tư, đôi lúc lại hơi quá tay chi tiêu cho cho sản xuất nhưng như thế cũng là tôi tính việc trồng cây cho mai sau mình thu lại quả ngọt.

Trích đoạn trong phim hài "Keo kiệt thiệt thân":

Tình Lê 

Vượng Râu mời NSND Thanh Ngoan đóng phim hài

Đạo diễn Nguyễn Công Vượng vừa cho ra mắt phim hài Tết Keo kiệt thiệt thân với sự tham gia của NSND Thanh Ngoan, NSND Trần Nhượng, NSƯT Văn Lục, nghệ sĩ Hiệp Vịt, Lệ Mỹ...

Nhìn bức tranh thấy ngay ngày đó sông Hồng ăn sát vào bờ đê phía nội thành, thuyền buôn lớn cặp mạn mép đê, rồi bốc dỡ sản vật qua đê lên các phố liền đấy, là các phố Hàng Tre, Hàng Gạo, Hàng Chĩnh, Hàng Mắm, chợ Đồng Xuân... Các bãi ven sông lúc này nhỏ và ít người ở. Nhà cửa ở bãi lúc ấy cũng đơn giản, chỉ tranh tre nứa lá.

Người Hà Nội xưa còn gọi sông Hồng là sông Cái. "Cái" là một từ cổ chỉ người mẹ, đồng thời cũng chỉ sự to lớn mênh mang. Người Mẹ ấy nhiều khi nổi giận, thì những người con hai bên bờ chỉ biết chịu trận, chờ cơn thịnh nộ qua đi.

Ai một đời người sống ở Hà Nội cũng vài lần chứng kiến nước sông Hồng lên to như thế nào. Bà ngoại tôi kể khi bà còn con gái, có năm nước sông lên to, bà lên đê xem, lấy chân té được cả nước sông.

Một trong những trận lụt đi vào lịch sử là trận lụt tháng 8 năm 1945. Khi đó mưa liên tiếp, vỡ đê gần như tất cả sông ở miền Bắc. Tổng cộng có 52 chỗ vỡ đê, gây ngập lụt 11 tỉnh, không kể các tỉnh trung du và miền núi. Ở Hà Nội nước sông Hồng lên tới độ cao 12,68 m.

Qua nhiều trận lụt lớn, nước sông Hồng mấp mé mặt đê, nhưng chưa bao giờ vỡ đê vào Hà Nội, mà toàn vỡ đê trên phía thượng nguồn như Sơn Tây, Phú Thọ... hoặc phía hạ nguồn như Thanh Trì, Hưng Yên... Có thể do đoạn đê nội thành Hà Nội là đê trọng yếu bậc nhất của quốc gia nên được bao đời nay tu bổ.

Nhưng có lần đê Hà Nội suýt vỡ. Đấy là trận lụt năm 1971. Sau này các nhà khí tượng thế giới đánh giá đó là một trong những thiên tai lớn nhất của thế kỷ 20 và là trận lụt lớn nhất trong 250 năm qua ở miền Bắc.

Lúc đó mưa liên miên, nước sông Hồng liên tục dâng lên. Người trong phố chốc chốc lại chạy ra đê xem nước lên tới đâu, rồi về kể nước ngập lút toàn bộ bãi Phúc Xá, mặt sông mênh mông cuồn cuộn xa tít tận bên Gia Lâm. Nước sông mấp mé mặt cầu Long Biên, nhà nước phải cho đoàn tầu chở toàn đá hộc lên đỗ trên cầu để giữ cho cầu không bị trôi mất.

Tôi lúc này đã lớn cũng muốn lên đê xem nhưng mẹ tôi cấm tiệt, lên đấy nhỡ rơi xuống sông thì làm sao. Người lớn rầu rĩ lo lắng, bảo, nếu vỡ đê thì trong phố nhà ba tầng cũng ngập lút. Có lúc trong phố nhớn nhác vì có tin "Vỡ đê rồi, vỡ đê chỗ phố Chợ Gạo rồi". Cơn hoảng loạn truyền dọc các phố như một con sóng. Một lúc sau mới rõ là không phải vỡ đê, mà là nước tràn qua mặt đê, đã được hộ đê đắp bao cát chặn lại rồi.

Mấy ngày sau có "phân lũ" phía trên Hà Nội nên nước rút dần. Hà Nội an toàn, nhưng cả một vùng Hà Tây cũ tan hoang vì lụt.

Sau này lớn lên, tôi có một số năm đi dạy học ở bãi Phúc Xá, thấy hàng năm nước cũng lên, nhưng chỉ xâm xấp đường đi ngoài bãi. Năm nào cao nhất thì ngập lưng tường, thầy trò tôi lại mất mấy ngày dọn dẹp phù sa đỏ bám trên bàn ghế. Không bao giờ thấy nước lên to như hồi năm 1971.

Từ những năm 1990 nước sông không lên nữa, có thể do các hồ thủy điện phía thượng nguồn bắt đầu phát huy tác dụng tích nước ngăn lũ. Từ ngày nước sông không lên nữa tự nhiên đất bãi Phúc Xá, bãi An Dương trở nên đắt giá. Từ chỉ là mảnh đất ở tạm bợ, năm nào cũng chạy lũ lụt, giờ thành đất của quận trung tâm. Nhà kiên cố xây cao tầng ken dày đặc. Nhìn từ ảnh chụp trên cao, các khối nhà cao tầng chen chúc từ bờ đê ra đến tận mép sông. Lòng sông Hồng về đến đoạn nội thành này thì bị thít chặt bởi khối nhà cao tầng. Không còn chỗ cho thoát lũ nữa.

Giờ đã thành một lỡ làng của quy hoạch. Theo pháp lệnh đê điều, ai cũng biết là bên ngoài đê không được xây dựng công trình kiên cố. Để mọc lên cả mấy phường cùng hàng nghìn ngôi nhà cao tầng thời gian không phải một sớm một chiều mà xong được. Biết quy trách nhiệm cho ai bây giờ. Chỉ biết là sức hấp dẫn của khu vực trung tâm đã góp phần quyết định. Còn dịch lên phía trên một chút, như Tứ Liên, Phú Thượng, bãi sông Hồng vẫn là đất thoát lũ, là vườn đào vườn quất của Thủ đô.

Các công trình trị thủy sông Hồng, các hồ chứa thủy điện phía thượng nguồn mấy chục năm nay đã cắt lũ sông Hồng. Những trận lũ lớn như chỉ còn trong ký ức. Thậm chí gần đây người ta còn lo lòng sông Hồng tụt sâu quá, sông Hồng không còn dòng chảy.

Nhưng trận siêu bão Yagi mới đây đã làm mưa lớn trên thượng nguồn, gây nên lũ lụt từ các tỉnh phía trên. Lũ đang lan dần về xuôi. Mấy chục năm qua, bây giờ Hà Nội mới chứng kiến sông Hồng cuồn cuộn đỏ nặng phù sa. Và chúng ta mới chợt thấy con người thật nhỏ bé trước thiên nhiên. Mẹ sông Hồng còn nhiều bí ẩn mà đàn con chưa hiểu hết.

Hà Nội, theo đúng tên, là thành phố ở trong sông. Ông cha ta đã xây dựng một thành phố mở lòng ra với con sông. Hà Nội dựa vào con sông mà phát triển thành trung tâm giao lưu của cả vùng châu thổ. Con cháu nay lại quay lưng với dòng sông, lấn chiếm tranh chấp với sông từng mét đất.

Tôi mong ngày nào đó có được quy hoạch sông Hồng phù hợp với tự nhiên, để cho Hà Nội xứng danh là thành phố ở trong sông, lại trên bến dưới thuyền nhộn nhịp như bức tranh nổi tiếng xưa đã mô tả.

Quan Thế Dân