Cặp đôi thậm chí đã lên kế hoạch kết hôn nhưng mọi chuyện đổ bể sau một cuộc cãi vã nảy lửa do chuyện say xỉn của cô Trần. 

Anh Mễ không hài lòng về thói quen uống rượu của bạn gái. "Những người nghiện rượu uống 3 lần/ngày nhưng cô ấy thì ngày nào cũng uống không ngừng", anh Mễ cho hay.

Sau đó họ phải nhờ cảnh sát can thiệp. Khi được gọi đến để xử lý vụ việc, cảnh sát không thể tìm được thông tin cá nhân của cô Trần trong cơ sở dữ liệu. 

Sau đó, cô Trần buộc phải thú nhận tên mình đang sử dụng chỉ là nghệ danh. Lúc này, anh Mễ mới phát hiện mình bị lừa bởi 3 giấy tờ sở hữu tài sản mà cô Trần từng đưa cho anh xem. Những giấy tờ đó đều đứng tên giả của cô. 

Dưới sự thẩm vấn của bạn trai và cảnh sát, cô Trần thừa nhận mình họ Lưu, 31 tuổi chứ không phải 22 tuổi như nói ban đầu. 

Lưu cho biết cô đã ly hôn, hiện có một cô con gái đang sống cùng chồng cũ của cô. 

Người phụ nữ này cũng cho hay, sau khi yêu anh Mễ, biết bạn gái cũ của anh giàu có nên cô đã có ý định làm giấy tờ sở hữu tài sản giả để chứng minh cho bạn trai mình giàu có hơn. 

"Tôi muốn cho anh ấy thấy rằng tôi giàu có hơn bạn gái cũ của anh ấy. Như vậy anh ấy sẽ coi trọng tôi hơn", cô Lưu nói. 

Lưu cũng khẳng định cô làm mọi thứ vì tình yêu và không hề biết mình vi phạm pháp luật. Hiện cô bị tạm giam với tội danh làm giả tài liệu của cơ quan nhà nước. 

"Mặc dù động cơ của cô Lưu không gây thiệt hại về tiền cho người khác nhưng cô ấy vẫn vi phạm pháp luật khi làm giả các giấy tờ", vị cảnh sát địa phương cho hay.

Tú Linh (Theo SCMP)

Năm 2019, người phụ nữ này nhận mình họ Trần và mới 22 tuổi để hẹn hò với người đàn ông họ Mễ (33 tuổi) khi đang làm việc tại một hộp đêm thuộc tỉnh Giang Tô (Trung Quốc).

Khi bắt đầu hẹn hò, cô Trần lấy 3 giấy tờ chứng nhận sở hữu tài sản đứng tên mình cho anh Mễ xem.

"Tôi thấy cô ấy là một người có nhân cách tốt, xuất thân từ gia đình khá giả. Cô ấy không giống những người phụ nữ giàu có khác vì không lãng phí tiền bạc", anh Mễ nói.

Cặp đôi thậm chí đã lên kế hoạch kết hôn nhưng mọi chuyện đổ bể sau một cuộc cãi vã nảy lửa do chuyện say xỉn của cô Trần. 

Anh Mễ không hài lòng về thói quen uống rượu của bạn gái. "Những người nghiện rượu uống 3 lần/ngày nhưng cô ấy thì ngày nào cũng uống không ngừng", anh Mễ cho hay.

Sau đó họ phải nhờ cảnh sát can thiệp. Khi được gọi đến để xử lý vụ việc, cảnh sát không thể tìm được thông tin cá nhân của cô Trần trong cơ sở dữ liệu. 

Sau đó, cô Trần buộc phải thú nhận tên mình đang sử dụng chỉ là nghệ danh. Lúc này, anh Mễ mới phát hiện mình bị lừa bởi 3 giấy tờ sở hữu tài sản mà cô Trần từng đưa cho anh xem. Những giấy tờ đó đều đứng tên giả của cô. 

Dưới sự thẩm vấn của bạn trai và cảnh sát, cô Trần thừa nhận mình họ Lưu, 31 tuổi chứ không phải 22 tuổi như nói ban đầu. 

Lưu cho biết cô đã ly hôn, hiện có một cô con gái đang sống cùng chồng cũ của cô. 

Người phụ nữ này cũng cho hay, sau khi yêu anh Mễ, biết bạn gái cũ của anh giàu có nên cô đã có ý định làm giấy tờ sở hữu tài sản giả để chứng minh cho bạn trai mình giàu có hơn. 

"Tôi muốn cho anh ấy thấy rằng tôi giàu có hơn bạn gái cũ của anh ấy. Như vậy anh ấy sẽ coi trọng tôi hơn", cô Lưu nói. 

Lưu cũng khẳng định cô làm mọi thứ vì tình yêu và không hề biết mình vi phạm pháp luật. Hiện cô bị tạm giam với tội danh làm giả tài liệu của cơ quan nhà nước. 

"Mặc dù động cơ của cô Lưu không gây thiệt hại về tiền cho người khác nhưng cô ấy vẫn vi phạm pháp luật khi làm giả các giấy tờ", vị cảnh sát địa phương cho hay.

Tú Linh (Theo SCMP)

 “Cuồng mèo”

Nguyễn Hồng Nhân (SN 1991, quận 7, TP.HCM) tự nhận mình là người cuồng mèo. Bởi, anh “yêu loài thú cưng này bằng tình yêu cuồng dại, bất chấp”. Tuy vậy, trước đây Nhân vốn không thích mèo.

Khi còn là một cậu bé, Nhân chỉ thích những chú cún con. Thế nhưng, sau thời gian đi nghĩa vụ quân sự, nam thanh niên có sự thay đổi đột ngột. Anh chuyển sang yêu mèo, tìm mọi cách cứu hộ, chăm sóc thú cưng được người nuôi gọi bằng cụm từ “hoàng thượng”.

Nhân chia sẻ: “Trong lúc hành quân cùng đơn vị, dọc đường, tôi thấy nhiều con mèo bị chủ bỏ rơi”.

“Thấy chúng ốm yếu, đáng thương, tôi mang về chăm sóc, nuôi nấng. Trong số này có cả những con mèo đang mang thai. Tôi nuôi và đỡ đẻ cho chúng. Sau đó, tôi lại mớm sữa, cho mèo con ăn dặm… nhìn chúng lớn từng ngày. Cứ thế, tôi có tình cảm đặc biệt với loài mèo”, anh nói thêm.

Năm 2016, Nhân xuất ngũ và mang theo tình yêu thương loài mèo trở về nhà. Anh thường rong ruổi trên các tuyến đường để tìm kiếm, cứu hộ những con mèo hoang, bị chủ vứt bỏ.

Nam thanh niên đem chúng về những cái kho chưa được sử dụng gần nhà nuôi nấng, chăm sóc. Khi vật nuôi ổn định sức khỏe, Nhân tìm kiếm cho chúng chủ nhân mới.

Tuy vậy, công việc đầy nhân văn này của Nhân không được sự ủng hộ của gia đình. Sau khi đi nghĩa vụ về, Nhân tiếp tục đi làm với mức lương khiêm tốn. Mức lương này khiến anh gặp không ít khó khăn trong việc cứu hộ, chăm sóc mèo hoang.

Thấy con trai nhịn ăn nhịn uống để dành tiền chăm mèo hoang, cha mẹ Nhân không đành lòng. Nhân kể: “Có lần ba tôi hỏi: “Con làm như vậy có cảm thấy hạnh phúc không?”. Tôi trả lời: “Con thấy rất hạnh phúc””.

“Nghe vậy, ba tôi nói: “Con nhịn ăn nhịn uống để làm như vậy là nô lệ của hạnh phúc chứ không phải hạnh phúc thực sự. Con nên tập trung làm việc, kiếm tiền. Khi nào ổn định cuộc sống, có tiền rồi hãy làm việc thiện cũng chưa muộn””, nam thanh niên kể thêm.

Nhân không đồng tình với quan điểm của ba. Anh vẫn tiếp tục công việc của mình cho đến khi những nhà kho trống bị thu hồi để sử dụng vào mục đích khác. Lúc này, Nhân mới nhận thấy rằng cứu hộ mèo hoang theo kiểu tự phát như vậy sẽ không đem lại kết quả, không có sức lan tỏa.

Dựng “nhà trẻ”, đỡ đẻ cho mèo hoang

Nam thanh niên quyết định tìm kiếm, quy tụ những người cùng niềm đam mê cứu hộ, chăm sóc mèo hoang. Anh thành lập, xây dựng, phát triển hội Cuồng Mèo Cat Fanciers Club lớn mạnh. Nơi đây tập trung những người yêu mèo, sẵn sàng cứu hộ, chăm sóc loài thú cưng đáng yêu này.

“Khi hội thành lập, chúng tôi có quỹ để thực hiện, duy trì hoạt động mua thức ăn, thuốc men, vật dụng cần thiết cho việc cứu hộ, chăm sóc mèo hoang. Chúng tôi cũng đem các vật dụng này đến phát, tặng cho các trạm cứu hộ mèo”, Nhân chia sẻ.

Những lần đi cứu hộ, chăm sóc mèo khiến Nhân thêm hiểu rõ và yêu hơn loài vật nuôi thân thuộc với con người này. Thế nên khi nhận thấy nhiều “hoàng thượng” thiếu sân chơi, thậm chí bị chủ xích, nhốt trong lồng, cũi, Nhân rất xót xa.

Anh quyết định cải tạo, dành hẳn một phần ngôi nhà của mình để làm “nhà trẻ” cho mèo. Tại đây, những chú mèo được vui chơi, chăm sóc một cách bài bản, tự nhiên nhất.

“Nhà trẻ” cũng sẽ huấn luyện mèo biết đi vệ sinh đúng chỗ, rèn luyện thể chất, thay đổi tính tình, thậm chí “điều trị” bệnh sợ độ cao… Đặc biệt, Nhân còn sáng tạo, huấn luyện mèo có thể ngồi trên yên xe máy, theo chủ đi dạo phố, đi phượt… đặc tính gần như chỉ thấy ở loài chó.

Nam thanh niên chia sẻ: “Tôi dựng nhà trẻ cho mèo với mục đích hỗ trợ những người yêu mèo, thích nuôi mèo. Thông qua nhà trẻ, tôi muốn mọi người có thêm kiến thức về loài mèo, thêm yêu loài vật nuôi này và giúp chúng được tận hưởng cuộc sống của mình một cách tự nhiên nhất”.

Tại đây, Nhân cũng nhận luôn công việc đỡ đẻ cho các “hoàng thượng”. Để làm việc này, Nhân mày mò nghiên cứu, tích lũy kinh nghiệm từ các bác sĩ thú y trong các trạm cứu hộ động vật.

Sau này, khi nhận thấy cần phải có chuyên môn để có thể chăm sóc tốt nhất cho loài thú cưng anh yêu thích, Nhân quyết định học và đã tốt nghiệp ngành thú y.

Dành tình cảm rất lớn cho loài mèo, nam thanh niên luôn muốn chúng có cuộc sống tốt nhất. Mỗi ngày, anh vùi mình trong công việc chăm sóc những thú cưng này. Ngoài việc cho ăn, dọn vệ sinh, Nhân còn sáng chế, thiết kế các mô hình, đồ chơi cho mèo.

Hiện nay, ngoài là Hội trưởng Hội Cuồng Mèo Cat Fanciers Club, Nhân còn là Phó Chủ tịch Hội VietNam Feline Club. Đây là tổ chức con của WCF world cat federation (Liên Đoàn Mèo Thế Giới). Thế nên, Nhân liên tục tổ chức, đưa loài thú cưng này đi tham gia các sự kiện trong nước, quốc tế.

Anh nói: “Tôi thấy người Việt Nam đa số yêu chó hơn mèo nên chúng thường bị bỏ rơi nhiều hơn. Vì vậy, tôi thấy mèo rất đáng thương. Tôi cố gắng cứu hộ, thay đổi nhận thức của mọi người về loài vật nuôi đáng yêu, gần gũi này”.

“Sau những lần đi cứu hộ mèo, hỗ trợ các trạm cứu hộ miễn phí, tôi tổ chức các sự kiện cho mèo. Tới đây, tôi sẽ đại diện Việt Nam tham dự cuộc thi mèo ở Đông Nam Á. Tiếp đó, tôi sẽ tổ chức cuộc thi mèo, lễ hội mèo đầu tiên và lớn nhất Việt Nam”, nam thanh niên chia sẻ thêm.

Bỏ việc, cùng đi khắp thế giới sau vài lần gặp gỡ

 “Cuồng mèo”

Nguyễn Hồng Nhân (SN 1991, quận 7, TP.HCM) tự nhận mình là người cuồng mèo. Bởi, anh “yêu loài thú cưng này bằng tình yêu cuồng dại, bất chấp”. Tuy vậy, trước đây Nhân vốn không thích mèo.

Khi còn là một cậu bé, Nhân chỉ thích những chú cún con. Thế nhưng, sau thời gian đi nghĩa vụ quân sự, nam thanh niên có sự thay đổi đột ngột. Anh chuyển sang yêu mèo, tìm mọi cách cứu hộ, chăm sóc thú cưng được người nuôi gọi bằng cụm từ “hoàng thượng”.

Nhân chia sẻ: “Trong lúc hành quân cùng đơn vị, dọc đường, tôi thấy nhiều con mèo bị chủ bỏ rơi”.

“Thấy chúng ốm yếu, đáng thương, tôi mang về chăm sóc, nuôi nấng. Trong số này có cả những con mèo đang mang thai. Tôi nuôi và đỡ đẻ cho chúng. Sau đó, tôi lại mớm sữa, cho mèo con ăn dặm… nhìn chúng lớn từng ngày. Cứ thế, tôi có tình cảm đặc biệt với loài mèo”, anh nói thêm.

Năm 2016, Nhân xuất ngũ và mang theo tình yêu thương loài mèo trở về nhà. Anh thường rong ruổi trên các tuyến đường để tìm kiếm, cứu hộ những con mèo hoang, bị chủ vứt bỏ.

Nam thanh niên đem chúng về những cái kho chưa được sử dụng gần nhà nuôi nấng, chăm sóc. Khi vật nuôi ổn định sức khỏe, Nhân tìm kiếm cho chúng chủ nhân mới.

Tuy vậy, công việc đầy nhân văn này của Nhân không được sự ủng hộ của gia đình. Sau khi đi nghĩa vụ về, Nhân tiếp tục đi làm với mức lương khiêm tốn. Mức lương này khiến anh gặp không ít khó khăn trong việc cứu hộ, chăm sóc mèo hoang.

Thấy con trai nhịn ăn nhịn uống để dành tiền chăm mèo hoang, cha mẹ Nhân không đành lòng. Nhân kể: “Có lần ba tôi hỏi: “Con làm như vậy có cảm thấy hạnh phúc không?”. Tôi trả lời: “Con thấy rất hạnh phúc””.

“Nghe vậy, ba tôi nói: “Con nhịn ăn nhịn uống để làm như vậy là nô lệ của hạnh phúc chứ không phải hạnh phúc thực sự. Con nên tập trung làm việc, kiếm tiền. Khi nào ổn định cuộc sống, có tiền rồi hãy làm việc thiện cũng chưa muộn””, nam thanh niên kể thêm.

Nhân không đồng tình với quan điểm của ba. Anh vẫn tiếp tục công việc của mình cho đến khi những nhà kho trống bị thu hồi để sử dụng vào mục đích khác. Lúc này, Nhân mới nhận thấy rằng cứu hộ mèo hoang theo kiểu tự phát như vậy sẽ không đem lại kết quả, không có sức lan tỏa.

Dựng “nhà trẻ”, đỡ đẻ cho mèo hoang

Nam thanh niên quyết định tìm kiếm, quy tụ những người cùng niềm đam mê cứu hộ, chăm sóc mèo hoang. Anh thành lập, xây dựng, phát triển hội Cuồng Mèo Cat Fanciers Club lớn mạnh. Nơi đây tập trung những người yêu mèo, sẵn sàng cứu hộ, chăm sóc loài thú cưng đáng yêu này.

“Khi hội thành lập, chúng tôi có quỹ để thực hiện, duy trì hoạt động mua thức ăn, thuốc men, vật dụng cần thiết cho việc cứu hộ, chăm sóc mèo hoang. Chúng tôi cũng đem các vật dụng này đến phát, tặng cho các trạm cứu hộ mèo”, Nhân chia sẻ.

Những lần đi cứu hộ, chăm sóc mèo khiến Nhân thêm hiểu rõ và yêu hơn loài vật nuôi thân thuộc với con người này. Thế nên khi nhận thấy nhiều “hoàng thượng” thiếu sân chơi, thậm chí bị chủ xích, nhốt trong lồng, cũi, Nhân rất xót xa.

Anh quyết định cải tạo, dành hẳn một phần ngôi nhà của mình để làm “nhà trẻ” cho mèo. Tại đây, những chú mèo được vui chơi, chăm sóc một cách bài bản, tự nhiên nhất.

“Nhà trẻ” cũng sẽ huấn luyện mèo biết đi vệ sinh đúng chỗ, rèn luyện thể chất, thay đổi tính tình, thậm chí “điều trị” bệnh sợ độ cao… Đặc biệt, Nhân còn sáng tạo, huấn luyện mèo có thể ngồi trên yên xe máy, theo chủ đi dạo phố, đi phượt… đặc tính gần như chỉ thấy ở loài chó.

Nam thanh niên chia sẻ: “Tôi dựng nhà trẻ cho mèo với mục đích hỗ trợ những người yêu mèo, thích nuôi mèo. Thông qua nhà trẻ, tôi muốn mọi người có thêm kiến thức về loài mèo, thêm yêu loài vật nuôi này và giúp chúng được tận hưởng cuộc sống của mình một cách tự nhiên nhất”.

Tại đây, Nhân cũng nhận luôn công việc đỡ đẻ cho các “hoàng thượng”. Để làm việc này, Nhân mày mò nghiên cứu, tích lũy kinh nghiệm từ các bác sĩ thú y trong các trạm cứu hộ động vật.

Sau này, khi nhận thấy cần phải có chuyên môn để có thể chăm sóc tốt nhất cho loài thú cưng anh yêu thích, Nhân quyết định học và đã tốt nghiệp ngành thú y.

Dành tình cảm rất lớn cho loài mèo, nam thanh niên luôn muốn chúng có cuộc sống tốt nhất. Mỗi ngày, anh vùi mình trong công việc chăm sóc những thú cưng này. Ngoài việc cho ăn, dọn vệ sinh, Nhân còn sáng chế, thiết kế các mô hình, đồ chơi cho mèo.

Hiện nay, ngoài là Hội trưởng Hội Cuồng Mèo Cat Fanciers Club, Nhân còn là Phó Chủ tịch Hội VietNam Feline Club. Đây là tổ chức con của WCF world cat federation (Liên Đoàn Mèo Thế Giới). Thế nên, Nhân liên tục tổ chức, đưa loài thú cưng này đi tham gia các sự kiện trong nước, quốc tế.

Anh nói: “Tôi thấy người Việt Nam đa số yêu chó hơn mèo nên chúng thường bị bỏ rơi nhiều hơn. Vì vậy, tôi thấy mèo rất đáng thương. Tôi cố gắng cứu hộ, thay đổi nhận thức của mọi người về loài vật nuôi đáng yêu, gần gũi này”.

“Sau những lần đi cứu hộ mèo, hỗ trợ các trạm cứu hộ miễn phí, tôi tổ chức các sự kiện cho mèo. Tới đây, tôi sẽ đại diện Việt Nam tham dự cuộc thi mèo ở Đông Nam Á. Tiếp đó, tôi sẽ tổ chức cuộc thi mèo, lễ hội mèo đầu tiên và lớn nhất Việt Nam”, nam thanh niên chia sẻ thêm.

Bỏ việc, cùng đi khắp thế giới sau vài lần gặp gỡ

Theo ngôn ngữ chuyên môn, Tilly đã biết vận dụng kiến thức, kỹ năng ở trường vào một bối cảnh thực tế. Những gì em học được không chỉ nằm yên dưới dạng kiến thức trong đầu, mà đã thể hiện qua việc nhận biết cơn sóng thần đang đến, từ đó thúc đẩy hành động. Cô bé đã vượt qua cấp độ tư duy thứ nhất là "nhận biết".

Tôi muốn kể ra chuyện này để dẫn dắt chúng ta đến với hoàn cảnh của những thế hệ bạn bè cùng trang lứa Tilly ở Việt Nam.

Trước khi có Chương trình phổ thông 2018, học sinh ở Việt Nam đều học giống nhau, cố gắng nhồi nhét thật nhiều kiến thức vào đầu, và não bộ của mỗi người chỉ như một ổ cứng máy tính. Đến khi cần, chẳng hạn trong các kỳ thi, chúng ta lại mang ra, tái hiện những gì đã nhập vào trước đó. Các cuộc thi thực chất chỉ là kiểm tra trí nhớ, mà đầu vào là kiến thức, đầu ra vẫn là kiến thức. Thay vì cần hiểu bản chất khoa học của vấn đề, thầy trò đánh đố nhau bằng các bài toán rắc rối và đầy mẹo mực.

Vì thế, khi gặp một tình huống hay một hoàn cảnh mới chưa có trong sách giáo khoa, nhiều học sinh cảm thấy lúng túng. Trong quá trình giải các bài toán phức tạp, tư duy các em phát triển, nhưng chỉ ở dạng thô sơ. Điều này một phần lý giải tại sao, là một trong những nước thuộc tốp các quốc gia có nhiều học sinh đoạt giải cao trong các kỳ thi Olympic quốc tế, nhưng Việt Nam chưa có giải Nobel, chưa có nhiều đóng góp vào những giá trị chung cho thế giới, chưa có những thương hiệu mang tầm vóc toàn cầu.

Nhưng tình hình được kỳ vọng thay đổi với sự ra đời của Chương trình phổ thông 2018. Thế hệ học sinh mới sẽ được học theo cách Tilly học mười năm trước. Các em không còn bị nhồi nhét kiến thức mà thay vào đó, năng lực và khả năng tư duy sẽ được hình thành theo từng cấp độ thông qua các hoạt động học tập.

Chương trình giáo dục mới được thiết kế để hình thành con người với những phẩm chất, năng lực nhất định, không phải là một bản liệt kê mục lục các môn.

Kết quả của chương trình giáo dục mới không phải là học sinh thu lượm được bao nhiêu kiến thức, mà là học sinh có được phẩm chất và năng lực gì. Biểu hiện của năng lực được đánh giá qua chỉ báo ở mỗi môn học, theo lý thuyết khảo thí. Vì vậy, đề tham khảo tốt nghiệp trung học phổ thông từ năm 2025 không còn yêu cầu tính toán phức tạp, mà đi sâu vào việc đòi hỏi học sinh hiểu bản chất vấn đề. Thay cho các mệnh lệnh khô khan là các bối cảnh có ý nghĩa trong thực tế và khoa học, đủ để các em thể hiện năng lực của mình.

Ví dụ, để hỏi về trình tự của quá trình hình thành quần thể thích nghi, đề thi dùng bối cảnh ở vùng Manchester nước Anh. Trước năm 1848, khi môi trường chưa bị ô nhiễm, thân cây bạch dương có màu trắng, quần thể bướm sâu đo sống trên thân cây chủ yếu là các cá thể màu sáng, chỉ một vài cá thể màu sẫm. Từ năm 1848 trở đi, khi môi trường bị ô nhiễm bởi khói bụi than, thân cây bạch dương chuyển màu sẫm, khoảng 50 năm sau, số lượng cá thể màu sẫm chiếm khoảng 98% trong quần thể.

Thay vì tính độ phóng xạ đơn thuần, đề thi lấy bối cảnh các bác sĩ đã dùng nguyên tố phóng xạ nào để xạ trị ung thư, và tỉ lệ lắng đọng của nguyên tố phóng xạ trong cơ thể là bao nhiêu. Thay vì bỏ hòn bi nóng đỏ vào cốc nước, học sinh sẽ phải tính lượng nhiệt tỏa ra từ hệ thống sưởi bằng nước nóng trong trường học.

Chính vì cách tiếp cận mới, theo đúng các tiêu chí của bài thi đánh giá năng lực, nên hình bóng của đề thi cũ không còn. Kiên trì với chương trình giáo dục phổ thông mới, nghĩa là chúng ta bắt đầu một kỷ nguyên mới trong giáo dục: không buộc học sinh ôn luyện các bài toán phức tạp và vô nghĩa, mà dẫn dắt các em tìm hiểu bản chất của vấn đề trong vai nhà khoa học.

Dù vậy, mọi ý tưởng mới và hay, khi đưa vào thực tiễn đều vấp phải rất nhiều khó khăn. Chương trình phổ thông 2018 hiện cũng đối mặt với nhiều vấn đề ngổn ngang trong quá trình triển khai. Nhưng nếu được thực hiện đúng chủ trương đã đề ra, tôi tin nền giáo dục mới sẽ tạo ra những thế hệ trẻ như Tilly Smith, học để sống, chứ không chỉ học để thi.

Đào Tuấn Đạt

Hôm đó, đang chơi trên bãi biển cùng mẹ và em gái 7 tuổi, Tilly chợt thấy màu nước biển đột nhiên thay đổi kì lạ, với những quả bóng nước lớn sủi lên và thủy triều bỗng nhiên rút xuống. Tilly nhận ra đó là dấu hiệu của một trận động đất, có thể gây ra những cơn sóng thần, qua bài học môn Địa lý của thầy Kearney trước đó hai tuần.

Theo ngôn ngữ chuyên môn, Tilly đã biết vận dụng kiến thức, kỹ năng ở trường vào một bối cảnh thực tế. Những gì em học được không chỉ nằm yên dưới dạng kiến thức trong đầu, mà đã thể hiện qua việc nhận biết cơn sóng thần đang đến, từ đó thúc đẩy hành động. Cô bé đã vượt qua cấp độ tư duy thứ nhất là "nhận biết".

Tôi muốn kể ra chuyện này để dẫn dắt chúng ta đến với hoàn cảnh của những thế hệ bạn bè cùng trang lứa Tilly ở Việt Nam.

Trước khi có Chương trình phổ thông 2018, học sinh ở Việt Nam đều học giống nhau, cố gắng nhồi nhét thật nhiều kiến thức vào đầu, và não bộ của mỗi người chỉ như một ổ cứng máy tính. Đến khi cần, chẳng hạn trong các kỳ thi, chúng ta lại mang ra, tái hiện những gì đã nhập vào trước đó. Các cuộc thi thực chất chỉ là kiểm tra trí nhớ, mà đầu vào là kiến thức, đầu ra vẫn là kiến thức. Thay vì cần hiểu bản chất khoa học của vấn đề, thầy trò đánh đố nhau bằng các bài toán rắc rối và đầy mẹo mực.

Vì thế, khi gặp một tình huống hay một hoàn cảnh mới chưa có trong sách giáo khoa, nhiều học sinh cảm thấy lúng túng. Trong quá trình giải các bài toán phức tạp, tư duy các em phát triển, nhưng chỉ ở dạng thô sơ. Điều này một phần lý giải tại sao, là một trong những nước thuộc tốp các quốc gia có nhiều học sinh đoạt giải cao trong các kỳ thi Olympic quốc tế, nhưng Việt Nam chưa có giải Nobel, chưa có nhiều đóng góp vào những giá trị chung cho thế giới, chưa có những thương hiệu mang tầm vóc toàn cầu.

Nhưng tình hình được kỳ vọng thay đổi với sự ra đời của Chương trình phổ thông 2018. Thế hệ học sinh mới sẽ được học theo cách Tilly học mười năm trước. Các em không còn bị nhồi nhét kiến thức mà thay vào đó, năng lực và khả năng tư duy sẽ được hình thành theo từng cấp độ thông qua các hoạt động học tập.

Chương trình giáo dục mới được thiết kế để hình thành con người với những phẩm chất, năng lực nhất định, không phải là một bản liệt kê mục lục các môn.

Kết quả của chương trình giáo dục mới không phải là học sinh thu lượm được bao nhiêu kiến thức, mà là học sinh có được phẩm chất và năng lực gì. Biểu hiện của năng lực được đánh giá qua chỉ báo ở mỗi môn học, theo lý thuyết khảo thí. Vì vậy, đề tham khảo tốt nghiệp trung học phổ thông từ năm 2025 không còn yêu cầu tính toán phức tạp, mà đi sâu vào việc đòi hỏi học sinh hiểu bản chất vấn đề. Thay cho các mệnh lệnh khô khan là các bối cảnh có ý nghĩa trong thực tế và khoa học, đủ để các em thể hiện năng lực của mình.

Ví dụ, để hỏi về trình tự của quá trình hình thành quần thể thích nghi, đề thi dùng bối cảnh ở vùng Manchester nước Anh. Trước năm 1848, khi môi trường chưa bị ô nhiễm, thân cây bạch dương có màu trắng, quần thể bướm sâu đo sống trên thân cây chủ yếu là các cá thể màu sáng, chỉ một vài cá thể màu sẫm. Từ năm 1848 trở đi, khi môi trường bị ô nhiễm bởi khói bụi than, thân cây bạch dương chuyển màu sẫm, khoảng 50 năm sau, số lượng cá thể màu sẫm chiếm khoảng 98% trong quần thể.

Thay vì tính độ phóng xạ đơn thuần, đề thi lấy bối cảnh các bác sĩ đã dùng nguyên tố phóng xạ nào để xạ trị ung thư, và tỉ lệ lắng đọng của nguyên tố phóng xạ trong cơ thể là bao nhiêu. Thay vì bỏ hòn bi nóng đỏ vào cốc nước, học sinh sẽ phải tính lượng nhiệt tỏa ra từ hệ thống sưởi bằng nước nóng trong trường học.

Chính vì cách tiếp cận mới, theo đúng các tiêu chí của bài thi đánh giá năng lực, nên hình bóng của đề thi cũ không còn. Kiên trì với chương trình giáo dục phổ thông mới, nghĩa là chúng ta bắt đầu một kỷ nguyên mới trong giáo dục: không buộc học sinh ôn luyện các bài toán phức tạp và vô nghĩa, mà dẫn dắt các em tìm hiểu bản chất của vấn đề trong vai nhà khoa học.

Dù vậy, mọi ý tưởng mới và hay, khi đưa vào thực tiễn đều vấp phải rất nhiều khó khăn. Chương trình phổ thông 2018 hiện cũng đối mặt với nhiều vấn đề ngổn ngang trong quá trình triển khai. Nhưng nếu được thực hiện đúng chủ trương đã đề ra, tôi tin nền giáo dục mới sẽ tạo ra những thế hệ trẻ như Tilly Smith, học để sống, chứ không chỉ học để thi.

Đào Tuấn Đạt