Cận cảnh mẫu coupe hai cửa Infiniti Q60 tại triển lãm Ô tô Quốc tế 2016

Trao đổi với VietNamNetsáng 2/12, Tiến sĩ Trần Ngọc Quế, Giám đốc Trung tâm Máu quốc gia, Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương, cho hay không chỉ Việt Nam mà trên thế giới, hoạt động hiến máu để bền vững và an toàn phải dựa trên lực lượng hiến máu tình nguyện, nhắc lại và thường xuyên. 

"Hiến máu tình nguyện ở đây là tinh thần thiện nguyện, còn máu đạt chuẩn đến tay người bệnh đòi hỏi nhiều chi phí từ khâu tổ chức, vận động, vật tư tiêu hao, xét nghiệm sàng lọc để đảm bảo an toàn, điều chế, tách chiết các thành phần máu, bảo quản lưu trữ và cung cấp máu", ông Quế nói tạiNgày hội hiến máu "Trái tim tình nguyện" lần thứ XV - năm 2023. 

Vật tư y tế tiêu hao trong hiến máu thường có bông băng, gòn, gạc, dung dịch sát khuẩn, vật tư y tế cho việc lấy máu; túi nhựa dẻo có chất chống đông để chứa máu... Thực tế, nhiều bệnh viện ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long (như Cần Thơ, Cà Mau...) thiếu máu phục vụ điều trị do bệnh viện không còn túi lấy máu, cạn hóa chất vật tư dùng cho xét nghiệm máu (nguyên nhân do chậm đấu thầu thuốc và hóa chất vật tư tiêu hao).

Theo ông Quế, trừ một số quốc gia miễn phí cho dịch vụ y tế, với các nước khác, dù người dân hiến máu tình nguyện, miễn phí nhưng người bệnh khi sử dụng máu điều trị thì phải chi trả.

Theo quy định, người hiến máu tình nguyện có giấy chứng nhận nếu phải truyền máu tại các cơ sở y tế công lập sẽ được bồi hoàn miễn phí lượng máu bằng số lượng máu đã hiến. Nhiều người băn khoăn liệu người nhà như cha mẹ, vợ/chồng, con cái, anh chị em ruột có được quyền "hưởng thay suất" máu của người thân đã hiến? Tiến sĩ Quế cho hay đối tượng này vẫn phải chi trả như các bệnh nhân khác "bởi không có nguồn kinh phí và lượng máu nào đáp ứng được". 

“Chúng tôi đang đề xuất xây dựng quỹ để hỗ trợ máu miễn phí cho các bệnh nhân nghèo, khó khăn, những người không đủ khả năng chi trả chi phí cho nhu cầu máu điều trị”, ông Quế nói với VietNamNet.

Ngày hội hiến máu “Trái tim tình nguyện” hưởng ứng Ngày Quốc tế tình nguyện 5/12 được Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương phối hợp với Hội Thanh niên vận động hiến máu Hà Nội tổ chức, đặt mục tiêu tiếp nhận khoảng 3.000 đơn vị máu, góp phần cùng chuẩn bị lượng máu dự trữ cho dịp cuối năm và Tết dương lịch.

Ông Quế cho biết trong 3 tháng tới (từ tháng 12/2023 tới tháng 2/2024), bệnh viện này cần khoảng 110.000 đơn vị máu và 12.000 đơn vị tiểu cầu gạn tách để đáp ứng nhu cầu cấp cứu và điều trị của 182 cơ sở y tế tại 31 tỉnh/thành phố. 

Nhiều người thích ăn gỏi hải sản hơn bởi độ tươi "nguyên chất", không có cảm giác ngán như các món ăn được nấu chín. Tuy nhiên, các chuyên gia y tế cho biết dù cẩn trọng đến mấy, việc ăn gỏi hải sản, ăn thịt chưa nấu chín cũng khó tránh được nguy cơ nhiễm các loại vi khuẩn, ký sinh trùng giun, sán…  

Khi ăn các món không bảo đảm vệ sinh, nhẹ thì đau bụng, tiêu chảy, nếu nặng phải nhập viện điều trị, thậm chí đe dọa tính mạng. 

PGS.TS Đỗ Duy Cường khuyến cáo, người dân cần thực hiện ăn chín uống sôi, không ăn các loại cá, ốc, các loại rau sống, rau thủy sinh chưa nấu chín…; Thực hiện rửa tay vệ sinh sạch sẽ trước khi ăn, uống thuốc tẩy giun sán định kỳ.

Nếu nghi ngờ nhiễm bệnh, phải đến các cơ sở khám chữa bệnh để được khám, xét nghiệm, chẩn đoán và điều trị kịp thời. Ngoài ra, các bác sĩ tuyến cơ sở cũng cần phải được tập huấn, lưu ý bệnh sử, tiền sử và làm thêm các xét nghiệm khẳng định sán để chẩn đoán và sử dụng thuốc theo đúng phác đồ điều trị của Bộ Y tế.

Hoàng Linh

Mới nhất, bác sĩ Phương tiếp nhận nữ bệnh nhân là học sinh 15 tuổi ở Hà Nội được mẹ đưa đến. Nữ sinh cho biết em đã có thời gian dài quan hệ tình dục với bạn trai cùng trường. Mấy tháng trước, em phát hiện vùng kín có dấu hiệu bất thường nhưng không đi khám, mãi tới khi ra nhiều khí hư, dịch, sờ thấy các sẩn, mới đi viện.

Khám lâm sàng, bác sĩ Phương phát hiện bệnh nhân có nhiều tổn thương sùi mào gà, tư vấn điều trị laser đốt sùi mào gà và khám lại thường xuyên. Ngoài việc tình dục an toàn, thầy thuốc khuyến khích bạn trai của nữ sinh đến khám.

Theo bác sĩ Phương, tại Mỹ, cơ quan CDC thống kê năm 2021 có khoảng 10 triệu ca mắc mới bệnh lây truyền qua đường tình dục thuộc lứa tuổi 15-24. 

Mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục khi ở độ tuổi thanh thiếu niên khiến nhóm đối tượng này dễ mặc cảm. Bởi nếu không may như bị lộ thông tin có thể gây ra sự kì thị, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý vốn chưa vững vàng của bệnh nhân. 

"Hơn nữa, những người bệnh này thường thiếu kiến thức, dẫn tới khám phát hiện và điều trị muộn, trở thành nguồn lây cho cộng đồng", bác sĩ Phương nhấn mạnh. Với bản thân người bệnh, khi mắc các bệnh xã hội kéo dài nhưng không được điều trị sẽ làm tăng nguy cơ vô sinh và các di chứng của bệnh.

Trẻ nhỏ cũng là đối tượng có thể mắc các bệnh lý xã hội, tuy nhiên không phổ biến. Theo bác sĩ Phương, bệnh viện vẫn gặp những trường hợp các bà mẹ mang thai không được sàng lọc những bệnh lây truyền qua đường tình dục như viêm gan B, giang mai, lậu… dẫn tới trẻ sinh ra bị nhiễm bệnh.

"Có những trẻ chỉ 1-3 tuổi đã mắc sùi mào gà qua sinh hoạt chung hàng ngày. Hầu như các trường hợp này là do người chăm sóc trẻ như bố mẹ, người giúp việc, không phát hiện ra bệnh của bản thân, để trẻ tiếp xúc trực tiếp tổn thương, hay khi vừa vệ sinh cho mình rồi lại vệ sinh cho trẻ", bác sĩ Phương nói. Trẻ cũng có thể bị lây qua dụng cụ thiết bị y tế không được sát khuẩn.

Vị chuyên gia cũng cho hay, nhiều bệnh nhân đến khám, khi nghe kết quả chẩn đoán mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục liền cho rằng do đi khách sạn, dùng chung khăn tắm, bồn tắm, nhưng điều này không đúng, rất hiếm xảy ra. Virus, vi khuẩn gây bệnh có thể sống ngoài môi trường trong thời gian rất ngắn, chủ yếu là ký sinh ở cơ thể con người. 

Tại Hội nghị Da liễu toàn quốc thường niên 2023 kết hợp Hội nghị Nghiên cứu Da liễu Việt Nam lần thứ 1 do Bệnh viện Da liễu Trung ương tổ chức tại Lâm Đồng từ 23-25/11, bệnh lây truyền qua đường tình dục là một trong 14 chuyên đề khoa học được tổ chức báo cáo thành phiên.

PGS.TS Lê Hữu Doanh, Giám đốc Bệnh viện, cho biết hội nghị thu hút 100 báo cáo chuyên môn trải rộng với nhiều chuyên đề chuyên sâu như mày đay, bạch biến, rụng tóc, vảy nến, trứng cá, các bệnh lý tự miễn, rối loạn miễn dịch, ung thư da, bệnh phong. Trong đó, có 15 báo cáo báo quốc tế của các chuyên gia da liễu uy tín đến từ Nhật Bản, Pháp, Đan Mạch, Thụy Điển, Ý, Singapore, Malaysia và Ấn Độ. 

Bác sĩ Nguyễn Tuấn Lâm cũng cho biết người sử dụng các sản phẩm này cũng có nhiều nguy cơ bệnh mãn tính giống như thuốc lá thông thường. Cụ thể: Hô hấp (suy giảm chức năng phổi do tắc nghẽn); Tim mạch (rối loạn chức năng mạch máu, cơ xơ cứng mạch máu, huyết khối, xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, bệnh động mạch vành, tăng huyết áp và đột quỵ); Ung thư (tổn thương DNA gây tăng nguy cơ ung thư, tăng kháng hóa trị liệu.
Bệnh về răng miệng: bệnh viêm lợi, sâu răng, mất xương quanh răng, tổn thương niêm mạc miệng, tăng nguy cơ nhiễm trùng miệng); Bệnh tiêu hóa (đau vùng thượng vị, buồn nôn và nôn, tiêu chảy và xuất huyết tiêu hoá, viêm loét đại tràng).

Đặc biệt, Nicotine có trong các sản phẩm này còn làm ảnh hưởng xấu tới  sức khoẻ người dùng. Điển hình là gây hại đến sự phát triển não trẻ em và vị thành niên. Nicotine có thể đi qua nhau thai dẫn đến nhiều hậu quả bất lợi, bao gồm hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh, giảm thính lực và béo phì. Sử dụng nicotine ở tuổi thiếu niên gây hại cho các phần của não kiểm soát sự chú ý, học tập, tâm trạng. Chất này còn thay đổi làm ảnh hưởng xấu tới quá trình các khớp thần kinh (Synapse) được hình thành. Các khớp nối này cần thiết cho bộ nhớ của não. Sử dụng nicotine ở tuổi vị thành niên cũng có thể làm tăng nguy cơ nghiện các chất gây nghiện khác trong tương lai.

Theo bác sĩ Lâm, việc quản lý các loại thuốc lá mới đặt ra nhiều thách thức. Đó là do các sản phẩm này có thể lách luật dựa vào kỹ hở của định nghĩa sản phẩm hoặc sử dụng nicotine tổng hợp để tránh bị quản lý.

Ngoài ra, việc quản lý khó khăn còn do sự đa dạng quá mức của sản phẩm. Ví dụ, Cục Quản lý Dược phẩm và Thực phẩm Mỹ (FDA) nhận hồ sơ đăng của hàng triệu đăng ký sản phẩm thuốc lá mới (hơn 6,5 triệu loại sản phẩm tính đến 2020) từ hơn 500 công ty. Cơ quan này đã từ chối hơn 5 triệu sản phẩm. Đặc biệt, các loại hương vị khác nhau được dùng trong những sản phẩm thuốc lá thế hệ mới có nhiều nguy cơ sức khỏe còn chưa được biết đến.

Trước thực trạng trên, WHO khuyến cáo các sản phẩm thuốc lá mới rất độc hại, cả tác hại lâu dài và ngay trước mắt. Nếu không được ngăn chặn hiệu quả, sẽ có nguy cơ cao tạo ra một thế hệ trẻ nghiện Nicotine và nhấn chìm những kết quả của phong trào phòng chống tác hại thuốc lá trong nhưng năm gần đây tại Việt Nam.

Hiện tại, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới không được phép nhập khẩu, quảng cáo và bán ở Việt Nam. Tuy nhiên, các sản phẩm lậu được bán khá tràn lan và việc thực thi rất yếu. Việc duy trì tình trạng như hiện nay sẽ tới tình trạng sử dụng tiếp tục tăng nhanh trong giới trẻ.

Cơ quan này cũng khuyến nghị Quốc hội cần ban hành Nghị quyết cấm nhập khẩu, sản xuất, phân phối và bán các sản phẩm nicotine, hệ thống phân phối điện tử không chứa Nicotine và các sản phẩm thuốc lá nung nóng, cũng như cấm quảng cáo và khuyến mãi các sản phẩm này ở Việt Nam. Đồng thời quy định rõ trách nhiệm thực thi và chế tài. Về lâu dài, cần chuyển và hoàn thiện tiếp các qui định cấm từ nghị quyết vào trong luật sửa đổi Luật Phòng chống tác hại của Thuốc lá.

Lan Anh